معماری و ادبیات عصر صفوی
میان ادبیات و سایر هنرهای هر عصری می‌توان نقاط مشترکی پیدا کرد و این یکی از موضوعات مهم پژوهشگران و منقدان ادبی و هنری است. از معماری عصر صفوی آثار برجسته‌ای برجا مانده و همچنین برخی آثار ادبی آن دوره نیز بسیار قابل توجه‌اند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: میان ادبیات و سایر هنرهای هر عصری می‌توان نقاط مشترکی پیدا کرد و این یکی از موضوعات مهم پژوهشگران و منقدان ادبی و هنری است. از معماری عصر صفوی آثار برجسته‌ای برجا مانده و همچنین برخی آثار ادبی آن دوره نیز بسیار قابل توجه‌اند. پال ای. لزنسکی، در دو جستاری که اخیرا در قالب یک کتاب به فارسی ترجمه شده‌اند، به سراغ معماری و ادبیات منظوم و منثور عصر صفوی رفته است.
در این کتاب که «کاخ مدحت‌سرایی و شاه‌میوه‌های روزگار» نام دارد و با ترجمه مژده مخلصی به فارسی برگردانده شده، دو جستار از لزنسکی انتخاب و ترجمه شده است. این دو جستار مکان‌نگاری یا وصف آثار معماری دوره صفوی را در آثار ادبی منظوم و منثور همان عصر بررسی کرده‌اند. لزنسکی که بخشی از کار شاعران را کشف، شرح و بازآفرینی معانی ضمنی اعیان موجود در جهان پیرامون‌شان می‌داند، به متون ادبی روی آورده و کوشیده است تا اطلاعاتی را از وضعیت، کارکردها و معانی تجربی بناها در گذشته به دست آورد و تصویری از فضای فرهنگی آن دوران ترسیم کند. مترجم کتاب در مقدمه‌اش نوشته از آنجا که مبنای این پژوهش‌ها آثار ادبی پارسی بوده، تلاش شده است تا ضمن رعایت بیشینه پایبندی به متن لزنسکی، ترجمه به متن مرجع نیز نزدیک باشد و در صورت امکان از کلام و بیان شاعر یا نویسنده بهره گرفته شود تا خواننده با متن رابطه‌ای ملموس‌تر برقرار کند. در جستار نخست، ترجمه انگلیسی اشعار با اصل فارسی آنها مقابله شده است.
جستار نخست کتاب، «کاخ مدحت‌سرایی و شاه‌میوه‌های روزگار، الگوهای توصیفی در جنات عدنِ عبدی‌بیگ شیرازی»، نحوه وصفِ جعفرآباد یا همان دارالسلطنه شاه تهماسب در قزوین را از خلال اثر منظوم عبدی‌بیگ شیرازی با عنوان جنات عدن دنبال می‌کند. جستار دوم، «برابرِ طاق آسمان، طراحی، مراسم و شعرِ پُل حسن‌آباد»، مخاطب را با تجربه زیسته شاعران و نویسندگان عصر صفوی از پُل حسن‌آباد یا خواجو همراه می‌کند.
این کتاب دومین عنوان از مجموعه «در اقلیم هنر» نشر نی است؛ مجموعه‌ای که به تاریخ هنر ایران و فرهنگ‌های همبسته با فرهنگ ایرانی اختصاص دارد و در آن گزیده‌ای از پژوهش‌های جدید در زمینه تاریخ‌نگاری هنر منتشر خواهد شد. در توضیح مختصر این مجموعه آمده که رویکرد جدید در تاریخ‌نگاری هنر در دهه‌های اخیر از نگرش‌های شرق‌شناسانه غربی حاکم فاصله گرفته و در آن دیگر هنر غرب و شرق به شیوه‌های ذات‌گرایانه و مطلق از هم جدا نمی‌شوند. کتاب‌هایی که در این مجموعه منتشر می‌شوند، بر‌اساس همین رویکرد جدید نوشته شده‌اند.
پال ای. لزنسکی، استاد بازنشسته ادبیات تطبیقی و همچنین زبان‌ها و فرهنگ‌های خاورمیانه در دانشگاه ایندیانا، در سال 1956 در آمریکا متولد شده است. او دکترایش را در سال 1993 در رشته زبان‌ها و تمدن‌های خاور نزدیک از دانشگاه شیکاگو گرفته است. لزنسکی متخصص ادبیات و تاریخ ادبیات فارسی، به‌ویژه سده‌های دهم و یازدهم هجری است. از او سه کتاب درباره غزل صفوی، «تذکره‌الاولیا» عطار نیشابوری و اشعار امیرخسرو دهلوی منتشر شده است و همچنین چندین مقاله پیرامون ادبیات فارسی در نشریه‌های مختلف و همچنین دانشنامه اسلام و دانشنامه ایرانیکا منتشر کرده است.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
