ناترازی میان انتشار آلایندهها و توان اقلیمی شهره
بار دیگر سازمان هواشناسی هشدار آلودگی برای برخی کلانشهرها به علت پایداری جو صادر کرده است، این در حالی است که به گفته رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، میزان انتشار آلایندهها باید مطابق با توان اقلیمی شهرها باشد. این نوع آلودگی زمانی تشدید میشود که پایداری جو، سکون هوا یا وارونگی دما شکل بگیرد و هوا توان جابهجایی عمودی و افقی نداشته باشد.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
ایسنا: بار دیگر سازمان هواشناسی هشدار آلودگی برای برخی کلانشهرها به علت پایداری جو صادر کرده است، این در حالی است که به گفته رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، میزان انتشار آلایندهها باید مطابق با توان اقلیمی شهرها باشد. این نوع آلودگی زمانی تشدید میشود که پایداری جو، سکون هوا یا وارونگی دما شکل بگیرد و هوا توان جابهجایی عمودی و افقی نداشته باشد. صادق ضیاییان با تأکید بر مفهوم توان اقلیمی و تهویه طبیعی شهرها ادامه داد: «هر شهر بر اساس موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی، وجود کوه، دشت و دریا و... ظرفیت مشخصی برای تهویه هوا دارد. این ظرفیت در تابستانها افزایش و در زمستانها کاهش پیدا میکند، بنابراین میزان انتشار آلایندهها در زمستان باید متناسب با توان تهویه تنظیم شود، چراکه در غیر این صورت، شاخصهای آلودگی هوا افزایش پیدا میکند». او افزود: «یکی از دلایل اصلی بروز آلودگی شدید هوا در کلانشهرها افزایش میزان انتشار آلایندهها نسبت به ظرفیت طبیعی تهویه هواست که این مسئله باید در برنامهریزی شهری و توسعه صنعتی مورد توجه قرار گیرد». رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به شرایط اقلیمی امسال گفت: «پاییز امسال بهجز روزهای پایانی، عمدتا با خشکسالی قابل توجهی همراه بود. بر همین اساس عبور سامانههای بارشی مؤثر از کشور محدود و این موضوع باعث افزایش تعداد روزهایی شد که هوا پایدار و ساکن بود. با این حال برای فصل زمستان انتظار میرود که بارشها در محدوده نرمال و در برخی مناطق حتی بیش از نرمال باشد». ضیاییان ادامه داد: «بر همین اساس، پیشبینی میشود تعداد روزهای آلوده زمستان امسال نسبت به زمستان گذشته کمتر باشد». به گفته او، چالش آلودگی ناشی از سوختهای فسیلی به طور معمول تا حدود نیمه بهمنماه ادامه دارد و پس از آن، با تغییر الگوهای جوی از شدت آلودگی ناشی از سوختهای فسیلی کاسته میشود. رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران درباره میزان پیشبینیپذیری پایداری جو تأکید کرد: «پایداری جو پدیدهای قابل پیشبینی است و بر اساس الگوهای جوی، وضعیت امواج تراز میانی و شرایط سطح زمین قابل رصد است. با این حال هرچه بازه زمانی پیشبینی طولانیتر شود، دقت آن کاهش پیدا میکند. بر همین اساس پیشبینی پایداری هوا معمولا چهار یا پنج روزه و در نهایت ۱۰ یا ۱۵روزه است. همچنین پیشبینیهای آلودگی هوا معمولا در بازههای کوتاهمدت معتبرتر محسوب میشوند که شرایط پیشبینی آن در دنیا نیز به همین صورت است». ضیاییان در پاسخ به این پرسش که آیا توان تهویه شهرها قابل اندازهگیری است یا صرفا تجربی ارزیابی میشود، توضیح داد: «توان تهویه شاخصی کاملا قابل محاسبه است که براساس متوسط سرعت باد در لایههای مختلف جو از سطح زمین تا تراز ۵۰۰ میلیبار و ارتفاع لایه مرزی جو محاسبه میشود. این لایه مرزی در زمستانها کوچکتر و در تابستانها بزرگتر و به همین دلیل ظرفیت تهویه هوا در زمستان کاهش مییابد». او افزود: «با استفاده از دادههای اقلیمی حداقل ۳۰ساله، میتوان ظرفیت تهویه هر شهر را بهصورت میانگین محاسبه و بر اساس آن مشخص کرد چه میزان آلاینده قابلیت ورود به جو شهر را دارد، بدون آنکه شاخص آلودگی از حد مجاز عبور کند. این اطلاعات باید مبنای برنامهریزی شهری، استقرار صنایع و الگوی توسعه در افقهای ۳۰ تا ۵۰ساله قرار گیرد. در واقع این کار اقدامی تحقیقاتی برای برنامهریزیهای شهری است». ضیاییان ادامه داد: «توان تهویه هوا شاخصی نیست که هر روز محاسبه شود اما هواشناسی این شاخصها را بهصورت روزانه برای پایداری جوی محاسبه میکند و همچنین در قالب مطالعات بلندمدت در اختیار نهادهای تصمیمگیر قرار میدهد. بر این اساس انتظار میرود سازمانهای متولی برنامهریزی شهری و توسعه، از این دادهها در سیاستگذاریهای کلان استفاده کنند اما در حال حاضر اطلاعی ندارم که برنامهریزی مدیریت شهری تهران چه زمانی انجام شده یا آن زمان چگونه محاسبه شده است». او درباره سازوکارهای بروز آلودگی هوا گفت: «در ایران بهطور کلی با دو نوع اصلی آلودگی هوا مواجه هستیم. یکی از انواع آن آلودگی ناشی از سوختهای فسیلی و دیگری آلودگی ناشی از گردوخاک است که سازوکار دینامیک جو برای شکلگیری هریک متفاوت و حتی گاهی متضاد است». رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به آلودگیهای ناشی از گردوخاک ادامه داد: «این نوع آلودگی عمدتا در شرایط ناپایداریهای جوی، وزش بادهای شدید و فعالشدن کانونهای گرد و خاک رخ میدهد. در چنین وضعیتی، صعود هوا و انتقال ذرات معلق به مناطق مسکونی اتفاق میافتد و بیشتر در اواخر بهار و فصل تابستان و اغلب در خشکسالیهای پیاپی رخ میدهد و خاک در کانونها خشک و مستعد خیزش میشود».
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
