یک تیر و چند نشان

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

در نشست عمومی روز پنجشنبه یونسکو که این روزها در شهر تاریخی سمرقند برگزار می‌شود، «منشور کوروش کبیر» به ‌عنوان یکی از نخستین منشورهای حقوق بشر جهان، همچون «سندی بنیادین در تاریخ تمدن بشری» و «نماد آزادی، عدالت و مدارا» به تصویب رسید.

در سایت کمیسیون ملی یونسکو ایران آمده است که ‌این نخستین‌ بار است که یک سند باستانی ایرانی در سطح جهانی به‌ عنوان منشور حقوق بشر شناخته می‌شود و این اقدام تاریخی با همکاری مشترک ایران، تاجیکستان و عراق و حمایت نمایندگان کشورهای دیگر در یونسکو به ثمر رسیده است.

این رویداد از چند زاویه برای ما ایرانیان اهمیت دارد. نخست اینکه همکاری فرهنگی میان ایران و تاجیکستان و عراق به‌ خودی‌ خود دارای اهمیت است. ایران به ‌عنوان کشوری تاریخی که هم با تاجیکستان و هم با عراق میراث مشترک بسیار دارد، می‌تواند به‌ عنوان پلی برای همکاری در منطقه آسیای میانه و غرب آسیا نقشی مهم داشته باشد، اما متأسفانه به دلایل مختلف از این نقش ایران غفلت شده است.

ایران و تاجیکستان که دو کشور هم‌فرهنگ و هم‌زبان و دارای میراث مشترک بسیارند، سال‌ها رابطه سیاسی خوبی نداشتند و هنوز متأسفانه ایران در آن کشور رایزنی فرهنگی ندارد.

از طرف دیگر، عراق بخشی از دنیای تمدن باستانی ایران است و بسیاری از میراث فرهنگی ما در آن کشور قرار دارد که نمونه‌اش تیسفون، طاق کسری و... است، اما رابطه فرهنگی‌مان صرفا در یک حوزه تعریف شده است. منشور کوروش تقریبا هم‌زمان با دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار در عراق کشف شد و اکنون در انگلستان نگهداری می‌شود.

اگر کاوش‌های باستان‌شناسی مشترک بین ایران و عراق انجام شود، بسیاری از نقاط ناروشن تاریخ و فرهنگ این سرزمین روشن خواهد شد.

بنابراین، این اتفاق نشان داد که ایران می‌تواند در دیپلماسی فرهنگی نقشی به‌مراتب مهم‌تر بازی کند؛ زیرا با بسیاری از کشورهای منطقه و جهان میراث مشترک دارد. میراث باستانی ما در کشورهایی مثل ترکیه، کشورهای حوزه خلیج فارس، آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و حتی چین گسترده است. این نیازمند دیپلماسی فرهنگی فعال‌تر از سوی دستگاه‌های فرهنگی، دانشگاهی و نهادهای عمومی و حتی غیردولتی است. از زاویه‌های دیگر، در قطع‌نامه یونسکو از منشور کوروش به‌ عنوان «سندی بنیادین در تاریخ تمدن بشری» و «نخستین نمود مکتوب از اصول آزادی، عدالت، مدارا و احترام به تنوع فرهنگی» یاد شده و یونسکو موظف شده است آموزه‌های برگرفته از منشور کوروش را در برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و حقوق بشری خود تقویت کند.

این، علاوه بر اینکه جنبه‌ای افتخارآمیز برای ایرانیان دارد، می‌تواند در ساختن تصویری بهتر از ایران نزد جهانیان نقش ایفا کند؛ مشروط بر اینکه اراده‌ای برای ساختن تصویری درست از ایران وجود داشته باشد. آنچه را که در سخنان مقامات درباره جنگ روایت‌ها خوانده می‌شود، با اصلاح وضعیت و توجه به چنین اتفاقاتی می‌توان پیش برد.

این مستلزم آن است که نخست در کشور خودمان به آموزه‌های این منشور پایبند باشیم و تنوع و گفت‌وگو و دگرپذیری را به رسمیت بشناسیم و پاسدار ارزش‌های جهانی نهفته در این سند تاریخی، از ‌جمله مدارا، عدالت و احترام به تنوع فرهنگی و مذهبی باشیم.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.