فرشچیان در حال استراحت است

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

سما بابایی: وقتی خبر به «کما‌ رفتن» استاد محمود فرشچیان، نگارگر بلندآوازه ایران منتشر شد، موجی از نگرانی در میان دوست‌داران هنر برانگیخته شد. ساعاتی طول کشید تا «بهمن نامور مطلق»، رئیس پیشین فرهنگستان هنر، این خبر را تکذیب و اعلام کرد‌ در گفت‌وگویی با همسر محمود فرشچیان مطلع شده است‌ چندی پیش‌ این استاد نگارگر به دلیل زمین‌خوردن به مرکز درمانی مراجعه می‌کند و در همان‌جا به ذات‌الریه مبتلا می‌شود. اکنون او در خانه، به استراحت و مداوا مشغول است و در هوشیاری کامل به سر می‌برد.

محمود فرشچیان، از برجسته‌ترین چهره‌های هنر معاصر ایران، نامش با احیای نگارگری ایرانی و ارتقای آن به عرصه‌های جهانی گره خورده است. او با نگاهی پژوهشگرانه، عناصر بصری و فضاسازی‌های نقاشی غرب را با اصالت و ظرافت‌های نگارگری ایرانی درآمیخته و سبک شخصی و نوآورانه‌ای پدید آورده است که هم وفادار به سنت است و هم متناسب با تحولات روزگار. به همین خاطر است که غلامحسین امیرخانی، استاد بی‌بدیلِ خوش‌نویسی، خبر سلامتی او را اتفاقی پرمیمنت می‌داند. امیرخانی، فرشچیان را هنرمندی می‌داند که ذوق و تخیلش ریشه در اصالت و هویت ایرانی دارد و در عین حال توانسته است نگارگری ایرانی را با نگاهی تازه و هم‌زمان وفادار به سنت، به‌روز کند.

این استاد برجسته معتقد است‌ در آثار او، عناصری چون حرکت و پویایی، که در نگارگری سنتی کمتر مجال بروز داشته، با دقت و ذوقی کم‌نظیر وارد شده است. همین‌طور استفاده از پرسپکتیو و فضاسازی‌های چندلایه، جلوه‌ای نو به نقاشی‌های ایشان بخشیده است. این تغییرات، در عین نوگرایی، هرگز از معصومیت و روح لطیف هنر ایرانی جدا نشده است. آقای امیرخانی معتقد است‌ بخشی از ظرافت‌ها و دقت‌هایی که امروز در آثار فرشچیان می‌بینیم، حاصل بهره‌گیری از محضر استادانی چون عیسی بهادری است». ایشان از اینکه استاد فرشچیان هم‌چنان فرصت خلق آثار تازه دارد، ابراز خوشحالی می‌کند.

از جمله ویژگی برجسته آثار فرشچیان، ترکیب خلاقانه خطوط سیال، رنگ‌های زنده، فضاسازی‌های شاعرانه و مضامین معنوی و عرفانی است. آثار او نه‌تنها بازتابی از فرهنگ و باورهای ایرانی-اسلامی‌ هستند، بلکه در عین حال بیانگر حساسیت‌های زیبایی‌شناسانه‌ای هستند که با مخاطبان جهانی ارتباط برقرار می‌کنند. تابلوهایی چون عصر عاشورا، ضامن آهو، بازگشت و پنجمین روز آفرینش نمونه‌هایی شاخص از این جهان تصویری‌ به حساب می‌آیند که در حافظه هنری ایران ماندگار شده‌اند. این آثار هر کدام، داستان خلق متفاوتی دارند. او خود درباره خلق تابلوی «ضامن آهو» گفته است: «پزشکان تشخیص دادند که به مرور زمان عصب‌های دستم به‌شدت آسیب دیده و تأکید کردند هرگز نباید نقاشی کنم. دلم خیلی شکست، تا اینکه به ذهنم رسید از حضرت رضا علیه‌السلام درخواست کنم تا این بیماری علاج شود. همان لحظه نذر کردم که اگر دستم بهبود یافت، ماجرای ضمانت آهو را به تصویر بکشم».

آثار فرشچیان در موزه‌ها و مجموعه‌های معتبر ایران و جهان نگهداری می‌شود و نمایشگاه‌های او در کشورهای مختلف با استقبال گسترده روبه‌رو بوده است. به قول محمدعلی رجبی (نگارگر) باید به خود ببالیم که در روزگار معاصر، روزگاری که غرب‌ جز خود، کمتر به دیگری مجال شناخت و بروز می‌دهد، ما هنرمندانی داریم که نه‌تنها در مقیاس ملی، بلکه در عرصه فرهنگ و تمدن بشری، سرآمدند».

این نگارگر همچنین در گفت‌وگویی به این مسئله اشاره کرده است که «فرشچیان» در جست‌وجوی بیانی فاخر برای کلمه حق بوده است. این مسیر، بی‌شک آسان نبوده؛ مسیری است آمیخته با رنجی مقدس که با تفکر و سلوک عبادی در هم آمیخته شده است و از این رو، هنرمند در آینه خیال خویش، چیزهایی را مشاهده می‌کند که نیازمند طراحی خاص و والاتری است؛ طراحی‌ای که از مرتبه مهارت صرف فراتر می‌رود و به مکاشفه می‌رسد. در آثار فرشچیان، طبیعت، انسان، حیوان و گیاه را می‌بینیم. اما هر بیننده منصف درمی‌یابد که اینها صرفا عناصر تصویری نیستند؛ هریک جان دارند، جانی که فراتر از حیات مادی‌شان است. در آثارش، نه‌تنها ظاهر طبیعت، بلکه جان طبیعت به تصویر کشیده شده؛ جانی که خداوند در آنها نهاده است. این جان، بخشی خاص همان موجود است، اما بخشی دیگرش به «جان‌جانان» بازمی‌گردد؛ و همین‌جاست که وحدت شکل می‌گیرد. در این وحدت، انسان، حیوان، گیاه و حتی جماد، چون اجزای یک پیکرند و هماهنگ با هم می‌زیند. چنین نگاهی، فقط در هنرمندی پدید می‌آید که ابتدا در وجود خود به این وحدت رسیده باشد».