امکان شیرین‌سازی آب دریا با بخار مازاد
واحدهای پتروشیمی واقع در منطقه عسلویه روزانه بیش از هزار تن بخار مازاد با دمای 90 تا 110 درجه در اختیار دارند. این واحدها قادر به تولید میزان بیشتری بخار از طریق گرمای خروجی از دودکش‌های خود خواهند بود.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
حسین میرافضلی
واحدهای پتروشیمی واقع در منطقه عسلویه روزانه بیش از هزار تن بخار مازاد با دمای 90 تا 110 درجه در اختیار دارند. این واحدها قادر به تولید میزان بیشتری بخار از طریق گرمای خروجی از دودکش‌های خود خواهند بود. واحدهای پتروشیمی منطقه پارس و ماهشهر بخار پر‌فشار و دمای بالا از مجتمع‌های مبین و دماوند و فجر دریافت می‌کنند و بعضا خود نیز بویلر برای تولید بخار در اختیار دارند. اما بخار با 90 تا 110 درجه و فشار پایین در حد زیادی در واحدهای پتروشیمی وجود دارد. با هر تن بخار می‌توان 10 تن آب شیرین از آب دریا تولید کرد. لذا امکان تولید بیش از یک میلیارد مترمکعب آب شیرین با بخار مازاد واحدهای پتروشیمی منطقه عسلویه وجود دارد.
اصلی‌ترین هزینه تولید آب در آب‌شیرین‌کن‌ها مربوط به تولید بخار است، لذا با وجود امکان تأمین بخار مورد نیاز در منطقه عسلویه می‌توان آب شیرین مورد نیاز میلیون‌ها نفر را تأمین کرد. البته پمپاژ و انتقال این میزان آب به شهرهای بزرگی همچون شیراز، یزد و اصفهان که در فاصله 300 تا 700کیلومتری واقع شده‌اند، برق و هزینه تعمیر و نگهداری زیادی نیاز دارد. البته هزینه انتقال از ساعت 11 شب تا هشت صبح که برق مازاد در شبکه وجود دارد، بسیار کمتر خواهد بود. در صورت ایجاد آبگیرهای بزرگ در مکان‌های اصلی مصرف می‌توان بیشترین میزان تولید آب شیرین را از ساعت 11 شب تا هشت صبح انجام داد و این قابلیت و انعطاف‌‌پذیری در این طرح وجود دارد. برخی کشورهای خاورمیانه با ایجاد آبگیرهای بزرگ، سالانه میلیاردها مترمکعب آب دریا را شیرین و مورد استفاده قرار می‌دهند.
در صورت احداث این حوضچه‌های بزرگ آب، قابلیت کاهش هزینه انتقال در ساعات 11 شب تا هشت صبح به وجود می‌آید و در سایر ساعات تولید در کمترین حد ممکن انجام خواهد شد. با اجرای پیشنهاد فوق، واحدهای پتروشیمی آب، DM مورد نیاز خود را تأمین و با ظرفیت‌های بالقوه‌ای که دارند می‌توانند آب مورد نیاز بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تأمین کنند. این طرح منجر به کاهش دمای خروجی دودکش‌های واحدهای پتروشیمی و کاهش تأثیرات مخرب زیست‌محیطی این دودکش‌ها خواهد شد. این نکته در محاسبات لحاظ شود که هزینه شیرین‌سازی و انتقال آب دریا به اصفهان، یزد و کرمان از دریای عمان به ازای هر مترمکعب حدود پنج دلار شده است. هزینه تمام‌شده آب تحویلی به اصفهان در این طرح احتمالا به حدود یک دلار بر مترمکعب برسد.
طول خط لوله عسلویه تا شیراز حدود 300 کیلومتر و تا اصفهان حدود 700 کیلومتر است، در حالی که فاصله انتقال از دریای عمان تا اصفهان بیش از هزار کیلومتر است. برای کاهش هزینه انتقال پیشنهاد می‌کنم در کوه‌های اطراف عسلویه و کنگان چندین آبگیر با ظرفیت‌های 500 هزار تا یک میلیون مترمکعب جمعا به ظرفیت سه میلیون مترمکعب ایجاد و در طول روز تا ساعت 11 شب، آب خروجی آب‌شیرین‌کن‌ها به این آبگیرها منتقل و از ساعت 11 شب تا هشت صبح آب این حوضچه‌ها به شهرهای اصفهان، یزد و... پمپاژ شود. به این ترتیب هزینه برق کاهش می‌یابد و پمپ‌ها نیز در طول شب که هوا خنک‌تر و راندمان بالاتر است، فعال خواهند شد.
مزیت این طرح نسبت به واحدهای بزرگ آب‌شیرین‌کن حاشیه دریای عمان این است که مجبور نیستند در کل 24 ساعت برای پمپ آب در مسیر حدود هزار‌کیلومتری برق تولید کنند، بلکه تمرکز مصرف برق را به ساعات کم‌باری شبکه منتقل می‌کنند و هزینه تولید و انتقال آب شیرین بسیار کمتر است. البته مشکلات ایجاد هماهنگی و اجماع‌سازی مدیران شرکت‌های مختلف کار سختی است.
واقعیت این است که ایران تنها کشور در جهان است که چندین شهر پرجمعیت آن در مناطق گرم و کم‌آب توسعه یافته‌اند. البته شهر ریاض عربستان نیز این شرایط را دارد و سالانه حدود یک میلیارد مترمکعب آب شیرین از فاصله 350کیلومتری تا دریا به این شهر منتقل می‌شود. سایر شهرهای پرجمعیت جهان یا در حاشیه رود‌های پر‌آب یا در کنار دریا توسعه یافته‌اند. با این شرایط چاره‌ای جز انتقال آب شیرین از دریا به شهرهایی همچون اصفهان، یزد، کرمان و سایر شهرهای کم‌آب پیرامونی وجود ندارد.
در‌خصوص منطقه ماهشهر پیشنهاد می‌شود با استفاده از بخار مازاد واحدهای پتروشیمی، پساب فاضلاب تصفیه‌خانه ماهشهر و سایر شهرهای نزدیک را دریافت و به آب DM تبدیل کنند. این اقدام هزینه کمتری از تولید آب DM از دریا دارد؛ چرا‌که سختی و شوری پساب تصفیه‌خانه‌های ذکر‌شده بسیار کمتر از آب دریاست و آب DM تولیدی را می‌توان در مجتمع‌های پتروشیمی و صنعتی منطقه استفاده کرد. اجرای طرح‌های فوق نیاز به همراهی و همفکری مدیران فنی، مدیران ارشد مجتمع‌های پتروشیمی و مسئولان مربوطه و عزم ملی دارد. امیدوارم این پیشنهاد مورد توجه قرار گیرد و نقاط ضعف آن برطرف و روش اجرائی و جزئیات اجرا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد تا قابلیت عملیاتی‌شدن پیدا کند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
