شعرداستان‌هایی از غربتگاه
«نیمی باد و نیمی پرنده» نوشته کامبیز کریمی، اثری پساژانر (ضد ژانر) به شمار می‌رود که کامبیز کریمی در آن از ظرفیت تمام ژانرهای ادبی بهره می‌گیرد و با عدول از مرزهای متعارف و قراردادی، مرزهای شعر را می‌گشاید و پیوندی ارگانیک با سایر ژانرها برقرار می‌کند تا قلمش راوی اندوه، غربت، آوارگی و امید مردمش باشد و تمام اینها را در جغرافیای بزرگ‌تری بسراید.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: «نیمی باد و نیمی پرنده» نوشته کامبیز کریمی، اثری پساژانر (ضد ژانر) به شمار می‌رود که کامبیز کریمی در آن از ظرفیت تمام ژانرهای ادبی بهره می‌گیرد و با عدول از مرزهای متعارف و قراردادی، مرزهای شعر را می‌گشاید و پیوندی ارگانیک با سایر ژانرها برقرار می‌کند تا قلمش راوی اندوه، غربت، آوارگی و امید مردمش باشد و تمام اینها را در جغرافیای بزرگ‌تری بسراید. مترجم در مقدمه‌اش بر کتاب به گرایش بـه نوگرایی و احساس نیـاز بـه دگرگونـی در شـعر کُردی پرداخته که تقریبا با تحـول و تجدد در شعر فارسی هم‌زمان است و دراین‌باره می‌نویسد: «قرن بیستم را می‌توان قرن نوزایی و تحولات ژرف در تمام شئون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دانست. مدرنیزاسیون نیز همچون مفهوم و پدیده‌ای غربــی، سرآغاز تحولات فرهنگی و ادبی در مشرق‌زمین بود». او معتقد است همان‌گونه که نیما یوشیج در شعر فارسی دست به نوگرایی زد، عبدالله گوران در شعر کردی بــا شـناختی کامل از تجربه‌هـای شـعر نـو در جهان به‌ویـژه شعر فرانسـه، دست بـه نوگرایی در شعر کُردی زد: «ایـن دو معماران شعر نو فارسی و کُردی نـام گرفتند. هرچند پیـش از نیما، ابوالقاسم لاهوتی و پیش از گوران، شـیخ نـوری شـیخ صالـح آغازگر نوگرایی در شعر بودند، اما نیما و گوران پـروژه نوگرایی را بـا جدیت بیشتری پی گرفتند و خود را معماران شعر نو در تاریـخ ادبیات شناساندند». امید ورزنده معتقد است گوران بــا شناخت عمیقی که از شعر کُردی داشت، نظام عروضی و قوافی متعارف را کناری نهاد و دست به دگرگونی در فرم و محتوای شعر کُردی زد و برای این منظور از تجربیات نهضت «فجر آتــی» در ترکیه و جنبــش «پارناس» در ادبیات فرانسه بهره گرفت. عبدالله گوران با احیای وزن اشعار فولکلور، اشعار موزون خود را بر‌اساس اوزان هجایی بنیان نهاد و برخلاف اوزان عروضی کلاسیک، تنها تساوی هجاها از نظر عددی مدنظر وی بود، نه تعداد مساوی هجاهای بلند و کوتاه. وزنی که گوران آن را «وزن ملی» نامید، با ویژگی‌های زبان کُردی همخوانی داشت؛ چراکه این وزن پیش‌تر در سروده‌های متون آیینی «یارسان» و نیز در اشــعار کردی با گویش اورامی در قرن 18 به کار رفته بود. گوران در نقش اصلی‌ترین معمار شــعر نو کُردی توانســت در حیات ادبی خود سه پروژه بسیار مهم را به انجام برســاند؛ نخســت پیرایش زبان کُردی از لغات بیگانه، دوم کنار‌نهادن عروض و استفاده از اوزان هجایی و سوم پایین‌آوردن شعر از آسمان بــه زمین. اما پروژه نوگرایی در شعر کُردی پس از گوران دچار نوعی بحران شــد و هیچ‌کدام از شاگردان بلافصل وی نتوانستند خشتی بر دیوار تــازه بناشــده گــوران اضافــه کنند و این پروژه را بسط دهند و کامــل کنند، تا اینکه شاعرانی همچون شــیرکو بیکس، عبدالله پشــیو، لطیف هَلمَــت و رفیق صابر در اوایــل دهه هفتاد میلادی شــعر نو کُردی را هم از نظر فرم و هم محتوا جان تازه‌ای بخشیدند. نوگرایی در شعر نو کُردی در کردستان ایــران نیز بعــد از تحــولات فرهنگی و ظهور جریان‌های جدید در کشورهای همسایه و با تأثیرپذیری از این جریان‌‌ها آعاز شد. کامبیز کریمی از نسل سوم شعر نو کردی در کتاب «نیمی باد و نیمی پرنده» ادامه این مسیر است. این کتاب از دو بخش «شعرداستانِ آخرین ثانیه‌های یک گنجشک» و «شعرداستانِ غربتگاه» تشکیل شده است.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
