گزارش سال «بازار» ۱۴۰۳؛ تصویری از زندگی دیجیتال در اقتصاد سخت
از ۳۰ میلیون بار جست‌وجو برای فیلترشکن تا رونق اپ‌های مالی
گزارش سال «بازار» منتشر شده که نشان می‌دهد این پلتفرم توزیع برنامه اندرویدی در سال ۱۴۰۳ میزان کاربران فعال روزانه خود را به ۵۰ میلیون رسانده و از طرف دیگر رکوردشکنی‌های دیگری هم در زمینه بهروزرسانی برنامه داشته است. طبق داده‌های این گزارش در ۱۴۰۳ بیش از یک میلیارد بهروزرسانی برنامه و بازی از سوی کاربران در بازار ثبت شده است. همچنین این گزارش آمار جالب دیگری هم در اختیار می‌گذارد؛
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: گزارش سال «بازار» منتشر شده که نشان می‌دهد این پلتفرم توزیع برنامه اندرویدی در سال ۱۴۰۳ میزان کاربران فعال روزانه خود را به ۵۰ میلیون رسانده و از طرف دیگر رکوردشکنی‌های دیگری هم در زمینه بهروزرسانی برنامه داشته است. طبق داده‌های این گزارش در ۱۴۰۳ بیش از یک میلیارد بهروزرسانی برنامه و بازی از سوی کاربران در بازار ثبت شده است. همچنین این گزارش آمار جالب دیگری هم در اختیار می‌گذارد؛ ازجمله اینکه یکی از عبارت‌هایی که در این سال با رشد در جست‌وجو همراه بوده، عبارت «فیلترشکن» است. طبق این گزارش در سال ۱۴۰۳ کاربران حداقل ۳۰ میلیون بار به دنبال ابزارهای فیلترشکن در بازار بوده‌اند. گزارش سال بازار، در کنار آماری از وضعیت این پلتفرم، تصویری هم از وضعیت اقتصادی کشور ارائه می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد که چگونه شرایط سخت اقتصادی، مردم را به سمت استفاده از گوشی‌های میان‌رده و اقتصادی کشانده است، تا جایی که در تحلیل ۲۰ مدل اول گوشی‌های ثبت‌شده در «بازار» در سال ۱۴۰۳ بیش از نیمی از دستگاه‌ها تولید سال‌های ۲۰۲۳ بوده‌اند؛ همه این ۲۰ مدل در دسته‌های پایین‌رده تا میان‌رده جای می‌گیرند. همچنین این گزارش نشان می‌دهد که مردم بیش از گذشته به سمت استفاده از اپلیکیشن‌های حوزه مالی رفته‌اند، اینکه چگونه در شرایط سخت اقتصادی به کمک پلتفرم‌های آنلاین طلا یا رمز دیجیتال سرمایه خود را مدیریت کنند و از طرف دیگر سعی کرده‌اند به کمک اپلیکیشن‌های فعال در حوزه اعتبار و وام، کسری‌های بودجه خود را جبران کنند.
سهم ۹۱درصدی اندروید در ایران
در ایران برعکس دنیا سهم اندروید بسیار بیشتر است. طبق داده‌های گزارش سال کافه‌بازار اندروید با اختلاف چشمگیر، سلطان بی‌منازع سیستم‌عامل‌های موبایل در جهان است و سهم ۷۲درصدی آن در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵، حکایت از سیطره‌ای دارد که حتی ios هم نتوانسته آن را به چالش بکشد. با این حال در ایران، سهم اپل حدودا یک‌سوم سهم آن در جهان است و اندروید 91 درصد بازار ایران را در اختیار دارد. در میان برندهای موبایل، سامسونگ و شیائومی روی هم رفته ۸۱ درصد سهم بازار ایران را در اختیار دارند. طبق این گزارش سهم آیفون در بازار جهانی حدود ۲۸ درصد است، اما در ایران این عدد حدود ۹ درصد است. این گزارش تأکید کرده که تا پیش از اعمال محدودیت‌ها برای واردات و ثبت گوشی، آیفون سهم ۲۰درصدی در بازار ایران داشت، اما اکنون به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است. براساس تحلیل‌های این گزارش با توجه به روند فعلی، به نظر می‌رسد سهم اندروید و برندهای مقرون به صرفه مانند شیائومی در ایران همچنان پررنگ باقی بماند.
۶۸ میلیون گوشی هوشمند
گزارش سال بازار مشخص کرده که از جمعیت بیش از ۸۵میلیونی ایران، ۶۸ میلیون کاربر تلفن همراه هوشمند دارند که ۶۱ میلیون آنها یعنی تقریبا ۹۰ درصد از اندروید استفاده می‌کنند. براساس این گزارش بازار تا ۵۰ میلیون هم کاربر ماهانه داشته است، این یعنی اغلب کاربران اندرویدی (حدود ۷۵ درصد ایرانیان و ۸۲ درصد کاربران اندرویدی) حداقل یک بار در ماه به بازار سر زده‌اند.
سال تغییرات بزرگ
سال ۱۴۰۳ برای بازار سالی با تغییرات اساسی بوده است. بزرگ‌ترین تغییر برای این شرکت در زمستان سال گذشته اتفاق افتاد؛ یعنی زمانی که مجموعه بازار از گروه هزاردستان به گروه تپسل تغییر مالکیت داد. گفته می‌شود که این توافق بزرگ‌ترین خروج سرمایه‌گذار در اکوسیستم استارت‌آپی ایران تاکنون بوده است. پذیرفته‌شدن بازار برای ورود به فرابورس و بازار سرمایه نیز یکی دیگر از اتفاقاتی است که مدیران این شرکت از آن به‌عنوان یک موفقیت بزرگ یاد می‌کنند، هرچند که با تغییر مالکیت بازار در این سال، ورود آن به بازار سرمایه هم با اماواگرهایی همراه شده است. سومین اقدام مهمی که در گزارش سال بازار اعلام شده، در سال ۱۴۰۳ برایش رقم خورده؛ اضافه‌شدن سرویس تماشای آنلاین ویدئو به این پلتفرم. با اضافه‌شدن این محصول، کاربران می‌توانند به محتواهای ویدئویی مانند فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی و خارجی در بازار دسترسی پیدا کنند. هدف بازار از اضافه‌کردن این قابلیت به پلتفرمش، تکمیل سبد محتوای دیجیتال برای کاربران اعلام شده است. با در نظر گرفتن نیاز آنها برای دسترسی سریع به محتوای ویدئویی، این امکان فراهم شد تا زنجیره ارزش بازار در صنعت سرگرمی کامل‌تر شود. از سوی دیگر بازار در گزارش سال خود اعلام کرده که در سال ۱۴۰۳ سعی کرده ارتباط خود با نسل زد را عمیق‌تر و نزدیک‌تر کند: «رشد پرسرعت مجله بازار به‌عنوان یکی از رسانه‌های جدی در صنعت گیم ایران، صفحه اینستاگرام و یوتیوب «بازار استریت» که مستقیما به کاربر جوان و علاقه‌مند به ویدئوگیم می‌پردازند و برگزاری منظم تورنمنت‌های Esport تحت عنوان «بازار لجندز لیگ» ازجمله اقدامات بازار برای ارائه این بخش از چهره برند خود بوده است».
خواسته کاربران از بازار
در بخشی دیگری از این گزارش بازار به بررسی رفتار کاربران خود پرداخته است؛ اینکه آنها در این پلتفرم به دنبال چه چیزهایی بوده‌اند و در نهایت چه چیزهایی نصب کرده‌اند. براساس هزار جست‌وجوی برتر، در سال ۱۴۰۳ مانند سال پیش از آن، واژه «بازی» به‌تنهایی یا در ترکیبات مرتبط با آن مانند ماشین‌بازی، بازی جدید و بازی دخترانه، بیش از هر واژه دیگری در بازار جست‌وجو شده است. همچنین روبیکا، دیوار و ایتا پرجست‌وجوترین نام‌های برنامه‌ها در این پلتفرم بوده‌اند. هزار جست‌وجوی برتر بازار در سال ۱۴۰۳ بیش از یک میلیارد بار از طرف کاربران جست‌وجو شده‌اند. به گفته بازار در بین آنها، جست‌وجوی کاربران برای بازی‌ها در سال اخیر افزایش پنج‌درصدی و برای برنامه‌ها کاهش ۲۷درصدی داشته است. طبق این گزارش 10 عبارت برتر جست‌وجو‌شده از برنامه‌ها در سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۲ شامل:
روبیکا با ۳۸ میلیون جست‌وجو در رتبه اول قرار دارد (با وجود کاهش ۱۱میلیونی در مقایسه با سال گذشته).
دیوار با ۱۶ میلیون جست‌وجو در رتبه دوم قرار دارد (جهش از جایگاه ششم در سال ۱۴۰۲)
ایتا از رتبه دوم در سال قبل به رتبه سوم در ۱۴۰۳ سقوط کرده است.
شاد و اسنپ نیز مانند دیوار در مقایسه با ۱۴۰۲ جهش رتبه‌ای داشته‌اند.
چهار کلیدواژه شیرایت، همراه من، ایرانسل من و فیلترشکن برخلاف سال قبل، به جمع 10 عبارت برتر آمده‌اند. از سوی دیگر طبق این گزارش واتس‌اپ با توجه به تجربه فیلترینگ از ۱۷ میلیون بار جست‌وجو در ۱۴۰۲ به هشت میلیون بار در سال ۱۴۰۳ رسیده است. مشخصا دلیل این کاهش نتیجه‌بخش نبودن جست‌وجوی این برنامه در بازار طی دو سال قبل بوده است. از سوی دیگر این گزارش جست‌وجوهای برتر با توجه به دسته‌بندی‌های برنامه‌ها در بازار را نیز مشخص کرده است. نکته جالب اینکه بزرگ‌ترین تغییر در تعداد جست‌وجوی دسته‌ها، مربوط به دسته‌بندی امور مالی بوده که از رتبه پنجم در سال ۱۴۰۲ و با مجموع ۲۵ میلیون جست‌وجو به دسته‌بندی سوم در ۱۴۰۳ با مجموع ۳۴ میلیون جست‌وجو ارتقا یافته است. به نظر می‌آید فعالیت پررنگ پلتفرم‌های آنلاین وام اعتباری و اپلیکیشن‌های مدیریت ثروت و دارایی با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، در این جهش نقش داشته‌اند.
۱۰ برنامه برتر نصب‌شده
براساس این گزارش در سال ۱۴۰۳ کاربران برنامه‌های نسبتا مشابهی را در مقایسه با سال قبل نصب کرده‌اند و تنها یک ابزار «تقویم» جای خود را به یک ابزار بانکداری الکترونیکی داده است:
روبیکا با ۳۴ میلیون نصب در جایگاه اول
دیوار با ۲۲ میلیون نصب در رتبه دوم
شیرایت با ۲۰ میلیون نصب از رتبه چهارم به رتبه سوم صعود کرده
ایتا از رتبه سوم در سال قبل به رتبه چهارم در سال ۱۴۰۳ سقوط کرده
اسنپ با ۱۱ میلیون نصب تغییر رتبه نداشته
شاد در مقایسه با ۱۴۰۲ دو پله جهش رتبه داشته
همراه من با ۱۰ میلیون نصب یک پله در مقایسه با سال قبل سقوط کرده
بله از رتبه هفتم به دهم سقوط کرده و آپ از رتبه دهم به نهم صعود کرده
باد صبا از فهرست برترین‌های نصب خارج شده و به جای آن بام به جمع برترین‌های ۱۴۰۳ پیوسته.
رشد نصب برنامه‌های مالی
گزارش سال ۱۴۰۳ بازار تحلیلی هم از برنامه‌هایی که بیشترین نصب را روی گوشی‌های اندرویدی کاربران داشته‌اند، به دست می‌دهد. ازجمله اینکه کاربران در سال ۱۴۰۳ در مقایسه با سال قبل آن در مجموع برنامه‌های کمتری را نصب کرده‌اند، با این حال دسته‌بندی مالی شاهد رشد ۱۲درصدی بوده است. امور مالی با ۱۰۸ میلیون نصب و رشد ۱۲درصدی از رتبه چهارم به رتبه سوم ارتقا یافته است. از سوی دیگر دو دسته‌بندی ابزارها و شبکه‌های اجتماعی به ترتیب با ۱۷۸میلیون، و ۱۲۷ میلیون بیشترین تعداد نصب را داشته‌اند. در دسته‌بندی امور مالی در سال ۱۴۰۳ کاربران حداقل ۳۴ میلیون بار به دنبال 10 برنامه اول امور مالی بوده‌اند. در این سال آپ برتری خود را در تعداد جست‌وجو حفظ کرده و در تعداد نصب، بام بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. همچنین تعداد جست‌وجوی نئوبانک‌ها در این سال رشد بسیار زیادی داشته است. ویپاد و بلوبانک رشد بیشتری نسبت به رقبای خود در سال گذشته داشته‌اند. از سوی دیگر نصب برنامه‌های خرید و فروش آنلاین طلا نیز در سال ۱۴۰۳ روبه رشد بوده است. طبق آمارهای این گزارش پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا در سال ۱۴۰۳، در مجموع یک میلیون بار جست‌وجو شده و چهار میلیون نصب گرفته‌اند. میلی، طلاسی، طلاین و بانکت چهار برنامه برتر در این دسته‌بندی بوده‌اند که همگی هم در سال ۱۴۰۳ متولد شدند و رد و اثری از آنها در ۱۴۰۲ نیست. همچنین برنامه‌های پرداخت وام کوتاه‌مدت و خرید اعتباری مانند دیجی‌پی، تارا، باجت و لندو نیز در این سال رونق فراوانی داشته‌اند. در دسته‌بندی برنامه‌های مربوط به صرافی‌های دیجیتال هم نوبیتکس با ۷۶ درصد رشد در سال ۱۴۰۳ به ۲.۳ میلیون نصب رسیده و بیت‌پین با ۸۰۰ هزار نصب دومین بازیگر این عرصه بوده است.
۳۰ میلیون بار جست‌وجو برای فیلترشکن
بخش دیگری از این گزارش نشان می‌دهد که فیلترینگ و محدودیت روی اینترنت چگونه کاربران را به سمت استفاده از ابزارهای فیلترشکن سوق داده است. طبق این گزارش در سال ۱۴۰۳ کاربران حداقل ۳۰ میلیون بار به دنبال ابزارهای فیلترشکن در بازار بوده‌اند، اما به دلیل عدم امکان انتشار آنها در بازار، این جست‌وجوها نتیجه‌ای نداشته است. این عدد مجموع جست‌وجوی عبارت‌های مختلفی مانند فیلترشکن، فیلترشکن قوی، VPN و... را شامل می‌شود.
رفع فیلتر گوگل‌پلی و تأثیر آن بر بازار
در دی‌ماه ۱۴۰۳ با رفع فیلتر گوگل‌پلی پس از بیش از دو سال، یکی از پلتفرم‌های جهانی توزیع برنامه بار دیگر به‌صورت رسمی در دسترس کاربران ایرانی قرار گرفت. بازار معتقد است رفع فیلتر از گوگل‌پلی نه‌تنها به ضرر این پلتفرم ایرانی تمام نشده، که به نفعش هم بوده است. مدیران بازار معتقدند رفع محدودیت رسمی از گوگل‌پلی بار دیگر حضور رقیبی قدرتمند را برای بازار به عنوان پلتفرم بومی و پیشرو در عرضه بازی و برنامه مطرح کرد. از شهاب خدابخش، مدیرعامل وقت بازار هم در این گزارش نقل شده که: «رفع فیلتر، نقطه عطفی در توسعه رقابت آزاد و بهبود تجربه کاربران در اقتصاد دیجیتال ایران است». به باور خدابخش: «حضور رقبای شایسته‌ای همچون گوگل‌پلی، کسب‌وکارها را در ماراتن ارائه سرویس بهتر قرار می‌دهد و نتیجه‌اش بهبود تجربه کاربران است». طبق گزارش سال بازار، پس از رفع فیلتر گوگل‌پلی در دی‌ماه ،۱۴۰۳ روند کلی نصب برنامه‌ها در بازار تغییر معناداری نداشته است. به باور بازار، این پایداری نشان می‌دهد که نیازهای کاربران بازار با گوگل‌پلی متفاوت است و کاربران بازار، چه به‌منظور دسترسی به برنامه‌های بومی و چه بر پایه ترجیح شخصی، همچنان بازار را به‌عنوان پلتفرم اصلی خود انتخاب می‌کنند.
رکورد جدید در بهروزرسانی
یکی از رکوردهایی که بازار توانست در سال گذشته بشکند، در زمینه بهروزرسانی برنامه‌ها توسط کاربران بود. بر این اساس در سال ۱۴۰۳ با رشد ۱۶ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ بیش از یک میلیارد بهروزرسانی برنامه و بازی توسط کاربران در بازار ثبت شده است. این آمار در سال ۱۴۰۲ برای بازار حدود ۸۷۹ میلیون و در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۲۶ میلیون بهروزرسانی گزارش شده بود. بازار اعلام می‌کند که این رکورد جدید در شرایطی به دست آمده که به دلیل سیاست‌های محدودکننده اینترنت در سال گذشته، بازار فرصت ارائه بسیاری از پلتفرم‌های پرطرفدار همچون تلگرام و اینستاگرام را از دست داده است. همچنین روند رشد سالانه به‌روزرسانی‌ها در دسته‌بندی‌های مختلف نشان می‌دهد بیشترین رشد مربوط به برنامه‌های دسته‌بندی آموزش و پس از آن سبک زندگی، آشپزی و رستوران و امور مالی بوده است. در مقابل، دسته‌بندی‌هایی مثل آب و هوا و شبکه‌های اجتماعی با کاهش در نرخ بهروزرسانی مواجه بوده‌اند. از سوی دیگر براساس داده‌های این گزارش بیشترین رشد بهروزرسانی در دسته‌بندی ورزشی با ۴۹ درصد بوده است. پس از آن، دسته‌بندی‌های معمایی و شبیه‌سازی بیشترین سهم رشد را داشته‌اند. در مقابل، دسته‌بندی استراتژی کمترین نرخ بهروزرسانی را داشته است.
تمایل به استفاده از گوشی‌های اقتصادی
گزارش بازار بخش‌های جالب دیگری هم دارد، از جمله اینکه تا پایان سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۶۶ میلیون گوشی در این پلتفرم ثبت شده است. سامسونگ با در اختیار داشتن بیش از نیمی از این دستگاه‌ها یعنی ۵۹ درصد پیشتاز است و پس از آن شیائومی با ۲۵ درصد و هوآوی با هفت درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در این میان سهم سال ۱۴۰۳، بیش از ۲۸ میلیون گوشی است. سامسونگ همچنان با در اختیار داشتن بیش از نیمی از این دستگاه‌ها (۵۵ درصد) پیشتاز است و شیائومی در حال گرفتن سهم خود (۳۴ درصد) از تمامی برندهای مطرح بوده است. همچنین این گزارش نشان می‌دهد تمایل مصرف‌کنندگان عمدتا به سمت گوشی‌های میان‌رده و اقتصادی است. مدل‌هایی با قیمت مناسب و امکانات قابل قبول، بیشترین سهم از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. در تحلیل ۲۰ مدل اول گوشی‌های ثبت‌شده در بازار طی سال ۱۴۰۳ بیش از نیمی از دستگاه‌ها تولید سال‌های ۲۰۲۳ بوده‌اند؛ تمامی این ۲۰ مدل در دسته‌های پایین‌رده تا میان‌رده جای می‌گیرند. سامسونگ در حال حاضر با تنوع مدل‌ها و حجم فروش بالا، جایگاه پیشتاز بازار را حفظ کرده و در مقابل، شیائومی با عرضه مدل‌های پرفروش مانند 13RedmiNote، موفق شده با حفظ رقابت، سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص دهد. از ۲۸ میلیون گوشی ثبت‌شده در بازار در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۰ میلیون گوشی در ۲۰ مدل اول جا می‌گیرند.
سهمی برای توسعهدهندگان
بازار در بیش از یک دهه فعالیت خود، فرصتی هم برای توسعهدهندگان برنامه‌های اندرویدی ایجاد کرده است. طبق گزارش سال ۱۴۰۳ بازار، تعداد کل توسعهدهندگان فعال در سال ۱۴۰۳ به ۲۷.۴ هزار ناشر رسید که ۴۰۰ مورد از سال ۱۴۰۲ بیشتر بود. منظور از توسعه‌دهنده فعال، توسعه‌دهنده‌ای است که در سال حداقل یک برنامه، بازی یا نسخه جدید در بازار منتشر کرده باشد. در این سال بیش از ۱۷ هزار برنامه جدید و بیش از ۱۸ هزار بازی جدید منتشر شد. در سالی که گذشت توسعهدهندگان بیش از ۵۱.۵ میلیون نصب با استفاده از ابزارهای تبلیغات بازار گرفتند. این تعداد نصب حاصل بیش از ۷٫۴ هزار بسته تبلیغاتی بوده است. طبق این گزارش در سال ۱۴۰۳ روند رو به رشد در انتشار نسخه‌های جدید از سوی توسعهدهندگان در بازار ادامه یافت. در این سال بیش از ۳۳ هزار نسخه جدید از برنامه‌ها و بازی‌ها در بازار منتشر شد. بازار معتقد است این عدد نه‌تنها نشان‌دهنده تداوم فعالیت توسعهدهندگان در بهروزرسانی و نگهداشت محصولاتشان است، بلکه می‌توان آن را به عنوان یکی از شاخصه‌های پویایی اکوسیستم اقتصاد دیجیتال در نظر گرفت.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
