در آینده نزدیک اوضاع در غزه بهبود پیدا نمی‌کند
آن تکه زمین فراموش‌شده
یک نسل‌کشی فراموش‌شده. حالا دیگر بعد از گذشت بیش از دو ماه بسته‌شدن راه‌های ارسال خوراکی و دارو و کمک به غزه و سکوت دولت‌ها، می‌توان از جنگی که در باریکه به راه افتاده به نام نسل‌کشی خاموش یا فراموش‌شده یاد کرد.
مهسا مژدهی: یک نسل‌کشی فراموش‌شده. حالا دیگر بعد از گذشت بیش از دو ماه بسته‌شدن راه‌های ارسال خوراکی و دارو و کمک به غزه و سکوت دولت‌ها، می‌توان از جنگی که در باریکه به راه افتاده به نام نسل‌کشی خاموش یا فراموش‌شده یاد کرد.
به محض اینکه ترامپ پایش را از خاورمیانه بیرون گذاشت و با دست پر به واشنگتن برگشت، در کمتر از یک روز ۱۰۰ فلسطینی جان خود را بر اثر حملات اسرائیل به نوار غزه از دست دادند. حتی وقتی ترامپ در خاورمیانه مورد استقبال پرشکوه رهبران عربی زیر نور لوسترها و چلچراغ‌های کمیاب قرار می‌گرفت و با آنها صمیمانه شوخی می‌کرد، فلسطینی‌ها همچنان زیر بمباران جان می‌دادند.
آنچه رسانه‌ها هفته گذشته روی آن مانور دادند، نه بحران انسانی در غزه، بلکه رقم قراردادهای ترامپ با کشورهای ثروتمند عربی، یعنی عربستان، قطر و امارات بود. او قراردادی ۶۰۰ میلیارد دلاری با عربستان، ۲۴۳ میلیارد دلاری با قطر و ۲۰۰ میلیارد دلاری با امارات بست و در مجموع با تعهدات سرمایه‌گذاری به مبلغ ۱.۴ تریلیون دلار خاورمیانه را ترک کرد. بخش بزرگی از این قراردادها معطوف به توسعه هوش مصنوعی و تسلیحات بود. در این بین کشورهای عربی که زمانی خود را حامی سرسخت فلسطینی‌ها دانسته و روابط خود را با دیگران بر اساس این موضوع تنظیم می‌کردند، بحران غزه و نسل‌کشی و قحطی را مانند موضوعی فرعی دیده و فقط بر ضرورت پایان درگیری تأکید کردند و ظاهرا لزومی به فشار بر ترامپ برای پایان به جنگ یا حتی بازشدن راه کمک‌ها ندیدند.
ترامپ روز جمعه ۱۶ ماه مِی در امارات متحده عربی، یادی هم از غزه کرد. او با گفتن اینکه مردم غزه گرسنه‌اند، به طور غیرمستقیم به بسته‌شدن راه‌ها برای ارسال مواد غذایی اشاره کرد. او گفت ایالات متحده مایل است برای کاهش این رنج اقدام کند و در ماه‌های آینده خبرهای خوشی در راه است. ما نمی‌دانیم که آیا دولت ترامپ نیز مانند دولت بایدن مذاکرات پشت‌پرده‌ای با طرف‌های درگیر دارد یا نه. آنچه می‌دانیم این است که دیپلمات‌های غربی و ناظران، هیچ‌یک چشم‌انداز روشنی را در کوتاه‌‌مدت برای غزه نمی‌بینند.
به اعتقاد آنها دولت ترامپ تعهدی به پایان جنگ احساس نکرده و دغدغه انسانی ندارد. برخی معتقدند او ماجرا را تمام و کمال به نتانیاهو واگذار کرده و هرچند ترجیح می‌دهد پایان این جنگ را به نام خود تمام کند؛ اما برای آن راه‌حل‌‌های کارآمدی ندارد. آنچه ترامپ به عنوان راه‌حل روی میز گذاشته است، شامل جابه‌جایی جمعیت دو میلیون نفری غزه است؛ امری که نه حماس و نه شهروندان فلسطینی حاضر به پذیرش آن نیستند.
از سوی دیگر، کشورهای عربی که ترامپ برای آنها نقشه کشیده تا فلسطینی‌ها را راهی آنها کند، گنجایش پذیرش بی‌خانمان‌شدگان را ندارند. نه مصر و نه اردن و نه لیبی که به‌تازگی به فهرست کشورهای مورد نظر ترامپ اضافه شده‌اند، از نظر اقتصادی و جمعیتی در شرایطی نیستند که بتوانند خانه جدیدی برای فلسطینی‌ها باشند. همچنین جابه‌جایی اجباری جمعیت، به معنای آن است که جهان چشم بر دستاوردهای حقوق بشری خود ببندد و تن به اقدامی بدهد که دهه‌هاست با آن خداحافظی کرده است. جابه‌جایی اجباری جمعیت با اعلامیه جهانی حقوق بشر تضادی آشکار دارد و به‌شدت محکوم و مذموم است.
به نظر می‌رسد نتانیاهو حاضر نیست به‌راحتی یک صلح را تقدیم ترامپ کند. این آخرین پروژه بزرگ او برای اسرائیل است. بی‌بی راه‌های زیادی برای نجات سیاسی خود ندارد. پرونده‌های باز او و دشمنان پرشمارش با پایان جنگ در غزه، می‌توانند نتانیاهو را با یک پایان دردناک روبه‌رو کنند و این چیزی نیست که نخست‌وزیر اسرائیل بخواهد به آن تن دهد. از سوی دیگر، برای تل‌آویو پایان بمباران غزه بدون اینکه دستاوردی ملموس، مانند پایان کار حماس در این باریکه داشته باشد، بی‌معنی است.
آنچه ترامپ روی میز گذاشته، پیشنهادی است که نتانیاهو را مجذوب کرده. برای او تبدیل باریکه غزه به زمینی که به اشغال اسرائیل درآمده و در آن خبری از فلسطینی‌ها نیست، ایده‌ای خارق‌العاده محسوب می‌شود. همین حالا اِن‌بی‌سی از قول پنج منبع آگاه اعلام کرده که ترامپ قصد دارد تا یک میلیون نفر از جمعیت غزه را به لیبی بفرستد و به ازای آن میلیاردها دلار از دارایی لیبی را که نزد ایالات متحده مسدود شده، آزاد کند. لیبی که خود زیرساخت‌هایش را بر اثر سال‌ها جنگ و درگیری در داخل مرزهایش از دست داده و در فقر و بیکاری و خشونت غوطه‌ور است و توسط دو گروه با منافع متضاد اداره می‌شود، تاب جمعیت یک میلیون نفری فلسطینی‌ها را ندارد و ایالات متحده به‌خوبی از این معضل آگاه است و یک سخنگوی کاخ سفید هم ماجرا را تکذیب کرده. ا
ز سوی دیگر، اهالی غزه حاضر به ترک خانه‌هایشان نیستند. باسم نعیم، یک مقام ارشد حماس که می‌گوید از چنین طرحی بی‌خبر است، تأکید کرد فلسطینیان عمیقا به سرزمین خود تعلق دارند و به‌شدت به آن متعهدند. آنها آماده‌اند تا پای جان بجنگند و برای دفاع از سرزمین، خانواده و آینده فرزندان‌شان هر فداکاری بکنند. تنها کسی که حق دارد برای فلسطینیان، از جمله مردم غزه، تصمیم‌گیری کند، خود فلسطینیان هستند.
یکی از منابعی که با اِن‌بی‌سی از طرح دولت ترامپ حرف زده است، می‌گوید ایده ارائه مشوق‌های مالی برای جلب نظر فلسطینی‌ها هم مطرح شده؛ ایده‌ای که بعید است کسی در غزه از آن استقبال کند. فلسطینی‌ها هنوز خاطره روز نکبت در ۱۶ مِی ۱۹۴۸ را که منجر به بیرون رانده‌شدن آنها از خانه‌هایشان شد فراموش نکرده‌اند و کلید خانه‌هایشان را تا وقتی زنده‌اند در جیبشان حمل می‌کنند.
حماس می‌گوید یک ابتکار عمل وجود دارد که نتیجه آن تا امروز آزادی عیدان الکساندر، نظامی اسیر اسرائیلی-آمریکایی، بوده است. طبق توافقی که حماس از آن حرف زده، قرار بر این شده ورود کمک‌های انسانی به غزه بعد از ۱۱ هفته آزاد شود. بااین‌حال و با وجود آزادی الکساندر، هنوز هیچ خبری از بازشدن راه‌ها برای ورود این کمک‌ها نیست. حماس مایل است هرچه زودتر آتش‌بسی دائمی ایجاد شود و مذاکراتی برای حل بحران‌ها شکل بگیرد. درعین‌حال کمتر کسی امید دارد که دست‌کم در شرایط فعلی، خواسته حماس عملی شود. کشورهای غربی در همدلانه‌ترین حالت به دنبال جایگزین‌کردن گروه‌های دیگر به جای حماس برای اداره غزه هستند. موضوعی که بعید به نظر می‌رسد این گروه زیر بارش سر خم کند.
