زیاده خواهی طرف افغانستانی چه بلایی بر سر سیستان و بلوچستان آورد؟/ وضعیت آخرالزمانی
زیاده‌خواهی طرف افغان به‌عنوان بالادست حوضه آبریز هیرمند و سرشاخه‌های اصلی این حوضه آبریز، موجب افزایش فرسایش بادی و گسترش کانون‌های بحرانی گردوغبار شده است؛ با آغاز بادهای تابستانه منطقه که مدت زمان آن به ۱۷۰ روز در سال رسیده، منطقه سیستان را با سرعت بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت درمی‌نوردد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ وارد نشدن سیلاب در بستر تالاب‌های سه‌گانه هامون و عدم مرطوب‌سازی غیرطبیعی در پهنه تالاب موجب افزایش وسعت خاستگاه‌های داخلی و خارجی گردوغبار شده است و با تشدید بادهای منطقه، شرایطی آخرالزمانی به منطقه سیستان تحمیل می‌کند و موجب کاهش دید افقی، انباشت ماسه در محیط منازل شهروندان، بروز و تشدید بیماری‌های ریوی، چشمی و پوستی می‌شود.
آغاز بادهای موسوم به ۱۲۰روزه، ترک‌فعل‌های دستگاه‌های متولی قانون هوای پاک، فرسایش و تالاب بین‌المللی هامون را به اهالی سیستان یادآور می‌شود. با توجه به اینکه منشأ غالب گردوغبار منطقه، تالاب هامون است، مردم انتظار دارند اداره‌کل محیط‌زیست به‌عنوان مسئول برنامه‌ریزی، نظارت و پایش در راستای قانون هوای پاک و مصوبات کارگروه تالاب هامون، اقدام و گزارش عملکرد دهد.
چندی قبل مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان‌وبلوچستان مدعی عملیات مرطوب‌سازی کانون‌های گردوغبار در بستر تالاب بین‌المللی هامون شد و عنوان کرد «این عملیات با هدف احیای پوشش گیاهی تثبیت‌کننده خاک و کنترل گردوغبار از طریق پمپاژ آب موجود در کانال انتقال آب هامون سابوری و ایجاد مسیرهای هدایت سیلاب به نقاط هدف انجام می‌شود.»
برخلاف انتشار این مصاحبه، در بازه زمانی اواخر اسفند تا کنون مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان درباره محدوده و وسعت مرطوب‌سازی، نقاط استقرار ایستگاه پمپاژ و تاثیرگذاری عملیات مرطوب‌سازی بر میزان غلظت گردوغبار گزارشی نداده است. چرایی دپوی حجم زیاد آب در دوگوره‌ای زهکش ادیمی و عدم بهره‌برداری از ظرفیت این آب توسط محیط‌زیست برای عملیات پخش آب در کانون‌های بحرانی جای تامل دارد.
به‌رغم نبود مطالعه پیامدهای زیست‌محیطی سدسازی‌های افغانستان در حوضه آبریز هیرمند توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت نیرو، درصورت تکمیل و آبگیری سد بخش‌آباد، تشدید فزاینده گردوغبار امر طبیعی است و به گواه کارشناسان پس از تکمیل سد بخش‌آباد، شرایطی بر سیستان حاکم خواهد شد که به حال شرایط اسفناک و آخرالزمانی کنونی سیستان غبطه بخوریم. دیپلماسی منفعل آب ایران و انفعال سازمان حفاظت محیط‌زیست در قبال خاستگاه‌های داخلی گردوغبار، کوچ اجباری ساکنان سیستان را تسریع خواهد کرد.
انفعال دستگاه‌های متولی دیپلماسی آب و دیپلماسی گردوغبار در حالی رخ داده است که دو قطعنامه مهم سازمان ملل، حقوق محیط‌زیست را در دسته حقوق بشر قرار داده است و بهره‌برداری از چنین ظرفیتی مستلزم مطالعه پیامدهای زیست‌محیطی سدهای کمال‌خان و بخش‌آباد است تا نقض حقوق بشر حاکمان افغانستان به مسئله شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل تبدیل شود.
