ضرورت تغییر بنیادین در حکمرانی، دیپلماسی و احیای سرمایه اجتماعی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

بیانیه حاضر، توسط جمعی از اقتصاددانان و به مناسبت شرایط پیچیده موجود کشور تدوین و امضا شده است. در فرایند تبادل اطلاعات برای مشارکت اقتصاددانان در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی مختلف، برخی از اعضای هیئت علمی دیگر رشته‌های تحصیلی هم از این متن مطلع شده و از آن اعلام حمایت کردند. لذا به منظور ادای احترام به این گروه، ضمن تشکر از مشارکتی که انجام داده‌اند، فهرست اسامی آنان نیز در بخش دوم اسامی‌ ذکر می‌شود.

به نام خداوند جان و خرد

ضرورت تضمین امنیت، ثبات و توسعه ایران

مردم شریف ایران و

رئیس‌جمهور محترم جناب آقای دکتر پزشکیان

نبرد ‌۱۲روزه نفس‌گیر و خونین با اسرائیل و آمریکا، در سایه رشادت‌ها و فداکاری‌های مردم شریف، نیروهای مسلح و سایر نهادهای پشتیبان کشور عزیزمان، در این مرحله، با آتش‌بسی هرچند شکننده، متوقف شد و جنگ‌افروزان که شاید سودای فروپاشی کشور و حتی تجزیه میهن عزیز را در سر داشتند، ناکام گذاشت.

جنگ ۱۲روزه یک بار دیگر اهمیت بالای برخورداری از امنیت را گوشزد کرد و یادآور شد که اولین و مهم‌ترین وظیفه هر حکومتی، تأمین آرامش و برقراری امنیت در زندگی شهروندان است. این جنگ در عین‌ حال، پدیده بسیار ارزشمند و عبرت‌آموزی را نیز به نمایش گذاشت و آن، انسجام ملی و گرایش قدرتمند کثیری از ایرانیان، فارغ از هر ویژگی متمایزکننده، برای حفظ ایران و مقابله با جنگ‌افروزِ متجاوز بود. بسیاری از کسانی که به عملکرد نظام جمهوری اسلامی ایران انتقادات جدی داشتند و حتی کسانی که به دلیل همین رویکرد، هزینه‌های قابل ‌توجهی را نیز پرداخته بودند، در کنار دیگر ایرانیان، تجاوز اسرائیل به ایران را شدیدا محکوم کردند. بی‌تردید رفتار اجتماعی تحسین‌برانگیز مردم ایران در این شرایط سخت و حساس و نحوه مواجهه آنان با این هجوم تجاوزکارانه، در توقف آن تأثیر تعیین‌کننده‌ای داشته است. از این جنگ، همانند هر بحران بزرگ دیگری، درس‌های ارزشمندی باید آموخت. توأم‌شدن درگیری نظامی میان ما و رژیم اسرائیل و آمریکا با تشدید ابرچالش‌های ناشی از ناترازی فزاینده در بخش‌های مختلف، افول سرمایه‌گذاری‌های مولد، تشدید مهاجرت نخبگان به خارج از کشور و... بار دیگر ما را با این سؤال مواجه می‌کند که چه میزان از مشکلات و خطرات متنوعی که امروز جامعه را دربر گرفته، قابل‌ پیشگیری بوده و می‌توانسته موقعیت مساعدتر و شرایط مناسب‌تری را به‌ وجود آورد. سال‌هاست کارشناسان بسیاری در مورد خطر افزایش تنش در روابط بین‌الملل و افول سرمایه اجتماعی و ضرورت جلوگیری از گسترش نارضایتی در میان اقشار مختلف، افزایش کارایی در بخش‌های مختلف اقتصادی-‌‌اجتماعی و پویایی در فرایند مدیریت کشور سخن به میان آورده‌اند، ولی وسایل ارتباط‌جمعی رسمی، به‌ویژه صداوسیما، تلاش نموده همواره تصویری صُلب و یکدست از اجماع نظر در مورد سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران ترسیم نماید. امروز که خطر تجاوز اسرائیل و جاسوسی مزدورانش بیش از پیش امنیت و حتی تمامیت ارضی کشور را مورد تهدید قرار داده، موارد ذکرشده اهمیتی دوچندان پیدا کرده است. این جنگ، به همراه درس‌های عبرت‌آموز آن، می‌تواند نقطه عطفی تاریخی در پایان‌بخشی به ناکارآمدی، بی‌اعتمادی، سیاست خارجی منجمد و تبعیض و بی‌عدالتی‌ها و اتخاذ سیاست‌هایی نوین در جهت ایجاد و گسترش روابط بین‌المللی بر مبنای تنش‌زدایی و تأمین منافع اقتصادی، تضمین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی، رفاه و شایسته‌سالاری باشد. این اتفاق، می‌تواند دوره‌ای جدید و پربرکت را برای ایران رقم بزند. حل مشکلات در‌هم‌تنیده اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، فرایندی دشوار و زمان‌بر است که به همراهی و همکاری میان مردم و دولت و بهره‌گیری از منابع و تکنولوژی جهانی نیازمند است. لذا عبور کم‌هزینه از این شرایط، بدون گسترش روابط بین‌الملل از یک طرف و تقویت هرچه بیشتر سرمایه اجتماعی‌ از طرف دیگر، امکان‌پذیر نخواهد بود. ما امضا‌کنندگان این بیانیه، ضمن محکوم‌کردن تجاوز رژیم جنایتکار و تروریست اسرائیل به ایران عزیز و حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای کشورمان، توجه به موارد زیر را ضروری و بلکه حیاتی می‌دانیم:

 در عرصه روابط بین‌الملل، برداشت ما آن‌ است که مردم ایران، ضمن آنکه در مقابل تجاوز بیگانه می‌ایستند و از تسلط بیگانه بیزارند، صلح‌دوست و مدافع تعامل با کشورهای مختلف جهان هستند. توصیه مؤکد ما آن‌ است که برای خروج از شرایط به‌وجودآمده، مسیر دیپلماسی و مذاکره سازنده با آمریکا و اروپا فعال شده و از بروز مجدد جنگ و تداوم اعمال فشارهای اقتصادی جلوگیری شود. حفظ تمامیت ارضی و موجودیت سرزمینی ایران، مهم‌ترین هدفی است که نباید اجازه داد ذره‌ای دچار خدشه شود. نگاه‌های افراطی که محرک دشمنی‌ها و درگیری‌هاست، در شرایط موجود کشور، خطرناک و دارای نتایج فاجعه‌بار خواهد بود.

 در عرصه داخلی، مهم‌ترین توصیه ما، تغییر بنیادی رویکرد نظام حکمرانی در جهت افزایش ملموس مشارکت جامعه و احیای سرمایه اجتماعی است. با تداوم سیاست‌های انحصارگرانه، اعتماد عمومی جلب نخواهد شد. آزادی بیان صاحبان اندیشه تضمین شود و این امکان فراهم گردد که همه بتوانند با برخورداری از آزادی، نظرات خود را در مورد چرایی بروز شرایط موجود و چگونگی خروج از آن ابراز کنند. تجربه بشری به‌خوبی نشان داده است که نظام‌های سیاسی برخلاف تصور برخی سیاست‌مداران، در فضای آزادی بیان، تثبیت و تقویت شده و برعکس، در فضای دچارِ محدودیت است که نفوذپذیر و شکننده می‌شوند.

 برای تقویت انسجام ملی و افزایش سرمایه اجتماعی، زندانیان سیاسی و محصورانی که به دلیل بیان نظرات زندانی شده‌اند، از بند رها شوند.

 صداوسیما و دیگر رسانه‌های جمعی دولتی، از کنترل محافل افراطی خارج شده و به نحوی متحول گردد که مرجع رسانه به داخل کشور منتقل شود. نقاط ضعف سیاست‌ها و برنامه‌ها، توسط اندیشمندان منتقد، در وسایل ارتباط‌جمعی ایران بازتاب یابد تا صاحبان اندیشه بتوانند به‌طور شفاف، عملکرد دستگاه‌های تصمیم‌ساز کشور را نقد کرده و نظرات سازنده خود را ابراز کنند.

 شعارزدگی و توجه به ظواهر، در مقابلِ اهمیت قائل‌شدن برای شایستگی و توانمندیِ تخصصی، به‌راحتی، زمینه نفوذ افرادی را باز می‌کند که با طرح شعارهای افراطی، جهت‌گیری‌ها را، عملا همسوی با خواسته‌های دشمنان کشور شکل می‌دهند. نظام اطلاعاتی و امنیتی کشور برای خنثی‌سازی همه‌جانبه دشمن و صیانت از جان و کیان مردم، نیازمند بازنگری‌های اساسی است.

 سیاست‌های پولی‌، ارزی، تجاری و مالی به‌گونه‌ای تنظیم شود که زمینه رانت‌جویی و فساد را از بین برده و از سوی دیگر، بهره‌مندی نهادهایی متوقف گردد که به‌رغم گسترش هشداردهنده فقر همگانی، خارج از کنترل و نظارت تعریف‌شده و بدون شفافیت، از منابع عمومی تغذیه شده و امتیازات فراوانی را مورد استفاده قرار می‌دهند.

 بر ضرورت خروج نیروهای نظامی از امور بنگاه‌داری و فعالیت‌های اقتصادی و تمرکز آنها بر امور مربوط به حوزه‌های مستقیما مرتبط با امور نیروهای مسلح تأکید می‌شود.

امید آن داریم که نظام تصمیم‌گیری کشور در سایه یادگیری از اتفاقات پرهزینه‌ای که طی دهه‌های گذشته رخ داده و در درون هر یک از آنها‌ درس‌هایی فراوان و سازنده همراه داشته، بتواند ایرانی آباد، آزاد، مستقل و پرنشاط را برای این مردم قهرمان و شریف‌ از خود به یادگار بگذارد.

به یاری خدا و همراهی همگانی، چنین باد.

اسامی برخی از امضاکنندگان:

اقتصاد؛ محمد ستاری‌فر، مسعود نیلی، محمد طبیبیان، حسین عبده‌تبریزی، بهروز زنوزی، زهرا کریمی، حجت میرزایی، حسن درگاهی، حسن طایی، سیدغلامحسین حسنتاش.

سایر رشته‌های علوم انسانی؛ علی‌اصغر سیدی، هادی خانیکی، محسن میردامادی، ابوالفضل دلاوری، علیرضا علوی‌تبار، ‌محمدحسین شریف‌زادگان، ابوالفضل کزازی‌ و گروهی از مدیران صنعتی اقتصادی سابق، همچون احمد حاتمی‌یزد و ولی‌الله افخمی‌راد.

*اسامی کامل در سایت روزنامه درج شده است.