هشدار درباره واردات تجهیزات پزشکی غیراستاندارد

بازار تجهیزات پزشکی قربانی سودجویی برخی گروه‌های خاص شده است. علیرضا چیذری، رئیس هیئت‌مدیره انجمن تأمین تجهیزات پزشکی با اعلام این خبر به «شرق» گفت‌ سودجویی برخی گروه‌های خاص باعث ورود تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت و غیراستاندارد به کشور شده است و می‌تواند برای بیماران خطرآفرین باشد.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تأمین تجهیزات پزشکی گفت: تأمین تجهیزات پزشکی و دارویی با رعایت صرفه و صلاح ملی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان نهایی، یعنی هم‌وطنان عزیزمان است. ما معتقدیم که در این مسیر، باید به گونه‌ای حرکت کنیم که هم نیازهای داخلی تأمین شود و هم کیفیت کالاها قربانی منافع کوتاه‌مدت عده‌ای خاص نشود.

او افزود: متأسفانه در برخی دوره‌ها شاهد بودیم که منافع گروهی خاص بر تأمین واقعی نیازهای مردم غلبه کرد و تجهیزات کم‌کیفیت یا فاقد استاندارد بین‌المللی به بازار تزریق شد. این رفتارها ضربه مستقیمی به نظام سلامت کشور و اعتماد عمومی وارد می‌کند. ما در انجمن تأمین تجهیزات پزشکی، خود را در خط مقدم دفاع از حقوق موجه تأمین‌کنندگان، بیماران و ارتقای  نظام سلامت می‌دانیم.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تأمین تجهیزات پزشکی در تشریح اینکه در روزهای اخیر خبرهایی درباره مذاکرات برخی هیئت‌های دیپلماتیک چینی با وزارت بهداشت درباره همکاری‌های مشترک در حوزه سلامت شنیده می‌شود و تأثیر ورود تکنولوژی چینی بر بازار تجهیزات پزشکی ایران گفت: ما این تحولات را فرصت طلایی می‌دانیم. همکاری با چینی‌ها به معنای انتقال تکنولوژی روز، توسعه زیرساخت‌های تولید داخلی و ارتقای سطح تحقیق و توسعه در کشور خواهد بود. چین امروز یکی از قدرت‌های اصلی در صنعت سلامت جهان است و تعامل با آنها می‌تواند کشور ما را به مدار بالاتری از توانمندی برساند.

او تأکید کرد: اما این فرصت در صورتی مفید است که مدیریت درستی بر آن حاکم باشد. اگر بدون برنامه‌ریزی دقیق، صرفا تکنولوژی را دریافت کنیم اما بستر توسعه دانش‌بنیان داخلی را ایجاد نکنیم، ممکن است فقط به مونتاژکار تبدیل شویم. حمایت از مردم و نظام سلامت ایجاب می‌کند که این فرصت طلایی به‌درستی و با نگاه بلندمدت  هدایت شود.

چیذری همچنین در پاسخ به اینکه انتقاداتی درباره روند تولیدات مونتاژی در سال‌های گذشته مطرح شده است، تأکید کرد: در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و نبود شفافیت، برخی تأمین‌کنندگان قطعات پراکنده را از چین وارد کردند و با مونتاژ اولیه و سطحی، محصولاتی را به نام «ساخت ایران» وارد بازار کردند. ما مشکلی با مونتاژ نداریم؛ مونتاژ در بسیاری از کشورهای پیشرفته بخش مهمی از زنجیره تولید است. اما مشکل زمانی بروز می‌کند که این فرایند با هدف سوءاستفاده از تسهیلات و حمایت‌های تولید داخلی، غیرواقعی جلوه داده می‌شود. مثلا ما به تکنولوژی ساخت سی‌تی‌اسکن در بالاترین کیفیت به کمک یکی از بزرگ‌ترین سازندگان جهانی چین دست یافتیم.

چیذری در ادامه گفت: این رفتارها، علاوه بر واردآوردن آسیب جدی به اعتماد عمومی، موجب شد‌ سرمایه‌های ملی به‌جای تقویت تولید واقعی، صرف بازی‌های تجاری شود. با ورود تکنولوژی‌های به‌روز چینی و شفاف‌سازی فرایندها، امیدواریم بساط این‌گونه اقدامات سودجویانه تولیدکننده‌نماها جمع‌ و نظام سلامت کشور از این رهگذر منتفع شود. وقتی شرکتی در چین مجوز و استاندارد صادرات و CE دارد، مطالعه مجدد بالینی دستگاه‌ها برای ارائه مجوز مونتاژ آنها یعنی سنگ‌اندازی در فرایند تأمین و فراری‌دادن  شرکت‌های خارجی.

عضو هیئت‌مدیره انجمن تجهیزات پزشکی و دارویی همچنین توضیح داد: برخی تولیدکنندگان داخلی تکنولوژی‌های فنی کشور را به بهانه سرمایه‌گذاری مشترک به خارج منتقل می‌کنند و این یک نگرانی کاملا جدی است. اگر این فرایند درست مدیریت نشود، ممکن است ما به‌سادگی مالکیت معنوی و دانش فنی سخت به دست آمده را از دست بدهیم. اگر در پروژه‌های مشترک تولید، ارزآوری برای کشور محقق نشود و فقط تکنولوژی و دانش داخلی به کشورهای دیگر منتقل شود، این به معنای فراری‌دادن سرمایه علمی این سرزمین است.

او تأکید کرد: ما بارها شاهد بوده‌ایم که در معاملات سهام و خرید شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی، میلیاردها تومان و دلار جابه‌جا شده اما سودی واقعی به کشور بازنگشته است. این یک خیانت آشکار به بیت‌المال و دانشمندان ایرانی است. به‌خصوص که معاملات دارو و تجهیزات پزشکی مشمول تحریم‌ها نیستند و به‌راحتی می‌توان ارز حاصل از صادرات را از طریق تهاتر با کالاهای اساسی مانند دارو، گندم و گوشت به کشور بازگرداند.

چیذری گفت: بر این اساس، مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای قانون‌گذار موظف‌اند با الهام از این اسناد بالادستی، برای جلوگیری از انتقال غیرمدبرانه فناوری‌های داخلی به خارج از کشور، قوانین بازدارنده و جرم‌انگاری دقیق وضع کنند. خروج دانش فنی یا واگذاری تکنولوژی‌های ملی به بهانه سرمایه‌گذاری مشترک، بدون تضمین ارزآوری واقعی یا بدون ایجاد ارزش‌افزوده در داخل، مصداق آشکار تضییع سرمایه ملی و خیانت به آینده کشور است.

او در پایان پیشنهاد داد: در همین راستا، پیشنهاد می‌شود با همکاری وزارت بهداشت، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و مجلس شورای اسلامی، یک «کمیته ملی صیانت از دارایی‌های فناورانه حوزه سلامت» تشکیل شود. این کمیته با مأموریت نظارت بر قراردادهای انتقال تکنولوژی، تضمین ارزآوری واقعی، صیانت از مالکیت معنوی و پیشگیری از خروج بی‌بازگشت فناوری‌های ملی، می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از دستاوردهای علمی کشور ایفا کند. تدوین چارچوب‌های حقوقی شفاف برای معاملات بین‌المللی در حوزه سلامت و الزام به تهاتر ارزی با کالاهای ضروری از دیگر وظایف مهم این کمیته خواهد بود.