ایران و اسرائیل، دو ماه بعد
نزدیک به دو ماه پس از حملات هوایی آمریکا به ایران، رئیس‌جمهور ایالات متحده با وجود گزارش‌های متضاد همچنان با قاطعیت تأکید می‌کند که عملیات «چکش نیمه‌‌شب» که تأسیسات فردو، اصفهان و نطنز را هدف قرار داد، «کاملا موفق» بوده و توانمندی‌های هسته‌ای ایران را به‌طور کامل نابود کرده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
نزدیک به دو ماه پس از حملات هوایی آمریکا به ایران، رئیس‌جمهور ایالات متحده با وجود گزارش‌های متضاد همچنان با قاطعیت تأکید می‌کند که عملیات «چکش نیمه‌‌شب» که تأسیسات فردو، اصفهان و نطنز را هدف قرار داد، «کاملا موفق» بوده و توانمندی‌های هسته‌ای ایران را به‌طور کامل نابود کرده است.
واشنگتن چاره‌ای جز اعلام آتش‌بس پس از این بمباران‌ها نداشت؛ چرا‌که کاهش تنش به سود همه طرف‌ها بود. دونالد ترامپ که همواره بر مخالفت قاطع خود با مداخلات خارجی تأکید می‌کند، ناچار بود نگرانی هواداران جنبش MAGA (دوباره عظمت را به آمریکا بازگردانیم) را برطرف کند؛ هوادارانی که با مشاهده شکل‌گیری سناریویی مشابه عراق 2002، از بازگشت جنگ‌طلبی نئو‌محافظه‌کارانه واهمه داشتند. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران نیز با آتش‌بس موافقت کرد و اسرائیل که به اهداف از پیش تعیین‌شده خود دست نیافت، مایل به توقف درگیری‌ها بود. بنیامین نتانیاهو امیدوار بود با بهره‌گیری از برتری تاکتیکی، حکومت ایران را تضعیف کند، اما این جنگ برعکس، حس ملی‌گرایی را در میان مردم ایران برانگیخت و آنان را حول پرچم کشور متحد کرد. تل‌آویو نتوانست برنامه موشکی ایران را همان‌گونه که انتظار داشت از بین ببرد. با وجود برتری تکنولوژیک و حمایت غربی‌ها و اردن از پایگاه‌هایشان، ضعف‌های سامانه دفاع هوایی این رژیم و خسارات انسانی و مادی ناشی از آن، به‌سرعت خود را نشان داد.
در چنین شرایطی، آیا روایت پیروزمندانه ترامپ با واقعیت‌ها همخوانی دارد؟ در‌حالی‌که هیچ سند محکمی ارائه نشده، تردید و ابهام همچنان باقی است. هرچند قرار است تهران به‌زودی میزبان هیئتی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد، اما این هیئت اجازه بازرسی از سایت‌های هدف قرارگرفته را نخواهد داشت.
در گزارش مقدماتی ۲۴ ژوئن «آژانس اطلاعات دفاعی» آمریکا آمده بود که برنامه هسته‌ای ایران تنها چند ماه به تأخیر افتاده و احتمالا چندین کیلو اورانیوم با غنای بالا پیش از حملات به اماکن امن منتقل شده است. همچنین، برخی منابع آمریکایی اذعان کرده‌اند که میزان تخریب در سایت‌های نطنز و اصفهان بیش از حد واقعی ارزیابی شده بود. از سوی دیگر، نبود حتی یک قربانی یا مجروح بر اثر بمب‌های سنگرشکن 13تُنی آمریکایی، پرسش‌هایی جدی درباره ابعاد واقعی این تخریب‌ها برانگیخته است. در صورت اثبات ناکارآمدی این حملات، ترامپ در موقعیت دشواری قرار خواهد گرفت. او که در سال ۲۰۱۸ با خروج یک‌جانبه از برجام، ایران را به شتاب در مسیر غنی‌سازی سوق داد، اکنون ممکن است همان خطا را با ترجیح راه‌حل نظامی بر مذاکراتی که در مسیر پیشرفت بود، تکرار کرده باشد.
رئیس‌جمهور آمریکا با پذیرش ماجراجویی نتانیاهو و موافقت با حملات اسرائیل، دیدار برنامه‌ریزی‌‌شده میان نمایندگان ایران و آمریکا در عمان را که قرار بود دو روز بعد برگزار شود، عملا منتفی کرد. این رفتار، تردیدهای جدی درباره حسن نیت واشنگتن ایجاد می‌کند. این اقدام حتی ممکن است تهران را به تسریع پنهانی برنامه هسته‌ای خود ترغیب کند؛ با این باور که تنها راه تضمین امنیت ملی و جلوگیری از تهاجمات خارجی، دستیابی به سلاح هسته‌ای است. در جریان مذاکرات ۲۵ جولای میان ایران و سه کشور اروپایی عضو برجام (فرانسه، آلمان و بریتانیا) در استانبول، وزیر خارجه ایران یادآور شد که ایران از غنی‌سازی اورانیوم که برای توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی ضروری بوده و طبق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای حق مسلم ایران است، دست نخواهد کشید.
اسرائیل که نتوانسته پیروزی‌های تاکتیکی خود را به دستاوردهای سیاسی بدل کند، درگیر زنجیره‌ای از منازعات منطقه‌ای بی‌پایان شده است. هرچند از هفتم اکتبر این کشور در غزه، لبنان و سوریه ابتکار عمل را در دست گرفته، اما محدودیت‌های راهبرد نظامی و بمباران‌های بی‌هدف آن بیش از پیش آشکار شده است. در‌حالی‌که اسرائیل هنوز موفق به نابودی کامل حماس نشده، فاجعه انسانی در غزه و تداوم شهرک‌سازی در کرانه باختری، خشم جامعه جهانی را برانگیخته است. مرزهای شمالی سوریه بار دیگر در آستانه هرج‌‌و‌مرج قرار گرفته و درگیری‌های اخیر در سویدا، نشان‌دهنده ناتوانی رئیس‌جمهور جدید این کشور، الجولانی، جهادی سابق، در کنترل شبه‌نظامیانی است که او را به قدرت رساندند. جنگ پیشگیرانه ادعایی اسرائیل و آمریکا، چهره واقعی غرب را آشکار کرده است؛ غربی که از یک سو خواستار پایبندی بدون چون‌‌و‌چرای تهران به تعهدات بین‌المللی است و از سوی دیگر، خود بی‌پروا دست به عملیات نظامی می‌زند که آشکارا ناقض حقوق بین‌الملل است. تجربه پرونده هسته‌ای ایران ثابت کرده که تنها مذاکرات توانسته است هم تمایلات هسته‌ای ایران را مهار کند و هم آرامش نسبی را به منطقه بازگرداند. بی‌توجهی به این واقعیت می‌تواند آمریکا را بار دیگر وارد چرخه‌ای فرسایشی از مذاکرات بی‌پایان کند. به این ترتیب، نتایج کنونی فاصله زیادی با اهداف اعلام‌شده دارند. آیا جنگ «پیشگیرانه» به جنگی «واپس‌‌زننده» بدل خواهد شد؟
آخرین اخبار یادداشت را از طریق این لینک پیگیری کنید.
