«شبح کژدم»، فیلمِ کالتِ فیلم‌سازان است

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

در ادامه برنامه کلاسیک‌های کانون کارگردانان سینمای ایران، بزرگداشت کیانوش عیاری با نمایش فیلم «شبح کژدم» با همکاری موزه سینمای ایران برگزار شد. در این برنامه از کیانوش عیاری، سالار عشقی (کارگردان پیش‌کسوت سینمای ایران) و لادن طاهری (مدیر فیلمخانه ملی ایران) تقدیر و ‌نشان سپاس موزه سینما به آنها اهدا شد.

به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، برنامه کلاسیک‌های کانون کارگردانان سینمای ایران، کیانوش عیاری با «شبح کژدم» به همت کانون کارگردانان سینمای ایران و موزه سینمای ایران و با همکاری فیلمخانه ملی ایران، غروب روز پنجشنبه، ۲۹ آبان سال جاری در سالن سینماتوگراف موزه سینمای ایران برگزار شد. کیانوش عیاری، حسن رضایی، فاطمه محمدی، لادن طاهری، محمد متوسلانی، غلامرضا موسوی، محسن امیریوسفی، محمد موفق، وحید موسائیان، ذبیح‌الله رحمانی، مهدی جعفری، سالار عشقی، احمد امینی، ماهور موسائیان و محمدرضا رحمانی از جمله حاضران در رویداد بودند. در ابتدا، اصغر نعیمی بیانیه کانون کارگردانان سینمای ایران درباره «شبح کژدم» را قرائت کرد: «شبح کژدم» از آن فیلم‌هایی است که شاید در سینمای ایران، کم‌ساخت و کم‌حرف باشد، اما اثرش بر نسل فیلم‌سازان بعد از خود غیرقابل انکار است. کیانوش عیاری در این فیلم، نه‌تنها یک داستان جنایی-عاشقانه می‌گوید، بلکه جسارت تجربه‌گرایی‌اش را در اوج جوانی نشان می‌دهد. از بازی با فرم و زبان تا روایت لایه‌لایه‌ای که هیچ‌وقت خودش را کامل لو نمی‌دهد. این فیلم، نمونه‌ای است از اینکه چگونه می‌توان با امکاناتی‌ محدود، جهانی شخصی و متفاوت ساخت؛ جهانی که هنوز هم برای ما بسیاری از فیلم‌سازان الهام‌بخش است. «شبح کژدم»، بیش از آنکه یک فیلم جنایی باشد، تعریفی است بر کشف ذهنیت یک فیلم‌ساز؛ مواجهه با شبح‌هایی که از دل واقعیت و خیال بیرون می‌آیند. این نمایش، فرصتی برای بازخوانی کارنامه کیانوش عیاری از نقطه‌ای است که شاید کمتر درباره‌اش حرف زده‌ایم. نقطه‌ای که در آن هم رگه‌های جسارت آینده‌اش دیده می‌شود و هم صداقت خاص دوران آغاز فیلم‌سازی‌.

سپس نعیمی از کیانوش عیاری کارگردان «شبح کژدم»، حسن رضایی بازیگر این فیلم و محسن امیریوسفی کارگردان و عضو شورای مرکزی کانون کارگردانان سینمای ایران دعوت کرد تا پشت تریبون قرار بگیرند. اصغر نعیمی در بخش دیگری از صحبت‌هایش «شبح کژدم» را حدیث نفس همه فیلم‌سازان دانست و گفت: «من معتقدم برای همه فیلم‌سازان، این فیلم خاص است از این جهت که ضمن روایت داستان، می‌تواند حدیث نفس هر فیلم‌سازی باشد».  کیانوش عیاری در تشریح تلاش‌هایش برای انجام صداگذاری سر صحنه در «شبح کژدم» گفت: «این فیلم در سال ۱۳۶۵ ساخته شد و من به‌مدت شش ماه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد سینمایی فارابی دوندگی داشتم تا بتوانم آنها را متقاعد کنم که مشکل یکی از شرافت‌های گمشده سینمای ایران به عنوان صداگذاری سر صحنه برطرف و این بتواند انجام شود. مسئولان سینمای ایران در آن دوره معتقد بودند که با صداگذاری سر صحنه، هزینه تولید فیلم به این شکل گران درمی‌آید که از نظر من، سخن بیهوده‌ای بود و اشکالی نداشت اگر هزینه تولید فیلم برای ارتقای کیفیت پلان‌ها اندکی افزایش پیدا کند. در نهایت بالاخره موفق به شروع تولید بعد از شش ماه شدم». این کارگردان راجع به نحوه واکنش حسن رضایی بعد از فهمیدن اینکه قرار است صداگذاری سر صحنه انجام شود، عنوان کرد: «زمانی که می‌خواستم فیلم را بسازم، او کاندیدای اصلی بازی در آن نقش بود. وقتی به او گفتم قرار است صداگذاری سر صحنه انجام دهم و تقریبا دو روز قبل از شروع تولید بود، به شکل جدی در اتاق من گریه کرد. او گفت من نمی‌توانم این کار را انجام دهم و من شروع به خندیدن کردم. او گفت که اجازه بدهید من در فیلم نباشم». سپس ویدئویی پخش شد که به معرفی کهنسال‌ترین کارگردان سینمای ایران، سالار عشقی می‌پرداخت و اصغر نعیمی در سخنانی کوتاه راجع به این فیلم‌ساز کهنه‌کار گفت: «این کارگردان کهنه‌کار و قدیمی، نه‌تنها کهنسال‌ترین کارگردان در قید حیات سینمای ایران هستند، حتی می‌توان گفت کهنسال‌ترین سینماگر در قید حیات سینمای ایران هستند. طوری که من رصد کردم منصور سپهرنیا، بازیگر خوب سینمای ایران تا به حال، با ۹۴ سال سن رکورددار بودند و خدا را شکر که جناب عشقی با ۹۷ سال سن، سالم و سلامت در جمع ما هستند». او در توصیف واکنش لادن طاهری، مدیر فیلمخانه ملی ایران، پس از دیدار نخست با سالار عشقی عنوان کرد: «لادن طاهری از عاشقان بی‌ادعای سینمای ایران است و خودم بشخصه در طول این سال‌ها دیدم که چگونه ضمن حذف خودشان از رسانه‌ها، تمام زندگی‌شان را در فیلمخانه ملی ایران صرف حفظ و نگهداری میراث به‌جامانده از سینما کردند و هم‌اکنون ترمیم آثار به‌جا‌مانده از سالار عشقی را آغاز کرده‌اند.

زمانی که جناب عشقی به دعوت مدیریت به موزه سینمای ایران آمدند که هم بازدیدی از موزه داشته باشند و هم در پروژه تاریخ شفاهی شرکت کنند، در مواجهه‌ای که بین ایشان و لادن طاهری پیش آمد، مدیر فیلمخانه از شوق و شعف دیدن این فیلم‌ساز قدیمی که گنجینه سینمای ایران است، اشک از چشمانش سرازیر شد و واقعا این احساس زلال و صادقانه، من را تحت تأثیر قرار داد». سپس با حضور کیانوش عیاری فیلم‌ساز، وحید موسائیان، لادن طاهری مدیر فیلمخانه ملی ایران، محمد متوسلانی بازیگر و کارگردان، غلامرضا موسوی کارگردان و فاطمه محمدی مدیرعامل موزه سینمای ایران از این هنرمند قدیمی با اهدای کارت عضویت افتخاری کانون کارگردانان سینمای ایران، لوح تقدیر کانون کارگردانان سینمای ایران و لوح سپاس موزه سینمای ایران تجلیل شد. در ادامه فاطمه محمدی در توصیف اهمیت فیلمخانه ملی ایران برای سینمای ایران عنوان کرد: «فیلمخانه ملی ایران، گنجینه آثار سینمایی ایران و حتی برخی آثار سینمای بین‌الملل و جزء پنج گنجینه اصلی تصویر در جهان است. موزه سینما هم در همسایگی آن، گنجینه سینمایی کشور از جهت اسناد، اقلام موزه‌ای و جوایز است. از لحاظ اقلام موزه‌ای، این موزه در زمره ۱۵ موزه برتر سینمای جهان قرار دارد، زیرا همه اقلام موزه‌ای دارای سند هستند در حالی که اقلام موزه‌ای برخی موزه‌های کشورهای پیشرو در صنعت سینما، سند ندارند یا اسناد آنها کپی است. در موزه سینمای ایران هرچه وجود دارد، با سند و بااصالت است. از این دو گنجینه بزرگ در تمام این سال‌ها یک شیرزن مراقبت کرده است. همان‌طور که جناب نعیمی گفتند او از رسانه‌ها دور بوده و زنِ در سایه سینمای ایران است و اگر می‌دانستند چنین مراسمی برای او برگزار می‌شود اجازه نمی‌دادند. بنابراین فرصت را غنیمت شمردم و از آنجا که او به عشق جناب سالار عشقی روی صحنه آمدند و موزه سینمای ایران و کانون کارگردانان سینمای ایران همواره به دنبال فرصتی برای قدردانی از او بودیم که هیچ‌وقت نپذیرفت برای او بزرگداشتی برپا شود یا تقدیری در شأن و منزلتش صورت بگیرد، در اینجا خطاب به لادن طاهری می‌گویم که ما دستتان را می‌بوسیم و شما برای ما، خیلی عزیز هستید.

این نشان سپاس را از طرف همه همکارانتان در موزه سینما تقدیم شما می‌کنیم و همیشه زیر سایه‌تان هستیم». سپس با حضور احمد امینی، منتقد سینما و فیلم‌ساز و همسر لادن طاهری در جمع هنرمندان حاضر روی صحنه، نشان سپاس موزه سینمای ایران به لادن طاهری مدیر فیلمخانه ملی ایران اهدا شد. لادن طاهری طی سخنانی کوتاه گفت: «همه کسانی که مرا می‌شناسند، می‌دانند که همواره و در طول سال‌ها فعالیت در فیلمخانه ملی ایران از قرارگرفتن در چنین موقعیت‌هایی پرهیز کرده‌ام. ولی همیشه این واقعیت را که تک‌تک سینماگران کشورم، عزیزترین حاصل تلاش و عرق‌ریزان روح و جسمشان، یعنی آثارشان را برای نگهداری به فیلمخانه ملی ایران می‌سپارند با ارزش‌ترین حاصل و ثمره کارم دانسته‌ام. من مفتخرم به اینکه هنرمندان سینمای ایران همواره جایگاه فیلمخانه ملی را قدر نهاده‌اند، به این دلیل که می‌دانستند در اینجا، همکاران من با عشق و علاقه فراوان و بدون هیچ چشمداشتی، از دسترنج فکر، مغز، اندیشه، قلب و روح سینماگران به بهترین شکل نگهداری خواهند کرد. و بالاخره اینکه در این لحظه خوشحال و مفتخرم چون در جمعی حضور دارم که همه آنها، فیلمخانه ملی ایران را نگین سینمای ایران می‌دانند و باارزش‌ترین چیزی که در زندگی حرفه‌ای و هنریشان دارند، یعنی فیلم‌هایشان را برای نگهداری و محافظت به فیلمخانه ملی ایران می‌سپارند».

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.