ایران و مثلث استراتژیک هند، چین و آمریکا

توان اقتصادی و نظامی هند به مثابه بزرگ‌ترین سد در برابر سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه چین در راه چیرگی بر کشورهای دور و نزدیک است. سرانجام سیاست‌پردازان آمریکا اهمیت استراتژیک بازدارندگی هند در رویارویی با اهداف توسعه‌طلبانه چین را به خوبی درک خواهند کرد. پیشینه سیاسی هند پس از استقلال نزدیکی به اردوگاه شرق بود. هند از پیشگامان جنبش عدم تعهد بود، اما در زمان شوروی سابق پیوندهای سیاسی و نظامی قابل توجهی با مسکو داشت. با فروپاشی اردوگاه سوسیالیستی روابط دیپلماتیک هند در قالب‌های نوینی قابل بررسی است. سیاست کنونی هند دوری از میراث‌داران سوسیالیسم و نزدیک‌شدن به جهان غرب است. این گرایش یک مزیت ژئواستراتژیک برای رقیبان چین به‌ویژه آمریکا به شمار می‌رود. به طوری که هند به‌طور بالقوه به مثابه بازدارنده منطقه‌ای چین است. در چنین شرایطی نظم نوینی با حمایت غرب در جنوب آسیا حکمفرما خواهد شد. این دگرگونی اثرات چشمگیری در ترتیبات سیاسی خاورمیانه دارد که آشکارترین آن کم‌رنگ‌شدن نفوذ چین در این منطقه است. در این میان ایران با توجه به قابلیت‌های ژئوپلیتیک، می‌تواند نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشد. زیرا در شرایط جدید و مهار چین توسط هند کشورهای منطقه خاورمیانه به‌ویژه حوزه خلیج فارس در تلاش برای بنیان‌نهادن و برقراری موازنه قوا خواهند بود. اکنون در کشمکش جنگ اوکراین و غیبت روسیه کشور چین در ترتیبات سیاسی حوزه خلیج فارس حضور پررنگی دارد. اما در شرایط آینده، هند فاقد چنین توانایی بوده و نقشی فراتر از مهار چین ندارد. در شرایط پیش‌رو ایران در سایه سیاست‌های مسالمت‌جویانه و حسن همجواری توان بیشتری برای استفاده از مزیت‌های ژئوپلیتیک خود خواهد داشت. دستیابی به چنین دستاوردهایی در گرو دیپلماسی خردمندانه و به دور از تنش‌های منطقه‌ای است.