گزارش «شرق» به بهانه شب یلدا از درآمدی که مراسمهای آیینی نصیب صنعت گردشگری کشورهای جهان میکنند
ثروت جشنهای ملی
مراسم شب وصال یا شب عرس در قونیه ترکیه سالانه میلیونها گردشگر خارجی را روانه این کشور میکند و جشن رنگها هر بهار برای هندوستان چیزی حدود هفت میلیارد دلار درآمد ایجاد میکند، جشن فانوسها در تایوان توانسته است نزدیک به یک میلیارد دلار درآمد سالانه برای این کشور ایجاد کند اما در ایران نهتنها بسیاری از جشنهای باستانی به فراموشی سپرده شدهاند، بلکه گزارشهای متعدد حاکی از آن است که وضعیت نگهداری ارزشمندترین آثار تاریخی کشور وخیم است و بیم تخریب آنها میرود.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
شرق: مراسم شب وصال یا شب عرس در قونیه ترکیه سالانه میلیونها گردشگر خارجی را روانه این کشور میکند و جشن رنگها هر بهار برای هندوستان چیزی حدود هفت میلیارد دلار درآمد ایجاد میکند، جشن فانوسها در تایوان توانسته است نزدیک به یک میلیارد دلار درآمد سالانه برای این کشور ایجاد کند اما در ایران نهتنها بسیاری از جشنهای باستانی به فراموشی سپرده شدهاند، بلکه گزارشهای متعدد حاکی از آن است که وضعیت نگهداری ارزشمندترین آثار تاریخی کشور وخیم است و بیم تخریب آنها میرود. حالا در شرایطی که جشنها و مراسمهای آیینی جهان توانستهاند سهم قابل توجهی از درآمد صنعت گردشگری کشورها را به خود اختصاص دهند، ایران همچنان درگیر اقتصاد تکمحصولی نفت است. به بهانه شب یلدا نگاهی داشتهایم به درآمد هنگفتی که جشنها و مراسم آیینی برای صنعت گردشگری کشورها ایجاد میکنند.
سهم جشنها و مراسمهای آیینی از صنعت گردشگری جهان
در حالی که در ایران گزارشهای متعددی از وضعیت فجیع نگهداری آثار تاریخی وجود دارد و زمزمه تخریب آنها شنیده میشود، ترکیه درآمد خیرهکنندهای از نام مولانا به دست میآورد.
جلالالدین محمد بلخی، مشهور به مولوی، سال ۶۰۴ هجری قمری در بلخ که آن زمان جزئی از ایران بود و یکی از مهمترین کانونهای فرهنگی و علمی جهان به شمار میرفت، چشم به جهان گشود و پس از حمله مغولان به ایران، ناچار بلخ را ترک کرد و طی کوچ اجباری که مدت زیادی طول کشید، به قونیه، پایتخت سلجوقیان روم، نقل مکان کردند.
حالا نهتنها ترکیه اماکن عمومی بسیاری را با نام مولانا اسمگذاری کرده که رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، مولوی را «بزرگترین معمار معنوی آناتولی» نامیده است. حالا ترکیه نهتنها توانسته است مولانا را جزئی از فرهنگ ملی خود نشان دهد که برند این شاعر پرآوازه را تجاریسازی کرده و درآمد خیرهکنندهای به دست میآورد. در متن رسمی قونیه، درگذشت مولانا «شب وصال» یا «شب عرس» نامیده میشود؛ تفسیری که به مرگ شاعر شمایل قدسی میبخشد و آن را به آیینهای سالانه ماه دسامبر در قونیه پیوند میزند.
شهر قونیه هر سال از هفتم تا هفدهم دسامبر (۱۶ تا ۲۶ آذر)، میزبان مراسم سالگرد درگذشت مولاناست؛ آیینی که با اجرای سماع، برنامههای فرهنگی و رویدادهای جانبی، هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به این شهر میکشاند و در نهایت با برگزاری آیین «شب عرس» در روز آخر تمام میشود. این مراسم حالا چندین سال است که به یکی از مهمترین رویدادهای گردشگری فرهنگی ترکیه تبدیل شده و در تولید درآمد، رونق اقتصاد شهری قونیه و تقویت گردشگری زمستانی این کشور نقش مستقیمی ایفا میکند.
در حال حاضر موزه مولانا در قونیه یکی از پربازدیدترین موزههای ترکیه است و حدود سه میلیون بازدیدکننده در ۲۰۲۴ داشته است و این بازدیدها به معنای هزینههای اقامت، بلیت، غذا، حملونقل و خرید در شهر هستند و موزهها و مراکز فرهنگی قونیه بیش از ۱.۱ میلیون بازدید دارند.
ترکیه در سال ۲۰۲۴ از صنعت گردشگری درآمدی حدود ۶۱ میلیارد دلار داشته است؛ درآمدی معادل درآمد نفتی ایران در سالهای غیرتحریمی.
هند نیز یکی از شاخصترین کشورهای جهان است که با آیینهای سنتی و باستانی خود درآمد خیرهکنندهای ایجاد کرده است. صنعت گردشگری حدود ۶.۶ درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل میدهد و هرچند بخش عمده درآمد صنعت گردشگری این کشور از محل گردشگران داخلی است، اما گردشگران خارجی هم رقمی معادل ۳۶.۸ میلیارد دلار درآمد نصیب این کشور کردهاند.
یکی از شاخصترین مراسمهای آیینی هند که درآمد خیرهکنندهای نصیب این کشور کرده و بیشباهت با جشن نوروز ایرانیان نیست، جشن رنگها یا هولی نام دارد که هرساله، در ماه مارس میلادی و هنگام شروع فصل بهار در کشور هندوستان برگزار میشود. جشن هولی یا رنگپاشی و آببازی، تعطیل رسمی در تمام هندوستان است. مردم در این زمان که مطابق تقویم هندی تعطیل رسمی است، پایان زمستان و آغاز بهار طبیعت را جشن میگیرند.
جشن رنگ هندوستان سالانه شمار زیادی گردشگر خارجی به این کشور جذب میکند. طبق گزارش اتحادیه تجار هند جشن هولی در سال ۲۰۲۵ از محل فروش رنگها، لباسها، شیرینیها، آبپاشها، کالاهای مصرفی جشن، رزرو فضاها و افزایش مصرف کالا درآمدی حدود هفت میلیارد دلار نصیب هندوستان کرده است.
یکی دیگر از مراسمهای آیینی هندوستان مراسم کوم میلا است که در واقع نوعی مراسم مذهبی است که توسط هندوها برگزار میشود و آن را بزرگترین مراسم زیارتی جهان میدانند. این مراسم در دو ماه بین ۴۰ میلیون تا ۵۰ میلیون زائر را جذب میکند و دهها میلیون نفر از فداییان هندو، گرد هم میآیند تا گناهان خود را در سواحل رودخانه گنگ بشویند. این سنت که قدمت آن به بیش از هزار سال میرسد، به عنوان بزرگترین گردهمایی در جهان شناخته میشود.
در سال ۲۰۱۷، یونسکو با استناد به «نقش معنوی و مرکزی این رویداد در کشور»، این جشنواره را به فهرست میراث فرهنگی خود اضافه کرد و هزاران گردشگر از سراسر جهان را به خود جلب میکند. درآمد این مراسم گاهی تا ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است.
جشن فانوس هم یکی دیگر از مراسمهای آیینی ویژه شرق دور است که به جاذبه گردشگری کشورهای این منطقه و از جمله تایوان تبدیل شده است. جشن فانوس تایوان یکی از زیباترین فستیوالهای آسیاست که در پانزدهمین روز سال نوی چینی (پایان تعطیلات) برگزار میشود و در آن مردم آرزوهایشان را روی هزاران فانوس کاغذی مینویسند و به آسمان میفرستند تا در تپههای پینگسی (Pingxi) به هم بپیوندند و به نمادی از نور و امید تبدیل شوند؛ جشنی که ریشه در افسانههای باستانی دارد و برای حفظ محیط زیست، فانوسهای زیستتخریبپذیر مثل بامبو و کاغذ برنج استفاده میشود.
جشنواره فانوس تایوان ۲۰۲۵ که در شهر تائویوان برگزار شد، بیش از ۲۰ میلیون بازدیدکننده را جذب کرد و این رویداد حدود ۸۵۰ میلیون دلار برای این کشور کوچک درآمد ایجاد کرد. این میزان درآمد حاصل از فعالیتهای گردشگری، خرید، خدمات، اقامت و سایر هزینههای مرتبط با بازدیدکنندگان جشن است. کارناوال ونیز هرساله حدود اوایل فوریه در شهر ونیز ایتالیا برگزار میشود که از قدیمیترین و مشهورترین جشنهای جهان است و هر سال ۵۸ روز پیش از عید پاک آغاز به کار میکند. بیشترین دلیل شهرت این کارناوال، ماسکهای خاص این جشن است. فلسفه استفاده از ماسکهای خاص در این کارناوال، به ازبینبردن اختلاف ظاهری بین طبقات غنی و فقیر برمیگردد.
این جشن حدود دو میلیون شب اقامت در هر سال ثبت میکند و درآمد کلی گردشگری ونیز در مدت جشن حدود سه میلیارد یورو معادل ۳.۳ میلیارد دلار است. طبق گزارش اتحادیه صنایع دستساز ایتالیا (CNA) این عدد شامل هزینههای هتل، غذا، حملونقل و خرید و خدمات مرتبط با گردشگران است.
کارناوال ونیز معمولا باعث افزایش قابل توجه نرخهای هتل تا حدود ۳۰-۴۰ درصد بالاتر از میانگین و افزایش تقاضای خدمات گردشگری شهری میشود و گردشگران خارجی سهم بزرگی از این هزینهها دارند و حضور آنها در شهر در دوره جشن باعث افزایش تورهای خدماتی، فروش صنایع دستی (مثل ماسکهای سنتی و لباسهای کارناوالی) و سایر فعالیتهای اقتصادی میشود.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
