از آرمان‌گرایی تا واقع‌گرایی
انتصاب دکتر علی لاریجانی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی، در جامعه اقدامی امیدبخش فرض شده است.
انتصاب دکتر علی لاریجانی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی، در جامعه اقدامی امیدبخش فرض شده است.
انتظار نخبگان و افکار عمومی از دکتر لاریجانی آن است که با توجه به سابقه طولانی مسئولیت‌های حساس خود در گذشته، راهکاری مؤثر و به‌موقع برای برون‌رفت کشور از بلاتکلیفی به دلیل خطر جنگ و تهدیدات نظامی خارجی ارائه کند و کشور را به سمت رفع مشکلات معیشتی و رشد و توسعه سوق دهد. طبیعتا پرونده هسته‌ای و فعالیت‌های برون‌مرزی که مهم‌ترین موضوع سیاست خارجی جمهوری اسلامی در طول ۲۲ سال گذشته بوده و بهانه تجاوز غیرقانونی اسرائیل و آمریکا به ایران در خردادماه قرار گرفت، اولویت کاری دبیر شعام محسوب می‌شود.
در ۲۲ سال قبل که توافقات هسته‌ای میان ایران و سه کشور اروپایی در سعدآباد، بروکسل و پاریس انجام شد و ایران تعلیق غنی‌سازی را در برابر ارجاع‌نشدن پرونده هسته‌ای به شورای امنیت سازمان ملل پذیرفت، آقای لاریجانی به‌عنوان رئیس وقت صداوسیما و نماینده رهبری در شورای‌عالی امنیت ملی، از تعبیر کنایی «آب‌نبات در برابر دُرّ غلتان» استفاده کرد که بارها در خاطرات آیت‌الله هاشمی به آن اشاره شده است. به نظر منظور ایشان این بود که ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل، تهدیدی نیست که برای رفع آن تعلیق غنی‌سازی را بپذیریم.
در سال ۱۳۸۴ که چند روز قبل از آغاز ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد، تعلیق غنی‌سازی شکسته شد، و بعد آقای لاریجانی به‌عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و مسئول پرونده هسته‌ای به جای آقای روحانی منصوب شد، و پس از مدتی سال 1386 پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شد و نهایتا علاوه بر تحریم‌های همه‌جانبه بین‌المللی ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل، ماده 41 قرار گرفت که پس از حدود ۱۰ سال باز در دولت آقای روحانی و به سرپرستی آقای ظریف با برجام، این تهدید از کشور رفع شد، اگرچه ممکن است هم‌اکنون با مکانیسم ماشه بازگردد.
آقای لاریجانی که پیش از انتصاب به مسئولیت پرونده هسته‌ای با نگاهی آرمان‌گرایانه، آب‌نبات و دُرّ غلتان را طرح کرده بود، پس از مسئولیت به واقع‌بینی گرایید و تلاش کرد که با مذاکره با اروپا به نمایندگی خاویر سولانا، از صدور قطع‌نامه شورای امنیت علیه ایران جلوگیری کند و به موفقیت‌هایی هم رسید که مورد قبول آقای احمدی‌نژاد به‌عنوان رئیس‌جمهور وقت نبود و نهایتا به استعفای آقای لاریجانی از دبیری شورای‌عالی امنیت ملی و انتصاب آقای جلیلی به جای ایشان انجامید. در خاطرات روزنوشت‌های آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی مربوط به سال‌های ۸۵ تا ۹5 که آقای لاریجانی با نگاه واقع‌گرایانه با ایشان مسائل را مطرح می‌کند و برای اقناع جلسه هسته‌ای که با حضور رهبری و سران قوا و مسئولان مربوطه در آن زمان تشکیل می‌شد، مشورت می‌کند، آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بارها به این تغییر نگاه آقای لاریجانی، از آرمان‌گرایی به واقع‌گرایی اشاره می‌کند.
اکنون نیز پس از حدود ۲۰ سال آقای لاریجانی به سمت مسئولیت دبیری شورای‌عالی امنیت ملی منصوب شده است و کشور هم با خطر شروع دوباره جنگ و هم ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل مواجه است، بیش از هر زمان دیگری ایران به عقلانیت و واقع‌گرایی نیاز دارد، در ماه‌های گذشته مواضعی از آقای لاریجانی منتشر شده که برخی بر آرمان‌گرایی و برخی بر واقع‌گرایی تمرکز دارد. قبل از تجاوز 12روزه ایشان در صداوسیما، بر حرکت به سوی بمب اتم در صورت جنگ اشاره داشت و پس از آتش‌بس هم سیاست اسرائیل را به بند تنبان تشبیه کرد، اما به نظر می‌رسد این مواضع در راستای بازدارندگی و روحیه‌بخشی در داخل بوده، وگرنه با این نگاه کشور از تهدیدات فعلی خارج نمی‌شود.
با تجربه و پختگی و عقلانیتی که از ایشان سراغ داریم، انتظار می‌رود قبل از اجرای مکانیسم ماشه و احتمال جنگ دوباره، با مشورت با فرهیختگان سیاست، راهکاری مبتنی بر حفظ عزت و مصلحت کشور در پرونده هسته‌ای ارائه دهد. این راهکار می‌تواند با توجه به موفقیت حداکثری در امر غنی‌سازی، شامل تمرکز بر ساخت رآکتور هسته‌ای، به‌عنوان موتور استفاده از محصول غنی‌سازی در صنعت هسته‌ای باشد، چراکه ایران هم‌اکنون به دانش و فناوری غنی‌سازی و ساخت سانتریفیوژ دست یافته و برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای نیازمند رآکتورهای تولید انرژی است که ناترازی در بخش برق و حتی آب شیرین را کاهش دهد. این حرکت می‌تواند در راستای توصیه مقام معظم رهبری در موضوع مهم منافع ملی و امنیت پایدار نیز تعریف شود. در صورت آمادگی شورای امنیت، تشکل‌های تخصصی و سیاسی برای همفکری و ارائه مشورت در جزئیات آمادگی دارند.
آخرین مقالات منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
