توان تاب‌آوری
امروزه شرایط کنونی ایران پدیده‌ای ایجاد کرده که مفهوم «تاب‌آوری» یکی از جنبه‌های تغییراتی است که در بطن این شرایط برای تغییرات آینده به نفع توسعه پایدار آینده از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پدیدار شده است.
شرق: امروزه شرایط کنونی ایران پدیده‌ای ایجاد کرده که مفهوم «تاب‌آوری» یکی از جنبه‌های تغییراتی است که در بطن این شرایط برای تغییرات آینده به نفع توسعه پایدار آینده از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پدیدار شده است. از این‌رو کتاب «تاب‌آوری» در شرایط کنونی می‌تواند به شناخت این مفهوم برای تغییرات آینده در همه وجوه توسعه ما را یاری رساند. در حوزه‌های اجتماعی تغییرات پیشروانه و در ساحت اقتصادی بهبود بهتر وضع اقتصادی دستاوردی است که تاب‌آوری امروز ما را به آینده رهنمود می‌سازد. کتاب «تاب‌آوری» در مورد جنبه‌هایی از آسیب‌های ناشی از بحران‌هایی است که می‌تواند یک سیستم آن را جذب کرده و به سرعت خود را به وضعیت مناسب سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی قابل قبول برگرداند. در فرایند توسعه اجتماعی، اقتصادی، شهری و منطقه‌ای، توسعه پایدار مفهومی است که زیست کنونی و آینده بشر را بدون آسیب‌رساندن به تراز دارایی‌های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی دنبال می‌کند. یکی از جنبه‌های توسعه پایدار و رسیدن به زندگی بهتر و آینده مطلوب و زیست‌پذیری در شهر، منطقه و سرزمین و حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌بوم و محیط زیست، تاب‌آوری است. تاب‌آوری ابتدا در اکولوژی پدید آمد و سپس در عرصه‌های مدیریت سوانح، روان‌شناسی، اقتصاد، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای و جغرافیا به کار گرفته شد. تاب‌آوری ظرفیت و توانایی است که خطرهای به‌وجودآمده در جوامع، سیستم‌های فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی، شهری و منطقه‌ای و تنش‌ها و فشارها را به سرعت به عقب برمی‌گرداند و تهدیدهای آتی را می‌پذیرد، با آن رویارو می‌شود و ظرفیت تحمل و بهبود از خسارت‌ها را فراهم می‌کند. تاب‌آوری در سیستم‌های اجتماعی ظرفیت اضافه‌ای از جامعه و انسان‌ها برای پیش‌بینی و برنامه‌ریزی آینده ایجاد می‌کند. تاب‌آوری اجتماعی توانایی گروه‌ها و جوامع برای مقابله با اختلالات خارجی و در نتیجه تغییرات اجتماعی، سیاسی و محیطی و وزنه تعادلی است برای بهبود یا تحمل در مقابل آسیب‌های اجتماعی ناشی از وقایع اجتماعی که در جامعه ظهور پیدا می‌کند. تاب‌آوری میزان تخریب یا زیانی است که به‌طور مستقیم قادر است آن را جذب کرده و به سرعت به وضعیت اولیه خود پس از اختلال بازگردد. در واقع تاب‌آوری در اکوسیستم‌ها توانایی یک سیستم است که فشار را تجربه کرده و به حالت اولیه خود بازمی‌گردد و به‌طور دقیق‌تر مقداری از اختلال را در سیستم می‌تواند جذب کند به نحوی که همچنان در همان موقعیت باقی بماند. اما تاب‌آوری محلی توانایی از جامعه است که نه‌تنها برای مقابله با سختی‌ها بلکه برای دستیابی به سطحی بالاتر از عملکرد گذشته در جوامع محلی در نظر گرفته می‌شود و تاب‌آوری منطقه‌ای توانایی برای پیش‌بینی، آمادگی، واکنش و بهبود از اختلال در منطقه است. اندازه‌ای است که در آن مردم و جوامع می‌توانند با تغییرات سازگار شوند و در امکانات جدید ارائه‌شده سرمایه‌گذاری و مشارکت کنند. تاب‌آوری اقتصادی، توانایی اقتصادی است برای ایستادگی و بهبود سریع ناشی از شوک‌های تخریب‌کننده خارجی و تقابل با نتایج ناشی از آثار منفی شوک‌های اقتصادی. تاب‌آوری زمینه‌ساز برنامه‌ریزی برای پیشگیری و ظرفیت‌سازی منابع و مهارت‌های موجود برای آینده و مدیریت سوانح و اتفاقات و شوک‌های آینده است. تاب‌آوری، میزان توانایی سیستم‌ها در ایجاد افزایش ظرفیت یادگیری و تقویت سازگاری با شرایط نامساعد پیش‌رو است. تاب‌آوری واکنشی و پیشگیرانه جامعه می‌تواند بر اساس تفاوت‌های میان اکوسیستم‌ها و جوامع و ظرفیت‌های انسانی در پیش‌بینی و انواع یادگیری نقش‌های متمایزی از خود نشان داده و توانایی سیستم‌ها را برای سازماندهی و تجدید خود در شرایط مختلف بروز دهد. بنابراین تاب‌آوری به عنوان یکی از ملزومات و ضرورت‌های توسعه پایدار در همه حوزه‌های توسعه خود را نشان داده و در هر نوع سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی توسعه به همراه توسعه پایدار مطرح شده است. امروزه در زندگی مدرن، بدون توسعه پایدار و اهتمام به تاب‌آوری در حوزه‌های مختلف زیست انسانی پایدار غیرممکن به نظر می‌آید. این کتاب سعی دارد تعاریف، کاربردها، فرایندها، مسائل و مشکلات تاب‌آوری را در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، شهری، منطقه‌ای و محلی مورد بررسی قرار دهد و در این راستا کمکی به آگاهی و روشنگری برای گسترش مفهوم تاب‌آوری در حوزه‌های مختلف توسعه کند. استفاده از این کتاب می‌تواند برای پژوهشگران و برنامه‌ریزان توسعه، دانشجویان رشته‌های توسعه، اقتصاد، جامعه‌شناسی، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، جغرافیا و محیط زیست مفید باشد.
