شرط پزشکیان برای دیدار با ترامپ
باید همه تحریم‌ها لغو شود
در شرایطی که سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه ایران شدت یافته و تحریم‌ها بار دیگر با فعال‌سازی مکانیسم «ماشه» بازمی‌گردند، اظهارات مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، درباره امکان دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از اهمیت راهبردی برخوردار است. پزشکیان به‌صراحت اعلام کرده است که هیچ گفت‌وگویی با ترامپ انجام نخواهد داد، مگر اینکه تحریم‌های ایران به‌طور کامل لغو شود.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: در شرایطی که سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه ایران شدت یافته و تحریم‌ها بار دیگر با فعال‌سازی مکانیسم «ماشه» بازمی‌گردند، اظهارات مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، درباره امکان دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از اهمیت راهبردی برخوردار است. پزشکیان به‌صراحت اعلام کرده است که هیچ گفت‌وگویی با ترامپ انجام نخواهد داد، مگر اینکه تحریم‌های ایران به‌طور کامل لغو شود. این موضع بیش از آنکه نشانه تمایل تهران به مذاکره باشد، نمود آشکار مسئولیت‌پذیری ترامپ بابت اقدامات و سیاست‌های خود علیه ایران است. بسیار شنیده می‌شود که ترامپ تشنه این دیدار است. همان‌گونه که در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش، بارها پیشنهاد ملاقات با حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت ایران را مطرح کرد که به دلایل متعدد ازجمله بی‌اعتمادی متقابل و فضای متشنج سیاسی رد شد. اما شرایط اکنون کاملا متفاوت است؛ ایران جنگ ۱۲روزه سختی را پشت سر گذاشته و بمب‌های آمریکایی تأسیسات هسته‌ای آن را هدف قرار داده‌اند که همه اینها بر عمق بی‌اعتمادی افزوده و فضای سیاسی را به‌شدت متشنج کرده است و همان‌طور که در نیویورک امکان این دیدار مهیا نشد، پس از این هم بدون اعتمادسازی آمریکا، رسیدن به میز مذاکره غیرممکن است، چه رسد به دیدار دو رئیس‌جمهور.
بازخوانی سیاست‌های ترامپ و پیامدهای آن برای ایران
دونالد ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری خود، به شکل بی‌سابقه‌ای تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را تشدید کرد و از توافق هسته‌ای برجام خارج شد؛ اقدامی که باعث انسداد دیپلماسی و افزایش تنش‌ها شد. حملات مستقیم به تأسیسات هسته‌ای ایران، حمایت از حملات نظامی اسرائیل در ماه ژوئن و تحمیل فشارهای اقتصادی گسترده، تهران را به موضعی سخت و انفعالی سوق داد. پزشکیان با اشاره به این واقعیت‌ها تأکید می‌کند که در شرایط فعلی، پذیرش هرگونه مذاکره بدون رفع تحریم‌ها و جبران خسارات وارده، پذیرفتنی نیست. هرچند در روزهای پس از آتش‌بس، ترامپ در اظهاراتی متناقض، اعلام کرده بود می‌خواهد تحریم‌ها را لغو کند و شرایط بهتری برای ایران فراهم آورد؛ اما هم‌زمان ایران را متهم به تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای کرده و عدم اعتماد تهران به آمریکا را نادیده می‌گیرد. این تناقض‌ها نشانه‌ای از ناتوانی در پذیرش مسئولیت واقعی از سوی آمریکاست.
البته مسعود پزشکیان در سفر خود به نیویورک و حضور در مجمع عمومی سازمان ملل، موضع ایران را به‌وضوح تبیین کرد. او با رد پیشنهاد آمریکا مبنی بر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم به ازای تعلیق محدود تحریم‌ها، این درخواست را «غیرقابل قبول» خواند. این موضع آشکارا نشان می‌دهد که تهران هرگونه معامله نابرابر و تحمیل‌شده را نمی‌پذیرد و تأکید دارد که باید حقوق هسته‌ای ایران به رسمیت شناخته شود. هرچند ارتباطات عراقچی با ویتکاف در نیویورک نیز بر تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای یافتن راه‌حلی مسالمت‌آمیز دلالت دارد، اما پزشکیان به‌درستی اذعان کرده که رسیدن به نقطه آغاز مذاکرات واقعی و سازنده، بدون برداشته‌شدن تحریم‌ها و تضمین تکرارنشدن اقدامات خصمانه، «دور از دسترس» است.
بازگشت تحریم‌ها و چالش‌های پیش‌رو
فعال‌شدن مکانیسم «ماشه» که بازگرداندن همه تحریم‌های سازمان ملل را امکان‌پذیر می‌کند، فضای منطقه و بین‌الملل را متشنج‌تر کرده است. شورای امنیت در رأی‌گیری اخیر نتوانست قطع‌نامه پیشنهادی چین و روسیه برای تعویق اجرای این سازوکار را تصویب کند؛ بنابراین تحریم‌ها به‌زودی مجددا برقرار خواهند شد. این وضعیت، دشواری‌های اقتصادی و سیاسی فراوانی برای ایران به همراه دارد و ضرورت تقویت دیپلماسی فعال و هوشمند را بیش از پیش نمایان می‌کند.
بی‌اعتمادی تاریخی؛ مانع اصلی مذاکرات
دراین‌بین یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌روی هرگونه گفت‌وگوی سازنده میان تهران و واشنگتن، بی‌اعتمادی تاریخی است. پزشکیان به‌صراحت اعلام کرده «دیوار بی‌اعتمادی میان ما و آمریکایی‌ها بسیار بلند است». او اشاره دارد که در سال‌های گذشته چندین بار به تفاهم‌هایی دست یافته‌اند، اما آمریکا هر بار این توافق‌ها را نقض کرده است. این واقعیت تلخ، ناشی از سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه و اقدامات نظامی و اقتصادی خصمانه است که فضای مذاکره را مسموم کرده است. از نگاه پزشکیان، پذیرش هرگونه مذاکره صرفا باید بر پایه تضمین‌های واقعی و لغو تحریم‌ها باشد. او به‌وضوح بر این نکته تأکید می‌کند که ایران آماده مذاکره است، اما نه با شرایط تحمیلی و غیرمنصفانه.
پیامدهای شرط پزشکیان برای سیاست خارجی ایران
موضع روشن و صریح مسعود پزشکیان نشان‌دهنده تلاش ایران برای بازیابی اقتدار و حفظ حقوق خود در عرصه بین‌الملل است. او با شرط‌گذاری برای گفت‌وگو با ترامپ، فضای سیاسی و دیپلماتیک را از جنجال‌های پوچ و شعارهای بی‌عمل دور نگه می‌دارد و بر واقعیت‌های میدانی و حقوقی تأکید می‌کند. این موضع، به‌نوعی هشدار به طرف آمریکایی است که نمی‌تواند بدون پذیرش مسئولیت اقدامات خود، انتظار گفت‌وگو و همکاری سازنده داشته باشد. درعینحال این راهبرد نشان‌دهنده بلوغ سیاسی تهران و ضرورت بازتعریف دیپلماسی متوازن است؛ نوعی دیپلماسی که نه خام و صرفا واکنشی باشد و نه تسلیم شرایط یک‌جانبه.
شرط مسعود پزشکیان برای گفت‌وگو با دونالد ترامپ که رفع کامل تحریم‌هاست، نه یک امتیاز ساده، بلکه بیانگر یک اصل بنیادین است: احترام به حقوق و عزت ملی ایران و پذیرش مسئولیت اقدامات گذشته از سوی آمریکا. این موضع، نمود یک دیپلماسی هوشمند و مقاوم است که هم به دنبال حفظ منافع ملی است و هم درعینحال راه گفت‌وگو و کاهش تنش را بسته نمی‌گذارد. ترامپ اگر واقعا خواهان بازگشت به میز مذاکره است، باید ابتدا بپذیرد که شرایط امروز ایران به‌هیچ‌وجه قابل مقایسه با دور اول ریاست‌جمهوری‌اش نیست و آسیب‌های وارد‌شده جبران‌پذیر نیست، مگر با اقدام عملی و لغو تحریم‌ها. تنها با پذیرش این واقعیت است که امکان ایجاد فضای اعتماد و گفت‌وگوی سازنده فراهم خواهد شد.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
