سایه سنگین ایران بر سرنوشت مایک والتز
وفاداران جایگزین سنت‌گرایان
تصمیم پر‌سر‌و‌صدای دونالد ترامپ برای کنار‌گذاشتن مایکل والتز، مشاور امنیت ملی خود، ریشه در تفاوت دیدگاه‌های عمیق‌تری نسبت به آنچه در ابتدا به نظر می‌رسید، دارد. هرچند افشای ناخواسته حضور یک روزنامه‌نگار در یک گروه چت حساس در ماه مارس، تیر خلاص را به موقعیت والتز زد، اما به گفته مقامات ارشد و مشاوران ترامپ، اختلافات او با دیگر مقامات بلندپایه کاخ سفید، به‌ویژه بر سر گزینه اقدام نظامی علیه ایران، از همان ابتدای دولت آغاز شده بود. والتز، افسر سابق کلاه‌‌سبزها، به‌مراتب بیشتر از رئیس خود در دفتر بیضی‌شکل مشتاق استفاده از نیروی نظامی بود و همین اشتیاق فزاینده، رفته‌رفته کاسه صبر ترامپ را لبریز کرد.
شرق: تصمیم پر‌سر‌و‌صدای دونالد ترامپ برای کنار‌گذاشتن مایکل والتز، مشاور امنیت ملی خود، ریشه در تفاوت دیدگاه‌های عمیق‌تری نسبت به آنچه در ابتدا به نظر می‌رسید، دارد. هرچند افشای ناخواسته حضور یک روزنامه‌نگار در یک گروه چت حساس در ماه مارس، تیر خلاص را به موقعیت والتز زد، اما به گفته مقامات ارشد و مشاوران ترامپ، اختلافات او با دیگر مقامات بلندپایه کاخ سفید، به‌ویژه بر سر گزینه اقدام نظامی علیه ایران، از همان ابتدای دولت آغاز شده بود. والتز، افسر سابق کلاه‌‌سبزها، به‌مراتب بیشتر از رئیس خود در دفتر بیضی‌شکل مشتاق استفاده از نیروی نظامی بود و همین اشتیاق فزاینده، رفته‌رفته کاسه صبر ترامپ را لبریز کرد.
سایه سنگین ایران بر سرنوشت والتز
ماجرای اختلاف بر سر ایران، یکی از نقاط عطف در تیرگی روابط والتز و ترامپ بود. به نوشته واشنگتن‌پست و به گفته دو منبع آگاه، پس از دیدار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با ترامپ در اوایل فوریه، والتز آشکارا با دیدگاه رهبر اسرائیل مبنی بر مناسب‌بودن زمان برای حمله به ایران هم‌نوا شده بود. به نظر می‌رسد والتز پیش از این دیدار، هماهنگی‌های فشرده‌ای با نتانیاهو درباره گزینه‌های نظامی علیه ایران انجام داده بود. یکی از این منابع می‌گوید: «والتز می‌خواست سیاست ایالات متحده را به سمتی سوق دهد که ترامپ با آن راحت نبود؛ زیرا آمریکا هنوز راه‌حل دیپلماتیک را امتحان نکرده بود». این موضوع به گوش ترامپ رسید و رئیس‌جمهور از این اقدام مشاورش دلخور شد. به گفته یک مشاور ترامپ، این دیدگاه در دولت وجود داشت که والتز در تلاش است تا کفه ترازو را به نفع اقدام نظامی سنگین کند و در این مسیر، کاملا با اسرائیلی‌ها هماهنگ عمل می‌کند.
این مشاور با کنایه افزود: «اگر جیم بیکر (وزیر خارجه دوران بوش پدر) با سعودی‌ها برای دور‌زدن جورج اچ دبلیو بوش معامله پنهانی می‌کرد، اخراج می‌شد. شما نمی‌توانید این کار را انجام دهید. شما برای رئیس‌جمهور کشور خودتان کار می‌کنید، نه مقام ارشد یک کشور دیگر». این برکناری، برخی مقامات ارشد کاخ سفید را به این پرسش واداشته که آیا اساسا نیازی به ساختار سنتی شورای امنیت ملی وجود دارد یا خیر؟ آنها ترجیح می‌دهند مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، که از سوی ترامپ به عنوان جانشین موقت والتز معرفی شده، برای مدتی طولانی در نقش سرپرست باقی بماند. این تصمیم احتمالا به تضعیف نهادی منجر خواهد شد که نقشی قدرتمند در شکل‌دهی به سیاست خارجی دولت‌های مدرن آمریکا داشته است. همچنین این تغییر، یک چهره کلیدی در کاخ سفید با سابقه طولانی در حمایت از مداخله نظامی را به حاشیه می‌راند. البته ترامپ، والتز را برای سمت سفیر ایالات متحده در سازمان ملل نامزد کرده است؛ بنابراین او همچنان در دولت باقی خواهد ماند.
معیار جدید ترامپ
مشکلات والتز به تدریج افزایش یافت و به گفته یک مقام ارشد کاخ سفید، یک مشاور ترامپ و یک فرد مطلع دیگر، سوزی وایلز، رئیس دفتر کاخ سفید، به طور فزاینده‌ای احساس می‌کرد که والتز گزینه مناسبی برای رئیس‌جمهور نیست. این تغییر بیانگر کاهش دیدگاه‌های رقیب برای رئیس‌جمهوری است که مشتاقانه به دنبال تثبیت جایگاه خود در داخل و خارج از کشور است. ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود چاره‌ای جز استفاده از جمهوری‌خواهان سنتی برای تکمیل کادر کاخ سفید نداشت؛ اما اکنون به لطف تغییر نسل گسترده‌تر در حزب جمهوری‌خواه، گروه جوان‌تری روی کار آمده‌اند که جز ترامپ، پرچم‌دار دیگری را نمی‌شناسند. خودِ رئیس‌جمهور نیز بیش از پیش بر یافتن افراد وفادار به خود که برنامه‌هایش را اجرا کنند، متمرکز شده است.
مارکو روبیو، جانشین موقت والتز، اگرچه از همان جناح سنت‌گرای حزب جمهوری‌خواه می‌آید که والتز به آن تعلق داشت، اما به گفته مقامات، او به‌راحتی دیدگاه‌های قدیمی خود را کنار گذاشته و به سخنگوی قدرتمند ترامپ تبدیل شده است. این شامل سیاست در قبال روسیه و اوکراین نیز می‌شود؛ جایی که وزیر امور خارجه هر دو طرف را تهدید کرده است که واشنگتن می‌تواند از مذاکرات صلح خارج شود. اقدامی که پیامدهای آن ظاهرا برای کی‌یف وخیم‌تر خواهد بود.
تلاش‌های نافرجام برای نجات والتز
برکناری والتز در حالی انجام شد که به گفته دو مقام ارشد کاخ سفید، برخی دیگر از اعضای برجسته دولت، از جمله جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، تلاش کردند تا به او کمک کنند. ونس در ماه مارس والتز را در سفر به گرینلند (که ترامپ گفته خواهان تصاحب آن است) همراهی کرد. یکی از مقامات گفت که این تصمیم تا حدی برای تقویت جایگاه مشاور امنیت ملیِ تحت فشار، چند روز پس از انتشار گزارش نشریه آتلانتیک مبنی بر افزودن تصادفی سردبیر این مجله به یک چت برنامه‌ریزی برای هماهنگی اقدام نظامی در یمن، اتخاذ شده بود. این مقام افزود که معاون رئیس‌جمهور -که در مسائل سیاست خارجی بسیار بیشتر از والتز به اقدام نظامی بدبین است- همچنین تلاش کرد تا مشاور امنیت ملی را به سایر محافظه‌کارانی که در اردوگاه ونس قرار داشتند، معرفی کند.
گاف دیجیتال یا عدم تطابق؟
با‌این‌حال، در نهایت وایلز و سایر اعضای ارشد دفتر کاخ سفید به این نتیجه رسیدند که والتز گزینه مناسبی برای کار در بال غربی -و به طور خاص برای همکاری با ترامپ- نیست. حتی پیش از ماجرای «سیگنال‌گیت»، جایگاه مشاور امنیت ملی متزلزل بود و برخی مقامات کاخ سفید هشدار داده بودند که او ممکن است یکی از اولین مشاوران ارشدی باشد که کنار گذاشته می‌شود. به گفته مقامات، نحوه مدیریت او در بحث‌های حساس از طریق پیام‌رسان سیگنال -که استفاده از آن برای مکالمات طبقه‌بندی‌شده در داخل دولت تأیید نشده- ممکن است عامل نهایی بوده باشد؛ هرچند او بیش از یک ماه پس از علنی‌شدن این موضوع در سمت خود باقی ماند. آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید، روز پنجشنبه در دفاع کلی از استفاده والتز از این اپلیکیشن گفت: «سیگنال یک برنامه تأیید‌شده برای استفاده دولتی است و روی تلفن‌های دولتی نصب شده است».
در حوزه سیاست خارجی و به طور گسترده‌تر در دوران ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ معتقدان واقعی به شعار «اول آمریکا» (MAGA) را برای نقش‌هایی استخدام کرده است که در دوره اول به سنت‌گرایان سپرده بود. اقدامات این هفته، گام دیگری در همین راستا بود؛ نه‌تنها یک مشاور با دیدگاه‌های متمایل به سنت‌گرایان به حاشیه رانده شد، بلکه با سپردن نظارت موقت به روبیو، نفوذ شورای امنیت ملی نیز کاهش یافت.
انتخاب والتز برای این سمت از همان ابتدا غافلگیرکننده بود. اگرچه او به رئیس‌جمهور وفادار بود، اما ترجیحات سیاست خارجی‌اش به سمت تندروی گرایش داشت. در قبال روسیه، او طرفدار رویکردی سرسختانه در برابر ولادیمیر پوتین بود. در مقابل، ترامپ رویکردهای بسیار آشتی‌جویانه‌تری را در قبال مسکو و تهران دنبال کرده و در هر دو مورد، استیو ویتکاف، دوست نزدیک خود را به عنوان فرستاده‌اش برای دستیابی به توافق اعزام کرده است.
کارشناسان معتقدند مسئولیت دوگانه روبیو، فرصت چندانی برای او برای تقویت نهادی باقی نخواهد گذاشت که در شرایط عادی مملو از کارشناسان حرفه‌ای از سراسر دولت است که وظیفه تدوین استراتژی را بر‌عهده دارند. مشاوران امنیت ملی سنتی اطمینان حاصل می‌کنند که دستگاه پیچیده سیاست‌گذاری خارجی کشور در یک جهت حرکت می‌کند؛ اما اکنون انتظار می‌رود آنها بر خواسته‌های ترامپ تمرکز کنند.
یک مقام ارشد کاخ سفید گفت که رئیس‌جمهور روز پنجشنبه با رجوع به مورد اعتمادترین مشاور خود، یعنی خودش، تصمیم نهایی را درباره انتقال والتز گرفت. این مقام گفت: «مطمئنا افراد نظرات خود را می‌دهند، اما در تصمیماتی مانند این، حرف آخر را خود او می‌زند». او اهمیت اختلافات سیاسی در تصمیم انتقال والتز به سازمان ملل را کم‌اهمیت جلوه داد و گفت: «من مایک را مدتی است می‌شناسم و در نهایت، او آنچه را که رئیس‌جمهور می‌خواهد انجام دهد، به‌ویژه در سیاست خارجی، اجرا می‌کند. او سرخود عمل نمی‌کند».