نمایش قدرت در پکن

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

رژه عظیم نظامی روز گذشته در پکن نقطه اوج سه روز نمایش سیاسی بود که با کارگردانی شی جین‌پینگ و حضور ولادیمیر پوتین و کیم جونگ ‌اون رهبران روسیه و کره شمالی برگزار شد. این مراسم نه‌تنها نمایش قدرت چین، بلکه پیامی آشکار به جهان درباره نظم تازه‌ای بود که پکن در پی آن است.

این سه رهبر اقتدارگرا که در جنگ اوکراین شانه به شانه هم ایستاده‌اند، از جایگاه ویژه شاهد رژه سربازان ارتش آزادی‌بخش خلق چین و تجهیزات نظامی بودند که از برابر آنها گذشتند. شی خطاب به ۵۰ هزار تماشاگر برگزیده رژیم کمونیستی پکن گفت: «امروز، بشریت بار دیگر در برابر انتخاب صلح یا جنگ، گفت‌وگو یا رویارویی، همکاری یا بازی با مجموع صفر قرار گرفته است. مردم چین قاطعانه در سمت درست تاریخ ایستاده‌اند‌».

شی جین‌پینگ در ادامه هشدار داد که چین «غیرقابل توقف» است و «هرگز از زورگویان نمی‌ترسد». سپس سوار خودروی روباز شد و در امتداد خیابان چانگ‌آن، از برابر صفوف طولانی تجهیزات جنگی گذشت؛ در‌حالی‌که جنگنده‌ها در آسمان پرواز می‌کردند. این رژه بزرگ‌ترین نمایش نظامی تاریخ چین توصیف شد؛ ویترینی از پیشرفت‌های پرشتاب ارتش در دوران صلح‌ که هدف اصلی‌اش ارسال پیام چالش‌آمیز به غرب بود.

نمایندگان نظامی غربی بی‌تردید با دقت تصاویر و جزئیات این نمایش را بررسی خواهند کرد. چین سامانه‌های تازه‌ای را به نمایش گذاشت؛ از‌جمله پهپادهای دریایی و انواع موشک‌ها. میان آنها‌ موشک‌های بالستیک قاره‌پیما با قابلیت هدف‌گیری خاک آمریکا به چشم می‌خورد. همچنین موشک‌های کروز و مجموعه‌ای از موشک‌های ضد کشتی موسوم به «قاتلان ناو هواپیمابر» معرفی شدند که هدف اصلی‌شان بازداشتن واشنگتن از دخالت در مناقشه احتمالی بر سر تایوان است.

دیداری بی‌سابقه میان 3 رهبر

در این رژه نخستین بار بود که شی، پوتین و کیم در انظار عمومی کنار هم ظاهر می‌شدند. بسیاری آن را لحظه‌ای روشنگرانه توصیف کردند؛ پوتین‌ معمار جنگ اوکراین، کیم‌ تأمین‌کننده سلاح و نیرو‌ و شی‌ حامی اقتصادی مسکو. این اتحاد نمادین برای غرب و متحدانش پیام روشنی داشت.

سالگردی با جعل تاریخ

رژه روز گذشته به مناسبت هشتادمین سالگرد تسلیم ژاپن و پایان جنگ جهانی دوم برگزار شد. با‌این‌حال، واقعیت تاریخی آن است که حزب کمونیست نقش محدودی در شکست ژاپن داشت و بیشتر نبردها بر دوش کومینتانگ بود. مائو تسه‌تونگ به ‌طور محاسبه‌شده امیدوار بود حمله ژاپن رقبایش را تضعیف کند تا در جنگ داخلی دست بالا را داشته باشد. او بعدها اعتراف کرد کمونیست‌ها بدون حمله ژاپن پیروز نمی‌شدند و حتی در دیدار با کاکویی تاناکا، نخست‌وزیر ژاپن، بابت این «کمک» تشکر کرد؛ موضوعی که پزشک شخصی‌اش در خاطرات خود نیز بر آن تأکید کرده است.

در آستانه رژه، موجی از تبلیغات حکومتی در چین به راه افتاد تا پیروزی بر ژاپن را «جنگ مقاومت مردمی» جلوه دهد. این تبلیغات، احساسات ملی‌گرایانه را شعله‌ور کرده و موجب نگرانی توکیو شده است. ماه گذشته‌ زنی ژاپنی و فرزندش در متروی سوژو مورد حمله قرار گرفتند. در همان شهر، یک کودک ۱۰‌ساله ژاپنی نزدیک مدرسه‌اش با ضربات چاقو کشته شد. این حوادث بخشی از فهرست فزاینده حملات ضد ژاپنی است که با خشم دولت ژاپن مواجه شده است.

‌رهبران اقتدارگرا در جایگاه میهمانان

۲۶ رهبر در مراسم ‌روز گذشته حاضر شدند؛ چهره‌های آشنا، از‌جمله دو رهبر اروپایی شامل الکساندر ووچیچ رئیس‌جمهور صربستان و روبرت فیتسو نخست‌وزیر اسلواکی. در میان حاضران، نگاه تیزبین رسانه‌های استرالیا دنیل اندروز، نخست‌وزیر پیشین ایالت ویکتوریا‌ را در گوشه عکس خانوادگی دیدند؛ جایی که او در حاشیه ایستاده بود و در مقابل، شی، پوتین و کیم در مرکز قاب قرار داشتند. این حضور در استرالیا تنشی سیاسی به پا کرده است.

جاه‌طلبی شی در شانگهای

رژه پکن ادامه طبیعی نشستی بود که پیش‌تر در تیانجین میان اعضای سازمان همکاری شانگهای برگزار شد. این سازمان معمولا محفلی کم‌رمق است، اما شی از آن برای جسورانه‌ترین تلاش خود برای اعلام رهبری جهانی بهره گرفت. او آمریکا را به «زورگویی» متهم کرد و تصویری مبهم از نظم نوین چین‌محور ارائه داد. تصویری که از نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در کنار شی و پوتین ثبت شد، مهم‌ترین لحظه نشست بود. با‌این‌حال، کارشناسان تأکید می‌کنند مودی اگرچه از رفتار دونالد ترامپ دلخور است، اما همچنان به چین اعتماد ندارد. جنگ مرزی اخیر میان دو کشور نشان داد سوءظن هند نسبت به پکن عمیق است و با چند سخنرانی از میان نمی‌رود. کشورهای آسیای مرکزی عضو سازمان نیز با جمعیت‌های روس‌زبان‌شان، از تجاوز روسیه به اوکراین بیمناک‌اند.

شکاف‌های پنهان در اتحاد ظاهری

حتی میان ستارگان اصلی نمایش روز گذشته ‌-شی، پوتین و کیم- ‌نیز بی‌اعتمادی فراوانی وجود دارد. پوتین در پکن بیشتر نقش یک متوسل و وابسته به چین را داشت؛ او هیئتی از مقامات نفت، گاز، صنایع تسلیحاتی و حتی رئیس بانک مرکزی روسیه را همراه آورد تا نشان دهد تا چه اندازه به چین وابسته شده است. روسیه بلافاصله از توافقی تازه درباره خط لوله گاز معوقه خبر داد، اما چین درمورد جزئیات‌ از‌جمله قیمت‌ سکوت کرد.

برخی تحلیلگران این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا شی در حین بازدید از صفوف ارتش، نسبت به وفاداری نیروها تردید نداشت؟ او در ماه‌های اخیر شماری از فرماندهان بلندپایه ارتش، به‌ویژه فرماندهان نیروی موشکی را برکنار کرده است؛ همان بخشی که مسئول تسلیحات تازه به نمایش درآمده است. این واقعیت، لایه‌ای از نگرانی پنهان در دل صحنه باشکوه روز گذشته بود.

رژه پکن با سخنان پرحرارت شی، خاطره دهه ۱۹۳۰ آلمان را زنده کرد؛ زمانی که نمایش‌های نظامی مقدمه جنگی خانمان‌سوز بودند. بااین‌همه، اعلام پایان نظم جهانی موجود و آغاز نظمی تازه به رهبری چین، هنوز بسیار زودهنگام است. گرچه شی مشتاق چنین جایگاهی است، اما شکاف‌های داخلی و بی‌اعتمادی میان متحدان، سد راه او است. جهان اما در برابر هشداری جدی قرار گرفت؛ آینده‌ای که در آن میان آزادی و استبداد‌ باید انتخابی حیاتی  انجام داد.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.