ترامپ و طالبان روی باند بگرام

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

احسان الهی‌مقدم :  هیچ‌وقت طالبان فکر نمی‌کردند رژه نظامی چین و نمایش جدیدترین دستاوردها‌ و سلاح‌های پیشرفته در این رژه نظامی بر روی حکومت طالبان و سرعت تحولات در افغانستان تأثیر بگذارد. ترامپ گرچه قبلا در مورد استفاده از فرودگاه بگرام به خاطر نزدیکی به چین صحبت کرده بود، ولی حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران و جنگ بین روسیه و اوکراین، سیاست خارجی آمریکا را تحت تأثیر قرار داده بود. بااین‌حال، نمایش سلاح‌های هسته‌ای و لیزری و جنگنده‌ها و پهپادهای پیشرفته ساخت چین، به مناسبت پیروزی چین و پایان جنگ جهانی دوم در میدان تیان‌آن‌من، همه نگاه‌ها را به طرف چین برد و حساسیت آمریکا را نسبت به چین بسیار ‌بیشتر از قبل کرد‌. ترامپ در سفر خود به انگلستان، این بار خیلی جدی‌تر درباره در اختیار گرفتن فرودگاه بگرام که نزدیک به چین است، صحبت کرد و در این مورد به طالبان هشدار داد در صورت عدم همکاری درباره حضور دوباره نظامی آمریکا در افغانستان، برای آنها اتفاق بدی خواهد افتاد. ترامپ در اولین اقدام، معافیت بندر چابهار ایران را از تحریم‌های آمریکا لغو کرد تا با این کار هم ایران و هم هند را تحت تأثیر قرار دهد و علاوه بر آن‌، روی واردات کالا بر افغانستان تأثیر بگذارد؛ چون بندر چابهار نقش مهمی در تجارت افغانستان دارد. طبیعتا نزدیک‌ترین فرد برای انجام مأموریت ترامپ و خواسته‌هایش، زلمی خلیل‌زاد است که در هفته اخیر به افغانستان سفر کرده ‌و با ملاغنی برادر درباره آزادسازی گروگان‌های آمریکایی دیدار داشته است. اما اینکه در حال حاضر خلیل‌زاد چگونه بتواند پای آمریکا را به فرودگاه بگرام باز کند، سخت و پیچیده است. از طرفی قطر که به انجام توافق دوحه‌ کمک کرد،‌ مورد حمله اسرائیل قرار گرفته است و از طرفی مقامات طالبان‌‌ واکنش تندی ‌به سخنان ترامپ نشان داده‌‌ و بیان کرده‌اند که حاضر به حضور نظامی آمریکا در افغانستان نیستند. زلمی خلیل‌زاد، سفیر پیشین آمریکا در عراق، توافق دوحه را پس از ترور سردار سلیمانی که به دستور مستقیم ترامپ انجام شد، به مرحله اجرا برد و حکومت افغانستان را مطابق توافق دوحه در اختیار طالبان و پشتون‌ها قرار داد. بااین‌حال، خلیل‌زاد این ‌بار با آی‌اس‌آی پاکستان و ژنرال منیر، فرمانده ارتش پاکستان، روبه‌رو است که دو بار به آمریکا سفر کرده ‌‌و ملاقات خصوصی با ترامپ داشته است. همچنین پاکستان قبلا یکی از اعضای سرکرده داعش خراسان را که در حمله به فرودگاه کابل هنگام خروج نظامیان آمریکایی نقش داشته است، دستگیر و به دولت ترامپ تحویل داد. از طرفی، طالبان پس از روی کار آمدن و تحویل‌گرفتن حکومت افغانستان، برای همسایگان مشکلات زیادی به وجود آورده‌اند؛ از‌جمله ایران و پاکستان که بیشتر از همه تحت تأثیر مهاجران افغان و گروه‌های تروریستی در مرزهای خود قرار گرفته‌اند.

ساخت سدهای آبگردان در افغانستان توسط طالبان مشکلات زیادی در شرق ایران برای مردم و دولت ایران به وجود آورده است. تقابل ترامپ و طالبان برای ایران در حال حاضر نقش تنفس را داشته و بستگی به این دارد که ایران بتواند چقدر از قدرت و نفوذ خود در افغانستان‌ استفاده کند. ایران در حال حاضر درگیر مسائل داخلی و تحریم‌های آمریکا و موضوع هسته‌ای و اجرا‌شدن مکانیسم ماشه و تأثیرات جنگ ۱۲روزه در نتیجه حمله اسرائیل است، ولی پاکستان مدت‌هاست‌ منتظر این روز بوده و برای آن برنامه‌ریزی کرده است تا راهی برای کنترل طالبان پیدا کند و بهترین راه همکاری با دولت آمریکاست. گرچه پاکستان در جنگ اخیر خود با هند به واسطه جنگنده‌های چینی برتری به دست آورد و چین هم درباره حضور دوباره آمریکا در افغانستان حساس است و مخالفت خود را اعلام کرده، اما پاکستان راهبرد خود در قبال افغانستان را تعیین خواهد کرد تا منافع ملی خود را تأمین کند؛ چون بعد حکومت طالبان در پاکستان مشکلات زیادی در منطقه بلوچستان‌ و منطقه خیبر پختونخواه و موضوع پشتون‌ها در دو طرف مرز افغانستان و پاکستان به وجود آمده است. گاهی خیلی زود دیر می‌شود. طالبان در چهار سال گذشته نتوانستند مشکلات اقتصادی و بیکاری در افغانستان حل کنند، زنان را از تحصیل محروم کرده‌اند، تبعیض‌های قومی به‌ویژه در مورد هزاره‌ها بیشتر شده است و در جدید‌ترین اقدام خود اینترنت را در افغانستان قطع و محدود کرده‌اند. همه اینها نارضایتی از طالبان را افزایش داده است. در پایان اینکه زلمی خلیل‌زاد بیشتر قصد دارد حضور نظامی آمریکا در بگرام را در قالب همکاری با امارات اسلامی و حکومت طالبان پیش ببرد. از طرفی اختلافات طالبان با هم باعث شده است ملا هبت‌الله از مذاکره ملاغنی برادر با خلیل‌زاد و هیئت آمریکایی بدون حضور افراد مورد اعتماد هبت‌الله انتقاد و ابراز ناراحتی کند. رهبر طالبان با قرار‌گرفتن و هدایت حکومت از قندهار باعث شده‌ در واقع دو پایتخت در افغانستان شکل بگیرد و کابل نقش کمتری در تصمیمات نهایی و مهم داشته باشد. در پایان اینکه افغانستان دوباره وسط مبارزه و تقابل دو قدرت بزرگ جهان، آمریکا و چین قرار خواهد گرفت. آمریکا برنامه خود را از جهات مختلف پیش می‌برد. زلمی خلیل‌زاد که از قبل نقش ایفا کرده است. احمد مسعود، پسر احمدشاه مسعود، دعوت نمایندگان آمریکا را رد کرده است. گرچه این برای سایر مخالفان حکومت طالبان مثل مارشال دوستم متفاوت خواهد بود و آنها سابقه جنگ با طالبان را دارند و پاکستان هم به‌تازگی قصد دارد از مخالفان حکومت طالبان در اسلام‌آباد دعوت کند که طبیعتا به واسطه نزدیکی پاکستان به دولت ترامپ این کار به اهداف آمریکا نیز کمک خواهد کرد.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.