هنر شنیدن صدای بی‌صدایان
چگونه صدای کسانی که معمولا نادیده گرفته می‌شوند، می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری را تغییر دهد؟ این پرسش اصلی نشست «عدالت در شنیده‌شدن صداها» بود؛ جایی که پژوهشگران، کنشگران و کارشناسان اجتماعی درباره مشارکت واقعی و عدالت شنیداری بحث کردند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
آتیه آنلاین: چگونه صدای کسانی که معمولا نادیده گرفته می‌شوند، می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری را تغییر دهد؟ این پرسش اصلی نشست «عدالت در شنیده‌شدن صداها» بود؛ جایی که پژوهشگران، کنشگران و کارشناسان اجتماعی درباره مشارکت واقعی و عدالت شنیداری بحث کردند. حسین میرزایی، استاد دانشگاه تهران، در این نشست تأکید کرد که هیچ دولتی بدون توجه به صداهای جامعه نمی‌تواند مسیر پایداری پیش گیرد: فرایند تصمیم‌سازی معمولا از دستگاه‌های اجرائی آغاز می‌شود و پس از کارشناسی، به کمیسیون‌ها و دبیرخانه‌ها ارسال می‌شود. اما اینکه آیا این تصمیمات در معرض افکار عمومی قرار گیرند یا نه، بستگی به اراده دولت دارد و اغلب نادیده گرفته می‌شود. میرزایی افزود: هرچه دایره مشارکت محدودتر شود، چالش‌ها بیشتر می‌شوند. گروه‌های اجتماعی کوچک اگر دیده شوند، تصمیمات کلان واقعی‌تر و اجرائی‌تر می‌شوند، اما متأسفانه در عمل این صداها اغلب نادیده گرفته می‌شوند. میرزایی جامعه‌شناسی حرفه‌ای و مردم‌مدار را مکمل یکدیگر دانست: جامعه‌شناسی سیاست‌گذار راهکار ارائه می‌دهد، جامعه‌شناسی مردم‌مدار صدای جامعه و نیازهای زیسته را منتقل می‌کند. این دو در کنار هم ظرفیت حکمرانی را افزایش می‌دهند. او گفت: حکمرانی عقلانی بدون هنر گوش‌دادن به جامعه ممکن نیست. شنیدن صدای بی‌صدایان، گسترش مشارکت عمومی و ایفای نقش فعال دانشگاه‌ها، سه ضرورت اصلی شکل‌گیری عدالت در شنیده‌شدن صداهاست. ابراهیم شیرعلی، دانشجوی مدیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، مسیر سه‌دهه‌ای افکارسنجی در ایران را این‌طور توضیح داد: سطح موجود فاصله زیادی با جایگاه آرمانی دارد و هنوز نمی‌تواند همه دیدگاه‌های جامعه را منعکس کند. اگر بخواهیم واقع‌بینانه نگاه کنیم، جایگاهی که به‌ویژه از دهه‌های ۷۰ و ۸۰ انتظار می‌رفت، هنوز محقق شده است. شیرعلی از کودکان و نوجوانان به عنوان گروه‌هایی که صدایشان کمتر شنیده می‌شود نام برد و گفت: در پیمایش‌ها، تصویری رسمی از افراد زیر ۱۵ سال ارائه نمی‌شود. همچنین سالمندان به صورت ویژه و اختصاصی مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. به گفته او درباره جوانان فقط در صورتی که نهادهایی مانند وزارت ورزش و جوانان سفارش دهند، پیمایش‌هایی انجام می‌شود. دانش‌آموزان، بازنشستگان و کارگران هم اطلاعات ملی سیستماتیک ندارند و پروژه‌ها محدود و هزینه‌ای هستند. همچنین درباره دانشجویان و دانشگاهیان فقط در صورت سفارش پژوهشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم داده‌ای جمع‌آوری می‌شود. او به تأثیر هزینه و کارفرمایی‌بودن پیمایش‌ها اشاره کرد و گفت: هزینه‌های سنگین باعث شده بیشتر حالت سفارشی پیدا کنند. موضوعات غالبا سیاسی یا اقتصادی هستند و مسائل اجتماعی و فرهنگی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. شیرعلی افزود: در استان‌هایی که ثروت و قدرت بیشتری دارند، پیمایش‌ها بیشتر انجام می‌شود و پژوهش‌های اجتماعی گسترده‌تر است؛ مثل تهران، کرج، مشهد، تبریز و اصفهان. اما در استان‌های محروم و کمترتوسعه‌یافته، مانند ایلام، پیمایش و نظرسنجی تقریبا انجام نمی‌شود. این نابرابری باعث می‌شود صدای گروه‌ها و مناطق ضعیف‌تر کمتر شنیده شود. او یادآور شد: صداهای بلندتر و استان‌های ثروتمند بیشترین بودجه و توجه را در افکارسنجی دریافت کرده‌اند و این ارتباط مستقیم با توسعه‌یافتگی و اجرای پیمایش‌ها دارد. نبود سند بالادستی برای انجام پیمایش‌ها در استان‌ها باعث شده بیشتر پروژه‌ها بدون برنامه و صرفا با منابع موجود اجرا شوند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
