دیپلماسی فراموشی

فراموشی در سرشت دیپلماسی نهفته است. دیپلماسی پدیده غریبی است که نه به گذشته نگاهی دارد و نه آینده را می‌نگرد. دیپلماسی حال‌نگر است و فقط در اکنون از دریچه منافع حداکثری ملی به رویدادها نگریسته و عمل می‌کند. کشورهای جهان و منطقه ما با چنین شیوه‌ای سلوک سیاسی دارند. باور دارم این اصلی‌ترین ویژگی رفتار سیاسی فراملی جهان معاصر است. ویژگی دیگر، سازگاری دیپلماسی با خرد جمعی است.‌ دیپلماسی برآیند آرای سیاسی و کنش سیاسی فراملی کارا و مؤثر و حاصل تضارب و تجمیع آرا در راستای منافع ملی است. دوران شکل‌گیری دیپلماسی بر پایه آرای فردی در جهان به سر رسیده است. شرایط نوین برای شکل‌گیری دیپلماسی، حاصل گستردگی و ژرفنای دستیابی به اطلاعات است. در گذشته بازه زمانی برای آشکارشدن دیپلماسی مخالف منافع ملی طولانی بود. اما اکنون با درهم تنیده‌شدن جوامع بشری و اقیانوسی از داده‌ها که در هر ثانیه بر سر مردم فرو می‌ریزد، ناکارایی دیپلماسی از آغاز آشکار می‌شود. شهروندان سیاره ما با چنین پایه آگاهی هرگز انتظار ندارند فردیت بر سازوکارهای سیاسی و دیپلماسی حاکم باشد، زیرا دیپلماسی اصولی برآمده از خرد جمعی است.‌دو اصل ویژگی فراموشی دیپلماسی در مورد گذشته و نادیده‌گرفتن آینده و اصل مبتنی بودن دیپلماسی اصولی بر خرد جمعی برای ما آموزه‌های بسیاری دارد. در میان رهیافت‌ها از مهم‌ترین حرکت‌ها در راستای منافع ملی در اکنون است. اکنونی که در آن به دنبال دوستان گذشته و آینده خود نباشیم، حسن همجواری به مفهوم تکاپوی دوست سیاسی در گذشته نیست. آینده نیز در جهان پرتنش سیاسی کنونی چندان رو‌شن نیست. موازنه منفی در بستری از حسن همجواری و سیاست‌های مسالمت‌جویانه بهترین شیوه دیپلماتیک در این زمانه پرآشوب است. ما در زمینه این شیوه رفتار سیاسی فراملی تجربه‌های بسیاری داریم.