نظر یک حقوقدان درباره تشکیل پرونده برای یک کاریکاتوریست: نقد با توهین فرق دارد
کامبیز نوروزی در واکنش به اعلام جرم علیه یک کاریکاتوریست مطرح کرد: انتقاد متفاوت از توهین است/ رئیس‌جمهور از حقوقی مانند سایر شهروندان برخوردار است
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
چند روز پیش «هادی حیدری» کارتونیست شناخته شده جامعه رسانه‌ای کشور، طرحی را در صفحه اینستاگرامی خود منتشر کرد. طرحی که حاوی نگاهی انتقادی نسبت به عملکرد مسعود پزشکیان و پشت کردن او به ایده وفاقی بود که خودش ایده‌پرداز آن است.
این کاریکاتور زمانی توسط حیدری رونمایی شد که رئیس‌جمهور لایحه‌ای موسوم به «مقابله با انتشار مطالب خلاف واقع در فضای مجازی» را به مجلس فرستاد. لایحه‌ای مدون شده توسط قوه قضائیه که در صورت تصویب، بی‌تردید آزادی بیان و آزادی دسترسی به اطلاعات را بیش از هر زمان دیگری به محاق می‌برد.
این طرح همانقدر که مخالفانی داشت اما موافقانی هم دارد، اما دست آخر این مخالفان بودند که گوی سبقت را از موافقان کارتون محتوای کارتون مزبور ربودند و هادی حیدری به احترام منتقدان و پرهیز از هرگونه سوءاستفاده احتمالی از طرح خود، کارتون مذکور را از صفحه فضای مجازی خود پاک کرد. او در توضیح این اقدام خود نوشت: «دیروز کارتونی از صاحب این قلم در نقد لایحه‌ای که اخیرا از سوی دولت به مجلس فرستاده شده، منتشر شد. این استعاره متاسفانه از سوی برخی به گونه‌ای خلاف مقصود تصویر، جلوه داده شده که زمینه سوءاستفاده را به وجود آورده است.از این رو بنا به توصیه دوستداران ایران و میهن عزیزمان، این کارتون از صفحات شخصی اینجانب در شبکه‌های اجتماعی حذف شد.»
با این حال در فاصله کمتر از یک روز از انتشار و حتی حذف کارتونی که حیدری طراحی کرده بود، خبری مبنی بر اعلام جرم دادستانی تهران علیه حیدری منتشر شد. این واکنش سریع و تند قوه قضائیه کشور این سوال را ایجاد کرد که آیا واکنش به یک انتقاد که البته جزو حقوق اساسی ملت است،اعلام جرم است یا پاسخگویی و تعامل با منتقدان؟ آیا اساسا هادی حیدری مرتکب عملی خلاف قوانین کشور و به‌ویژه قانون مطبوعات شده که دادستانی علیه او دست به اعلام جرم بزند؟
انتقاد،جرم نیست
کامبیز نوروزی حقوقدان و مدرس حقوق مطبوعات در اینباره به «امتداد» می‌گوید:« انتقاد به هیچ‌عنوان جرمنیست لکه توهین کردن جرم است. بعدازانتشار لایحه«مقابله بامطالب خلاف واقع درفضای مجازی» هر کس از منظر تخصصی خود هم این لایحه را مورد نقد قرار داد. آقای حیدری هم به زبان کاریکاتور رئیس‌جمهور را مورد انتقاد قرار داد. شخصا این کاریکاتور را نپسندیدم و باسلیقه من مطابقت نداشت زیرا طنز باید یک خصوصیاتی داشته باشد که این کاریکاتور فاقد آنها بود. اما به هر حال کاریکاتور یا برقراری ارتباط با آن به سلیقه اشخاص مربوط است و معتقدم از منظر حقوقی این کاریکاتور «توهین» تلقی نمی‌شود.
او اضافه میکند: توهین به معنای دادن نسبت‌های غیراخلاقی به افراد است، نسبت‌هایی که در عرف عموم ناپسند است. به بیان دیگر توهین به معنای به کار بردن الفاظ رکیک و کلماتی است که به شکل غیراخلاقی موجب هتک حیثیت فرد شود.
این کاریکاتور به شکل تصویری حرف زشتی به رئیس‌جمهور نبوده است.
حقوق مقامات کشور مانند سایر شهروندان است
این حقوقدان به این موضوع هم اشاره میکند که از منظر قانون مطبوعات هم وقتی جرمی اتفاق می‌افتد، شایستهٔ تعقیب است. اما بعضی جرایم نیازمند شکایت شاکی خصوصی است اما در جرم «توهین به رئیس‌جمهور» دادستان اجازهٔ اعلام جرم دارد اما همانطور که گفتم در این جابه اعتقاد ما اصولا جرمی رخ نداده که شایسته تعقیب باشد. این کاریکاتور به زبان تصویر، به زبان مخصوص کاریکاتور فقط دارد می‌گوید آقای رئیس‌جمهور شما راه را اشتباه می‌روید، این حرف را نمی‌شود توهین تلقی کرد.
نوروزی این را هم می‌گوید که حقوق شخصی رئیس‌جمهورو تمام مقامات کشوری مانند سایر شهروندان است: به بیان دیگر داشتن پست و سمت موجب ایجاد تمایز بین افراد نمی‌شود و اشخاصی که سمت‌ها یا رشد کشوری دارند مانند مردم عادی هستند.
سوژهٔ این کاریکاتور آقای پزشکیان بود و مقصود آن هم بیان این مساله بود که آقای رئیس‌جمهور در مسیری که خودش ترسیم کرده را به صورت برعکس طی میکند. این نقد توهین نیست و بیننده نمی‌تواند قضاوتی غیر از این داشته باشد. برای محک زدن سلیقه خودم از چند نفر دیگر هم درباره این کاریکاتور پرسیدم، آنها هم با ادبیات خودشان اعلام کردند که همین محتوا را از کاریکاتور مذکور برداشت کرده بودند.
آخرین اخبار فرهنگ و هنر را از طریق این لینک پیگیری کنید.
