ایران؛ سرزمین روایت و امید
والتر بنیامین روزی پرسید: «آیا هنوز کسانی مانده‌اند که بلد باشند قصه بگویند؟». اگر پاسخی برای این پرسش وجود داشته باشد، شاید باید آن را در ایران جست‌وجو کرد؛ سرزمینی که روایت هنوز در آن زنده است؛ نه به‌عنوان سرگرمی، بلکه به‌عنوان شکلی از تفکر، حافظه و بقا.
روزبه کردونی
والتر بنیامین روزی پرسید: «آیا هنوز کسانی مانده‌اند که بلد باشند قصه بگویند؟».
اگر پاسخی برای این پرسش وجود داشته باشد، شاید باید آن را در ایران جست‌وجو کرد؛ سرزمینی که روایت هنوز در آن زنده است؛ نه به‌عنوان سرگرمی، بلکه به‌عنوان شکلی از تفکر، حافظه و بقا. در ایران، پیوند میان رخدادها هرگز به «اتفاق» محدود نمی‌شود. از دل تاریخ، هر تجربه‌ای بدل به معنا می‌شود و از دل معنا، روایتی تازه متولد می‌شود. این همان نیروی نرم و ماندگاری است که تمدن ایرانی را از سیاست‌های زودگذر فراتر می‌برد.
ثبت جهانی سه روستای شفیع‌آباد در کرمان، کندلوس در مازندران و سهیلی در جزیره قشم از سوی سازمان جهانی گردشگری (UN Tourism) رویدادی صرفا نمادین نیست؛ یادآور قدرت روایت در سیاست فرهنگی ایران است. به تعبیر وزیر میراث فرهنگی، «بیانیه‌ای فرهنگی از سوی ایران». در جهانی که به تعبیر بیونگ چول هان در «بحران روایت» به سر می‌برد، ایران را می‌توان سرزمین روایت نامید؛ جایی که جغرافیا به معنا تبدیل می‌شود:
در کویر، مفهوم صبر شکل گرفته؛ در کوه، ایمان و استقامت؛ در خلیج فارس، صلح و پیوستگی؛ و در جنگل‌های شمال، تعادل و باززایی. ایران مجموعه‌ای از این روایت‌هاست؛ روایت‌هایی که صرفا گذشته را حفظ نمی‌کنند، بلکه امکان گفت‌وگو درباره آینده را هم فراهم می‌آورند.
ثبت جهانی این سه روستا نیز هر یک روایتی از توسعه فرهنگی ایران است؛ در کندلوس، در شفیع‌آباد و در سهیلی پیوند دانش بومی و نوآوری، نقش‌آفرینی زنان و احیای میراث زیست‌بوم، تلفیق معیشت محلی و حفاظت از محیط زیست. این تجربه‌ها نشان می‌دهند توسعه در ایران می‌تواند همچنان بر پایه فرهنگ، جامعه و انسان پیش رود، نه صرفا بر‌اساس شاخص‌های اقتصادی. در ایران، حتی در دوران تردید و تعلیق، امید به‌عنوان راهبردی فرهنگی است؛ زیرا در این سرزمین، سیاست بدون معنا دوام ندارد و معنا بدون روایت شکل نمی‌گیرد. به همین دلیل است که ایران، نه‌فقط به خاطر تاریخش، بلکه به دلیل توانایی‌اش در بازتعریف خود از دل تاریخ، در جهان دیده می‌شود. سه روستای کوچک ایران، در‌واقع سه فصل تازه از کتابی کهن هستند؛ کتابی که هنوز نوشته می‌شود و هنوز معنا می‌آفریند؛ کتابی به نام ایران. همان‌گونه که رئیس‌جمهور در توییت خود نوشت: «سرزمینی از رشادت و هنر که تقدیری بزرگ را در آغوش گرفته است».
آخرین مقالات منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
