موسی اسوار و دغدغه پیوند فرهنگ‌ها
پلی میان ایران و ادبیات عرب
موسی اسوار، از مترجمانِ مطرح ادبیات عرب بود که آثار مهمی را از شعر و داستان تا تاریخ ادبی به فارسی ترجمه کرد. به‌جرئت می‌توان گفت ترجمه‌های درخور از نزار قبانی، محمود درویش و جبران خلیل‌جبران به دستِ اسوار انجام گرفت، در‌عین‌حال که او جهان و شخصیت ادبیِ این نویسندگان و شاعران را می‌شناخت و در نقد و شناختِ جهان ادبی‌شان به مخاطبان فارسی نقش بسزایی داشت.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
موسی اسوار، از مترجمانِ مطرح ادبیات عرب بود که آثار مهمی را از شعر و داستان تا تاریخ ادبی به فارسی ترجمه کرد. به‌جرئت می‌توان گفت ترجمه‌های درخور از نزار قبانی، محمود درویش و جبران خلیل‌جبران به دستِ اسوار انجام گرفت، در‌عین‌حال که او جهان و شخصیت ادبیِ این نویسندگان و شاعران را می‌شناخت و در نقد و شناختِ جهان ادبی‌شان به مخاطبان فارسی نقش بسزایی داشت. اسوار روز چهارم شهریور ماه درگذشت و روز پنجم شهریور، اهالی فرهنگ و ادبیات او را تا خانه ابدی‌اش بدرقه کردند.
مسعود جعفریجزی، استاد زبان و ادبیات فارسی و از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، موسی اسوار را مترجمِ دوزبانه خواند و به «ایبنا» گفت: «او با فرهنگ عربی و فارسی به یک اندازه آشنایی و انس داشت. تعبیر مترجم دوزبانه به شایستگی درباره اسوار صدق می‌کند. در عراق زندگی و دوره متوسطه را طی کرده بود و با اینکه پس از دریافت دیپلم با ورود به ایران در رشته‌ای غیرمرتبط درس خوانده بود، از دهه ۵۰ وارد حوزه ویراستاری شد و مدتی نیز مسئول شورای ویرایش در تهیه برنامه‌های صداوسیما ازجمله فارسی را پاس بداریم، بود».
جعفریجزی اسوار را پل ارتباط ادبی میان ایران و کشورهای عربی خواند و به گستره فعالیت‌های موسی اسوار در حوزه ترجمه ادبیات عرب اشاره کرد و گفت اسوار هم در حوزه ادبیات مدرن و هم ادبیات کلاسیک مترجمی متبحر و فعال بود. از دید جعفریجزی، یکی از ویژگی‌های اسوار، دغدغه ترجمه آثار و گونه‌هایی مغفول‌مانده در ادبیات عرب بود. او فقط آثار نویسندگان و شاعران مشهور جهان عرب را ترجمه نمی‌کرد و به ترجمه آثاری هم که کمتر شناخته شده بودند، توجه داشت. در همین راستا بود که سراغ ترجمه ادبیات داستانی عراق رفت.
اسوار پیش‌ازاین به «ایبنا» گفته بود: «بعضی از انواع ادبی در بعضی اقلیم‌ها مغفول مانده‌اند. خوشبختانه شعر امروز عربی خوب به فارسی ترجمه شده است و ازاین‌رو امروز اغلب شاعران مطرح عربی برای ما فارسی‌زبانان آشنا هستند. عرب‌ها نیز تا حدودی شعر ما را می‌شناسند. با این حال متأسفانه این وسط داستان و رمان عراق مغفول مانده است. این سرزمین در این حوزه بسیار درخشان است اما ما تا به امروز فقط به شعرش توجه کرده‌ایم... .
این در حالی است که عراق رمان‌نویسان بسیار مطرحی دارد». اسوار همچنین با انتقاد از ذهنیت منفی ایرانیان نسبت آثار ادبی جهان عرب و اشاره به ریشه‌های شکل‌گیری چنین نگاهی و تأثیر آن در مواجهه با ادبیات عرب، گفته بود: «متأسفانه ذهنیت تاریخی ما و مسئله حمله اعراب به ایران در ناخودآگاه ما شکل گرفته و باعث شده تا نگاه ستیزه‌جویانه‌ای درباره چنین آثاری داشته باشیم. درحالی‌که اگر خودمان را در روند ترجمه، از چنین قیدوبندهایی آزاد کنیم، علاوه بر اینکه بر تعداد ترجمه آثاری از این دست افزوده می‌شود، می‌توانیم از ظرفیت گسترده و ناشناخته این حوزه بیشتر بهره بگیریم».
جعفریجزی با اشاره به این دغدغه موسی اسوار و آنچه او به جز ترجمه در این حوزه انجام داد، گفت: «اسوار دغدغه پیوند فرهنگ ایران با کشورهای عربی را داشت و تا قبل از شیوع بیماری کرونا هر سال در نمایشگاه‌های کتاب لبنان و قطر شرکت می‌کرد و پل ارتباط فرهنگی و ادبی و نماینده غیررسمی ایران و کشورهای عربی بود و نیز در نمایشگاه کتاب امسال در تهران با پیشنهاد او یک روز از نمایشگاه به نام ایران و ادبیات عرب نام‌گذاری شد». جعفریجزی همچنین به موضع موسی اسوار درباره مسئله فلسطین اشاره کرد؛ اینکه او همواره دغدغه کاهش آلام و آزادی فلسطین را داشت.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
