تداوم دیپلماسی در سایه توقف گفت‌وگوها؛ تهران منتظر زمان جدید از سوی عمان
پایداری بر مدار مذاکره
با وجود توقف موقت در مسیر گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن، دستگاه دیپلماسی ایران نشانه‌ای از عقب‌نشینی بروز نداده و همچنان خود را متعهد به تداوم مسیر دیپلماتیک می‌داند. در‌حالی‌که ناظران، تعویق دور چهارم مذاکرات را ناشی از اختلافات پنهان و فشارهای متقابل ارزیابی می‌کنند، سخنگوی وزارت خارجه از انتظار تهران برای اعلام زمان جدید از سوی عمان خبر داده است.
با وجود توقف موقت در مسیر گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن، دستگاه دیپلماسی ایران نشانه‌ای از عقب‌نشینی بروز نداده و همچنان خود را متعهد به تداوم مسیر دیپلماتیک می‌داند. در‌حالی‌که ناظران، تعویق دور چهارم مذاکرات را ناشی از اختلافات پنهان و فشارهای متقابل ارزیابی می‌کنند، سخنگوی وزارت خارجه از انتظار تهران برای اعلام زمان جدید از سوی عمان خبر داده است.
در‌این‌میان سفر پیش‌روی عباس عراقچی به دهلی‌نو برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک ایران و هند می‌تواند حامل پیام‌هایی از تداوم فعال‌گرایی منطقه‌ای تهران با تأکید بر نقش میانجیگری ایران میان پاکستان و هند در شرایط بلاتکلیفی مذاکرات باشد. «اسماعیل بقایی» در نشست خبری دیروز خود درباره سفر وزیر خارجه به پاکستان نیز گفت: این سفر در چارچوب رایزنی مستمر و نزدیک ایران با کشورهای همسایه انجام شده است. او افزود: ما روابط نزدیکی با پاکستان داریم و در این سفر مسائل منطقه و همچنین مسائل فلسطین، لبنان، سوریه و تحولات در غرب آسیا مورد رایزنی قرار می‌گیرد.
عراقچی پنجشنبه به هند سفر می‌کند
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: وزیر خارجه امروز در جریان سفر به پاکستان علاوه بر دیدار با همتای پاکستانی خود با نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور پاکستان نیز دیدار خواهد کرد و سفرشان امروز به این کشور خاتمه پیدا می‌کند و در روز پنجشنبه برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک ایران و هند، به هند سفر خواهند کرد.
به تبع تعویق مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا، رایزنی ایران با اروپا نیز برگزار نشد
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره مناسبات ایران با اروپا به‌ویژه درباره موضوع مذاکرات هسته‌ای، گفت: قرار بر این بود که تیم ایران و سه کشور اروپایی در سطح مدیران سیاسی قبل از برگزاری دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم در روز جمعه با یکدیگر رایزنی کنند، ولی به تبع اینکه مذاکرات به تعویق افتاد، هیئت ما نیز به رم سفر نکرد. بقایی گفت: قطعا ما آمادگی برگزاری چنین نشستی را داریم و باید درباره زمان و مکان آن با طرف‌های مقابل به جمع‌بندی برسیم.
ایران پایبندی خود را به ادامه مسیر گفت‌وگو و دیپلماسی در عمل نشان داده است
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره آینده مذاکرات و اینکه این مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد یا نه، گفت: ایران پایبندی خود را به ادامه مسیر گفت‌وگو و دیپلماسی در عمل نشان داده است و ما با آمادگی در چند دور مذاکرات شرکت کردیم.
او افزود: تعویق گفت‌وگوها بنا به پیشنهاد عمان و تفاهم طرفین بود، به دلایلی که در توییت وزیر خارجه کشورمان و وزیر خارجه عمان مطرح شد. درباره آینده گفت‌وگوها منتظر اعلام نظر عمانی‌ها هستیم، چون ما ارتباط مستقیمی با آمریکا نداریم و عمانی‌ها درباره زمان و مکان گفت‌وگوها هماهنگی می‌کنند و در این زمینه اطلاع‌رسانی می‌شود.
تغییرات در داخل هیئت سیاست‌گذاری آمریکا مربوط به خودشان است
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره برخی اظهارنظرهای مطرح‌شده مبنی بر اینکه علت تغییر دبیر شورای امنیت ملی آمریکا به خاطر هماهنگی او با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی علیه ایران بوده است، گفت: تغییرات در داخل هیئت سیاست‌گذاری آمریکا، مربوط به خودشان است و آنچه برای ما ملاک و مشخص است، رفتار و موضع‌گیری رسمی طرف مقابل در میز مذاکره است. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران خطاب به خبرنگار پرسش‌کننده افزود: ما نیز این مباحث را شنیده‌ایم و همان‌طور که اشاره کردم، آنچه برای ما ملاک و مبنای تصمیم‌سازی است، آن چیزی است که به صورت رسمی از سوی مقام صلاحیت‌دار آمریکایی مطرح می‌شود.
درباره موضوعاتی مانند اعلام زمان و مکان مذاکرات به صورت شفاف عمل کردیم
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال «شرق» مبنی بر اینکه شما در اظهارات‌تان گفتید به تعویق افتادن زمان مذاکرات بنا به پیشنهاد عمان و تفاهم طرفین بوده است، اما سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک موضع‌گیری گفته بود که اصلا زمان دور چهارم مذاکرات مشخص نشده بود، گفت: ما درباره موضوعاتی مانند اعلام زمان و مکان مذاکرات به صورت شفاف عمل کردیم و نباید این موضوع بخشی از بازی مذاکراتی باشد. سخنگوی وزارت خارجه افزود: تصمیم‌گیری درباره زمان دور چهارم مذاکرات بنا به پیشنهاد عمان و با هماهنگی دو طرف انجام شد و دو طرف می‌دانستند که در حال توافق در این زمینه هستند و اینکه بعدا چه اتفاقی افتاد، اجازه بدهید که من به موضع رسمی اعلام‌شده از سوی وزارت خارجه عمان و خودمان بسنده کنم.
هرگونه تعرض و ماجراجویی را به شدیدترین وجه پاسخ می‌دهیم
سخنگوی وزارت خارجه درباره تهدیدات مطرح‌شده از سوی نتانیاهو علیه ایران گفت: قطعا جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح ما با تمام قوا و با مراقبت کامل هرگونه تعرض و ماجراجویی را به شدیدترین وجه پاسخ می‌دهند و در این زمینه تردیدی وجود ندارد.
صدور پیام‌های متناقض از سوی مقامات آمریکا کمک‌کننده نیست
بقایی همچنین درباره اظهارات روز گذشته ترامپ در زمینه توافق با ایران و اظهارات ضد‌و‌نقیضی که در این زمینه از سوی مقامات آمریکایی مطرح می‌شود، گفت: صدور این پیام‌های متناقض و ضد‌و‌نقیض از سوی مقامات آمریکا کمک‌کننده نیست و البته تأثیری در عزم ما بر اصرار بر مواضع اصولی‌مان ندارد. او ادامه داد: همان‌طور که پیش‌از‌این گفته‌ایم، ما آماده ورود و تداوم یک مسیر دیپلماتیک برای حل مسائل مرتبط با موضوع فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان و خاتمه‌دادن به تحریم‌ها هستیم و در این زمینه ثابت‌قدم خواهیم بود.
اینکه گفته می‌شود خواسته طرف‌های آمریکایی این است که جمهوری اسلامی ایران بمب اتمی نداشته باشد، اگر در این زمینه و در این خواسته صداقت وجود داشته باشد، فکر می‌کنم که خیلی از مسائل حل‌شدنی است، چون ما از قبل اعلام کرده‌ایم و در عمل هم نشان داده‌ایم که به‌هیچ‌عنوان دنبال تسلیحاتی‌سازی برنامه هسته‌ای خودمان نیستیم. سخنگوی وزارت خارجه درباره اتهام‌زنی‌ها به ایران درباره عملیات‌های ارتش یمن گفت: این اتهام‌زنی‌ها در ادامه مفهوم انحرافی است که در سال‌های اخیر ایجاد کرده‌اند و ظاهرا خودشان هم «مفهوم نیابتی» را باورشان شده است.
ایران نه نایبی در منطقه دارد و نه نیازی به نایب دارد
او تأکید کرد: بارها اعلام شده جمهوری اسلامی ایران نه نایبی دارد و نه نیازی به نایب در منطقه دارد. تنها طرفی که در منطقه نایب یک قدرت دیگر است، رژیم صهیونیستی است که متأسفانه منطقه ما را دچار ناامنی و آشوب کرده است. بقایی افزود: مردم یمن بنا بر حس انسانی و همبستگی دینی خود با مردم فلسطین و البته در راستای دفاع از خود در برابر تجاوز مکرر آمریکا، تدابیری را اتخاذ کردند. این، تصمیم مستقل یمن است و همه اتهام‌ها و ادعاهایی که درباره فعالیت‌های یمنی‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح می‌شود، بی‌اساس بوده و در راستای فرافکنی و تحت‌الشعاع قرار‌دادن مشکل و معضل اصلی منطقه که ادامه نسل‌کشی در غزه و فلسطین است، مطرح می‌شود.
خاک هر کشوری که از آنجا علیه ایران تعرضی شود، به عنوان یک هدف مشروع تلقی خواهد شد
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات روز گذشته وزیر دفاع در زمینه تهدیدهای آمریکا و اسرائیل علیه ایران و اینکه در صورت حمله به جمهوری اسلامی ایران، پایگاه‌های آمریکا که در کشورهای منطقه مستقر هستند، به عنوان هدف برای ما تلقی می‌شوند و اینکه آیا با توجه به این سخنان، این موضوع به این معناست که این پایگاه‌ها و این کشورهای همسایه هدف مشروع ما برای حمله خواهند بود در‌صورتی‌که ما مورد حمله قرار بگیریم، گفت: رایزنی‌هایی که در چهار، پنج هفته اخیر متعاقب شروع روند مذاکرات غیرمستقیم انجام شد، اگر همه اینها را کنار هم بگذارید، خواهید دید که سیاست جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر حسن هم‌جواری و دوستی با همه کشورهای همسایه است.
اما نکته‌ای که لازم است مد نظر باشد، این است که همه کشورها طبق یک اصل مسلم حقوق بین‌الملل موظف هستند از اجازه‌دادن به هر طرف ثالثی که از قلمرو آنها برای هر نوع اقدام تجاوزکارانه و ایذایی علیه کشورهای دیگر استفاده کنند، ممانعت کنند. او افزود: بنابراین قاعدتا اگر از خاک کشوری علیه جمهوری اسلامی ایران تعرضی شود، آن نقطه طبق حقوق بین‌الملل به عنوان یک هدف مشروع تلقی خواهد شد، اما ما به حفظ روابط دوستانه و نزدیک با همه کشورهای منطقه و همسایگان مصمم هستیم.
عزم ما برای اینکه برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز نگه داریم، قبلا اثبات شده است
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره اظهارات برخی از مقامات آمریکایی درباره اینکه ایران حق ندارد چرخه سوخت داشته باشد و برخی مسائل دیگری که در این زمینه مطرح می‌شود، گفت: بحث بسیار روشن است و نباید آن را پیچیده کرد. ما در عمل، حق خود را اعمال می‌کنیم. موضوعی که به عنوان موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران مطرح است، مبتنی بر ماده چهار معاهده عدم اشاعه است. حق کشورهای عضو است که در بطن آن، موضوع چرخه سوخت و غنی‌سازی هم وجود دارد.
او تأکید کرد: برنامه هسته‌ای ایران به صورت کامل تحت نظر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. آنها روزانه در حال رصد هستند، هیچ انحرافی از ماهیت صلح‌آمیز مشاهده نشده است. عزم ما برای اینکه برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز نگه داریم، قبلا اثبات شده است و در آینده هم هیچ برنامه‌ای برای عدول از این موضع اصولی وجود ندارد. بنابراین فکر می‌کنم روشن‌تر از این واقعا نمی‌توان مواضع جمهوری اسلامی ایران را بیان کرد.
روابط ایران با عربستان به‌خوبی در حال تقویت است
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به پرسشی درباره روابط ایران و عربستان و نحوه کار کنسولگری عربستان در مشهد گفت: روابط ایران با عربستان به‌خوبی در حال تقویت است، ولی در مورد کنسولگری و اینکه چه زمانی تصمیم بگیرند کارش را به صورت عادی و در مکانی که وجود دارد به پیش ببرند، به خودشان مربوط است و آنچه مهم است، این است که مسیر روابط دو کشور در سطوح مختلف به‌خوبی جلو می‌رود.
از هیچ تلاشی برای کاهش تنش بین هند و پاکستان فروگذاری نخواهیم داشت
بقایی در پاسخ به سؤالی درباره تنش‌ها بین پاکستان و هند نیز گفت: ما در ایران به عنوان کشوری که با دو کشور پاکستان و هند روابط دیرینه و مبتنی بر منافع متقابل و پیوندهای عمیق تاریخی داریم، حتما دوست نداریم تنشی در این منطقه و بین این دو کشور به وجود بیاید و از هیچ تلاشی برای کاهش تنش و جلوگیری از افزایش آن فروگذاری نخواهیم داشت.
هدف حمله رژیم صهیونیستی به سوریه قطعا تفرقه‌انگیزی و پیشبرد طرح تجزیه سوریه است
سخنگوی وزارت خارجه درباره حملات رژیم صهیونیستی به سوریه به بهانه حمایت از دروزی‌ها گفت: تردیدی نیست که بهانه است. به‌هیچ‌وجه هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد که رژیم صهیونیستی که اساسا به دنبال تخریب و از بین بردن ملت فلسطین به عنوان یک ملت و ایجاد تفرقه و فتنه در کشورهای اسلامی است، به دنبال حمایت از یک یا چند گروه در کشورهای اسلامی باشد. او افزود: هدف قطعا تفرقه‌انگیزی و پیشبرد طرح تجزیه سوریه است.
ما از شرایطی که ظرف چند ماه گذشته به وجود آمده است، متأسفیم. برای چنین سوءاستفاده‌ای از طرف رژیم صهیونیستی زمینه‌سازی شد و شاهد هستیم که هیچ مانع و اراده‌ای برای توقف جنایات وجود ندارد. سخنگوی وزارت خارجه افزود: رژیم صهیونیستی همه امکانات و زیرساخت‌های مدنی، تحقیقاتی و دفاعی سوریه را به عنوان هدف مشروع تلقی می‌کند و از هیچ اقدام شرورانه‌ای برای تخریب بیش از پیش سوریه نه‌صرفا به عنوان سوریه به‌مثابه یک سامانه اقتصادی، بلکه به عنوان یک ملت-دولت فروگذار نکرده است. او با بیان اینکه «جامعه جهانی و مشخصا کشورهای منطقه و کشورهای اسلامی باید در این زمینه اقدام قاطعی را انجام دهند»، گفت: ما خوشحال هستیم که متعاقب حملات اخیر رژیم صهیونیستی، بسیاری از کشورهای منطقه واکنش نشان دادند و خواستار توقف شدند، اما لازمه این امر آن است که حامیان اصلی رژیم صهیونیستی، مشخصا آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی، مانع ناامن‌سازی منطقه توسط رژیم صهیونیستی شوند.
آنچه برای ما مهم است تأمین منافع ملت ایران است
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به پرسشی درباره محتوای منتشر‌شده در گزارش اخیر خبرگزاری رویترز درباره گفت‌وگوهای ایران و آمریکا، از جمله اینکه تهران و واشنگتن به دنبال تحقق برجام هستند، گفت: در بند اسم و عنوان نیستیم. آنچه برای ما مهم است، تأمین منافع ملت ایران است که شامل حفظ صنعت هسته‌ای کشور، صیانت از حقوق ملت ایران و اطمینان از خاتمه‌یافتن تحریم‌ها به شکل اثربخش و مؤثر است.
اگر بنا به نفت باشد، آمریکا که بیشتر از ما نفت دارد و در چارچوب همین تفکر باید برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند
بقایی همچنین در پاسخ به این سؤال که رئیس‌جمهور آمریکا و برخی دیگر از مقامات این کشور اعلام کرده‌اند ایران از نفت برخوردار است و به خاطر همین نیازی به انرژی هسته‌ای ندارد، گفت: اگر بنا به نفت باشد، آمریکا که بیشتر از ما نفت دارد و در چارچوب همین تفکر باید برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند. او ادامه داد: تعداد زیادی از کشورها مثل هلند و ژاپن دارای برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز شامل غنی‌سازی هستند و هر دو کشور هم تسلیحات هسته‌ای را نفی می‌کنند. بقایی گفت: برخی مطالبی که توسط وزیر خارجه آمریکا مطرح شد، کاملا گمراه‌کننده است.
او در همین راستا تأکید کرد: اینکه یک کشور عضو معاهده عدم اشاعه، تصمیم برای داشتن برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشد، تصمیمی است که حق آن کشور است. ضمن اینکه برنامه هسته‌ای ایران یک برنامه ریشه‌دار است که سابقه آن به اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی برمی‌گردد با علم به اینکه ایران به دلیل نیازهای انرژی، افزایش جمعیت و توسعه اقتصادی، نیازمند بهره‌مندی از منابع مختلف انرژی از جمله انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای است. بقایی درباره مباحث مطرح‌شده در نشست اخیر وزیران امور خارجه بریکس در برزیل و شرکت معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر خارجه در این نشست گفت: مخالفت با یک‌جانبه‌گرایی و تأکید بر حفظ و تقویت سازمان‌ها و نهادهای برآمده از سازمان ملل در این نشست مطرح شد. نشست‌های جانبی هم برگزار شد و معاون دیپلماسی اقتصادی با برخی مقامات شرکت‌کننده دیدار و گفت‌وگو کرد. او همچنین گفت: دبیر شورای‌عالی امنیت نیز برای شرکت در نشست مشاوران امنیت ملی کشورهای عضو بریکس به برزیل رفت و دیدارهایی با همتایان خود داشت.
