وداع با جادوی رنگ و قلم

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

امروز، دوشنبه، خاک وطن، قامت استاد «محمود فرشچیان» را در آغوش می‌کشد و پیکر او در کنار مقبره‌ سخنور غزل، صائب تبریزی، آرام می‌گیرد. استاد فرشچیان ۱۸ مرداد در ۹۵‌سالگی، در نیوجرسی چشم از جهان فروبست، اما آثار او برای همیشه چون میراثی روشن برای این سرزمین باقی خواهند ماند.

جزئیات مراسم تشییع

استاد فرشچیان وصیت کرده بود که در کنار آرامگاه صائب تبریزی پیکرش آرام گیرد. دیروز تصاویری از آماده‌سازی آرامگاه او در صائبیه منتشر شد. پیکر این استاد برجسته قرار است از محل هنرستان هنرهای زیبای اصفهان تا آرامگاه صائب تشییع شود. انتخاب هنرستان از این رو بوده که این استاد برجسته اولین گام‌های حضورش در هنر و آموختن را از این مکان آغاز کرده است. طبق گفته نزدیکان، استاد فرشچیان آرزو داشت که پس از تشییع از هنرستان هنر‌های زیبای اصفهان، مسیری که آغازگر زندگی هنری‌اش بود، در کنار آرامگاه صائب تبریزی، شاعر بزرگ سبک اصفهانی، به خاک سپرده شود.

این وصیت اجرا خواهد شد و از فردا صائبیه میزبان دو هنرمند خواهد بود. برنامه‌ریزی‌ها برای انتقال پیکر از آمریکا به دوبی و سپس اصفهان طی روزهای قبل انجام شده است و بامداد امروز پیکرش وارد وطن خواهد شد. البته مراسمی نیز در اصفهان و تهران برگزار می‌شود که جزئیات آن به‌زودی اعلام خواهد شد. اهالی فرهنگ و مسئولان قرار است در مراسم خاکسپاری حضور داشته باشند. سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در مراسم استقبال و بدرقه استاد فرشچیان در اصفهان شرکت خواهد کرد. پس از انتشار خبر درگذشت استاد، افراد مختلفی از رئیس‌جمهور، رئیس مجلس، رئیس قوه قضائیه و جمعی از وزرا و تمام نهادهای فرهنگی کشور پیام تسلیتی برای درگذشت این هنرمند بزرگ منتشر کردند که نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه والای این هنرمند بزرگ در فرهنگ و هنر ایران است. چند روز پس از آن نیز هنرمندان و ایرانیان در آمریکا مراسمی برای او برگزار کردند. این مراسم در مرکز ‌نور و دانش برگزار شد که خود او یکی از بنیان‌گذاران و حامیان اصلی آن بود. حسام‌الدین سراج و پرویز پرستویی و امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، از حاضران در این برنامه بودند.

از اصفهان به اصفهان

محمود فرشچیان استاد بی‌بدیل نگارگری ایران هنرمندی از اصفهان بود که دوست داشت پیکرش در اصفهان آرام گیرد. هنرمندی که طی سال‌ها حیات خویش، مینیاتور ایرانی را از بند وابستگی صرف به شعر رها کرد و با پیوندی شگفت‌انگیز از میراث کهن و نوآوری، زبانی تازه و روح‌بخش برای آن آفرید. در تابلوهای او چون «عصر عاشورا»، «ضامن آهو»، «غدیر خم» و شاهنامه می‌توان چنان ریزه‌کاری‌ای در هر ضربه قلم مشاهده کرد و چنان شکوهی دید که گویی زمان و مکان در برابر عظمت نگاه او تسلیم شده‌اند. پدر محمود فرشچیان‌ تاجر فرش بود. او می‌گوید: «تا آنجایی‌ که به یاد دارم، من روی قالی چشم گشودم و بزرگ شدم و نقش و نگارهای زیبای آن، اثری شگرف در روحیه و ذوق من گذاشت‌».

استعداد هنری فرشچیان را پدرش به موقع کشف کرد و او را به کارگاه میرزاآقا امامی، از نگارگران مطرح اصفهان، برد. فرشچیان نخستین تابلو مینیاتور خود به نام «بامدادان که تفاوت نکند لیل و ناهار» را در ۱۷‌سالگی خلق کرد و سال بعد، تابلو «گل آدم بسرشتند» را کشید، با ترکیبی از اسلیمی، حیوانات و طبیعت بی‌جان. پس از دیپلم و خدمت سربازی، به اروپا سفر کرد و در اتریش، آلمان، فرانسه و ایتالیا به مطالعه آثار هنرمندان غربی پرداخت. این تجربه به او کمک کرد سبک خود را پیدا کند و دریابد که نقاشان ایرانی در طول تاریخ نیز از هنر اروپایی تأثیر گرفته‌اند. از سال ۱۳۲۸، فرشچیان نمایشگاه‌های داخلی و خارجی برگزار کرد و آثارش در اصفهان، بروکسل، استانبول، نیویورک، پاریس، مونیخ، رم و کراچی به نمایش درآمد. آثارش همچنین در قالب کتاب منتشر شد، از جمله «تصویرگری شاهنامه فردوسی»، «پهلوانان بزرگ در شاهنامه» و «داستان‌های پهلوانان در شاهنامه».

این روزها یکی دیگر از یادگارهایش در دسترس مردم قرار دارد؛ اثر چوگان او که به رایگان در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته تا بر روی ۲۰۰ هزار تومانی نقش ببندد.‌ مجید مهرگان، هنرمند نگارگر و دوست دیرینه‌ محمود فرشچیان، می‌گوید: «‌جست‌وجوی همیشگی او برای یافتن زیبایی، بزرگ‌ترین شاخصه هنر او بود‌ و هیچ مرزی برای هنر نمی‌شناخت؛ حتی از شیوه‌ها و زبان هنر دوره رنسانس نیز بهره می‌برد». باشد که روح او، در همان قاب‌های رنگین، همچنان زنده بماند و در جهان دیگر نیز عظمت انسانیت و شکوه هنر را احساس کند. باشد که یاد و نامش، در دیوارهای استادسرایی‌ها، در حریم موزه‌ها‌ و در قلب هر دوستدار هنر، جاودانه بماند.