از نیکسون در پکن تا ترامپ در تهران؛ شوخی یا محاسبه بزرگ؟
سال ۱۹۷۲، ریچارد نیکسون با سفری غیرمنتظره به پکن، صفحه‌ای تازه از دیپلماسی جهانی را ورق زد. چین کمونیست و آمریکا، دو دشمن سرسخت ایدئولوژیک، در یک قاب دیده شدند و جهان شگفت‌زده ماند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
محمدرضا حاتمی
سال ۱۹۷۲، ریچارد نیکسون با سفری غیرمنتظره به پکن، صفحه‌ای تازه از دیپلماسی جهانی را ورق زد. چین کمونیست و آمریکا، دو دشمن سرسخت ایدئولوژیک، در یک قاب دیده شدند و جهان شگفت‌زده ماند. پشت لبخندهای دیپلماتیک، منافع استراتژیک بزرگی پنهان بود: مهار شوروی، شکستن انزوای چین و بازکردن راهی تازه در روابط بین‌الملل. این سفر نشان داد حضور فعال پای میز مذاکره و مدیریت هوشمند فرصت‌ها، حتی میان رقبای ایدئولوژیک، می‌تواند تحولات تاریخی رقم بزند.
امروز، تصور «ترامپ در تهران» ممکن است در نگاه اول یک شوخی سیاسی به نظر برسد، اما سیاست بارها نشان داده که «لطیفه امروز» می‌تواند «واقعیت فردا» شود. همان‌طور که دکتر محمدجواد ظریف تأکید کرده است: «یا دور میزی، یا روی میز». اگر ایران در مذاکرات فعال نباشد، دیگران برایش تصمیم می‌گیرند و فرصت‌ها را به نفع خود شکل می‌دهند. تجربه برجام، به‌ویژه در دوره ترامپ، نشان داد تعویق تصمیم‌گیری و واکنش‌گرایی، قدرت چانه‌زنی ایران را کاهش می‌دهد.
ترامپ، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا و کسی که به مرد «معامله بزرگ» مشهور است، اکنون به دنبال جایزه صلح نوبل است و انگیزه بالایی برای یک دیدار رسانه‌ای دارد. ایران اگر هوشمندانه عمل کند، می‌تواند از این موقعیت به عنوان فرصتی تاریخی برای مذاکره و تثبیت منافع ملی بهره ببرد. همان‌طور که نیکسون توانست قواعد بازی با چین را تغییر دهد، ایران نیز با تمرکز بر امتیازدهی هوشمند، رفع تحریم‌ها و پروژه‌های اقتصادی مشترک می‌تواند موقعیت خود را در عرصه بین‌الملل تقویت کند.
این فرصت تاریخی، نیازمند بازنگری در سیاست‌های گذشته نیز هست. چین زمانی علیه نفوذ غرب و آمریکا موضع‌گیری می‌کرد، اما امروز یک رقیب اقتصادی جدی برای آمریکا و شریک مهم در تجارت جهانی است. ایران باید تغییرات این بازی جهانی را در نظر گیرد و سیاست‌های ضدامپریالیستی گذشته را با نگاه به توسعه اقتصادی و منافع ملی بازنگری کند. اگر حضور ایران فعال و هوشمندانه باشد، می‌توان تهدیدهای احتمالی را کاهش داد و امتیازات عملی و ملموس برای مردم و اقتصاد کشور کسب کرد.
درس کلیدی این سناریو واضح است: دیپلماسی فعال و مشارکت هوشمندانه پای میز مذاکره، همیشه بهتر از انتظار و واکنش منفعلانه است. تجربه نیکسون نشان داد اقدام به‌موقع و هدفمند می‌تواند مسیر روابط بین‌الملل را تغییر دهد. تجربه برجام نیز ثابت کرد تأخیر و واکنش‌گرایی فرصت‌ها را از دست می‌دهد. اکنون ایران با برنامه‌ریزی دقیق و تمرکز بر منافع اقتصادی، هنوز فرصت دارد موقعیت خود را تقویت کرده و از دقیقه ۹۰ عبور کند.
اگر چنین دیداری با ترامپ رخ دهد، ممکن است نقطه‌ای تاریخی در روابط ایران و آمریکا رقم بخورد. حتی اگر این ملاقات فقط به سطح رسانه‌ای محدود شود، ایران باید با هوشمندی و دیپلماسی فعال وارد بازی شود تا نه‌تنها فرصت‌ها را از دست ندهد، بلکه مسیر توسعه اقتصادی و سیاسی خود را نیز تثبیت کند. سیاست، همان‌طور که تاریخ نشان داده است، نیمی واقعیت و نیمی فرصت است و همیشه آماده برای غافلگیری بعدی است.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
