نبود تونل مشترک تأسیسات؛ عامل پنهان در بحران آب ایران

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

علی‌رضا دقیقی -  وکیل پایه‌یک دادگستری

بحران آب در ایران وارد مرحله‌ای بی‌سابقه شده است. به‌گفته رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، بیش از ۳۲ درصد آب کشور در شبکه توزیع از بین می‌رود؛ آماری که نشان می‌دهد مشکل فقط کمبود بارش یا مصرف بی‌رویه نیست، بلکه نشت، تخریب و ضعف ساختاری در شبکه توزیع آب عامل اصلی این اتلاف است. با این حال، کمتر توجهی به زیرساخت‌هایی می‌شود که می‌توانند این بحران را کنترل کنند. یکی از این راهکارهای بنیادی اما مغفول‌مانده، ایجاد تونل‌های مشترک تأسیسات شهری 

(Common Utility Duct) است؛ سیستمی که سال‌هاست در بسیاری از شهرهای توسعه‌یافته دنیا اجرا می‌شود و اکنون در ایران ضرورتی حیاتی دارد.

تونل مشترک تأسیسات؛ زیرساختی برای حفظ منابع آبی و کاهش هزینه‌ها

براساس یک پروپوزال فنی-اقتصادی پیشنهادی، احداث تونل مشترک در یک مسیر پنج کیلومتری شهری، حدود ۹۵ میلیارد تومان هزینه اولیه دارد؛ اما فقط از محل کاهش نشتی، حذف حفاری‌های تکراری، کاهش تلفات ناشی از تأخیر در تعمیرات و درآمد حاصل از اجاره مسیرهای انتقال کابل و تجهیزات، سالانه بیش از ۲۴ میلیارد تومان صرفه‌جویی و درآمد برای مدیریت شهری ایجاد خواهد کرد. در این مدل، بازگشت سرمایه تنها طی چهار سال صورت می‌گیرد و پس از آن، شهر وارد دوره‌ای از بهره‌برداری پایدار، کم‌هزینه و هوشمند از زیرساخت‌هایش می‌شود.

چگونه تونل‌های مشترک به بحران آب مرتبط‌ هستند؟

از مجموع ۳۲ درصد آب تلف‌شده:

• حدود ۱۵درصد به دلیل نشت واقعی در شبکه است؛ نشت‌هایی که در سیستم سنتی، یا دیر شناسایی می‌شوند یا دسترسی به آنها نیازمند حفاری گسترده است.

• با تونل‌های مشترک، دسترسی به لوله‌ها فوری و بدون تخریب سطحی امکان‌پذیر است.

• سیستم‌های پایش هوشمند در تونل، نشت را به‌لحظه شناسایی و به مرکز کنترل گزارش می‌دهند.

در نتیجه، حتی اگر تنها بخشی از این اتلاف با مداخله سریع متوقف شود، می‌توان سالانه میلیون‌ها مترمکعب آب را نجات داد.

ابعاد فراتر: ایمنی، توسعه پایدار و چهره شهر

نبود زیرساخت متمرکز برای عبور خطوط آب، برق، گاز و مخابرات، باعث بروز حوادثی شده که گاهی با جان انسان‌ها بازی کرده‌اند. در عین حال، منظره کابل‌ها، دکل‌ها، حفاری‌ها و دستکاری‌های مکرر در آسفالت خیابان‌ها، چهره‌ای از بی‌نظمی و ناامیدی به شهروند می‌دهد.

تونل‌های مشترک می‌توانند با:

• حذف حفاری‌های متوالی،

• افزایش عمر شبکه‌ها،

• تسهیل امدادرسانی در بحران‌ها،

• و ارائه تصویر یکپارچه و مدرن از شهر،

پایه‌گذار نسلی از مدیریت زیرساختی هوشمند و ایمن در کشور باشند.

نتیجه‌گیری

بحران آب فقط با توصیه به صرفه‌جویی و افزایش قیمت حل نمی‌شود؛ باید نگاه زیرساختی، بلندمدت و فناورانه داشت. تونل مشترک تأسیسات، پلی میان امنیت آبی، صرفه‌جویی اقتصادی و توسعه پایدار شهری است؛ حلقه‌ای گمشده که بدون آن، هر راهکار موقتی، محکوم به شکست  خواهد بود.