نشست کشورهای مخالف ایران

هشتم فروردین اولین نشست چهار کشور عربی مغرب، امارات متحده عربی، مصر و بحرین با حضور وزیر امور خارجه ایالات متحده در اسرائیل برگزار شد؛ نشستی که می‌توان از آن تعبیر نشست کشورهای مخالف ایران را برداشت کرد. نمی‌توان گفت نشست دشمنان ایران؛ چرا‌که مصر بلافاصله بعد از حضور در اسرائیل، اعلام کرد به‌هیچ‌وجه شرکت در نشست به معنای مشارکت علیه کشوری دیگر (اشاره به ایران) نیست و امارات نیز پس از این نشست اعلام کرد به دنبال سازوکاری برای همکاری منطقه‌ای با ایران است. به این ترتیب، در حالی که اسرائیل و آمریکا تلاش می‌کردند این نشست را آغازی برای تشکیل گروهی علیه ایران تبلیغ کنند، مصر و امارات به نوعی فاصله خود را از آنها بیان کردند و خواستند جانب احتیاط را رعایت کرده باشند. از سوی دیگر، اردن نیز از شرکت در نشست نقب خودداری کرد تا مبادا این‌گونه وانمود شود که در نشستی ضد ایرانی شرکت کرده است. پادشاه اردن حتی در دیدار با وزیر امور خارجه آمریکا که بعد از این نشست به امان سفر کرد، تأکید کرد مسئله فلسطین بیش از اندازه طولانی شده است و باید فورا ابتکار عملی برای پایان‌دادن به وضعیت موجود در دستور کار قرار گیرد. همین اظهارات را پادشاه اردن نیز در دیدار با وزیر دفاع اسرائیل که دو روز پیش به این کشور سفر کرد، بیان کرد. دو روز قبل از نشست نقب، نشستی نیز در شهر عقبه اردن برگزار شد که در آن مقامات ارشد کشورهای امارات متحده عربی، عراق و مصر به میزبانی پادشاه اردن حضور داشتند و تلاش کردند در برابر دوربین‌ها با نشان‌دادن صمیمیت خود، اتحادشان را نشان دهند. اگرچه این نشست علیه ایران تعبیر نشد و همه طرف‌ها از اتخاذ موضع یا اظهار‌نظر علیه ایران خودداری کردند، اما روشن است که شرکت‌کنندگان در آن به نوعی تلاش کردند نشان دهند وحدتی عربی در برابر نفوذ ایرانی دارند. شرکت‌کنندگان بیش از هر چیز در این نشست تلاش کردند به نوعی دلخوری خود را از ایران نشان دهند؛ امارات متحده عربی به‌تازگی آماج حملات حوثی‌ها قرار گرفته و عراق در کشمکش تشکیل دولت است و این کشمکش به رقابت دوستان ایران و مخالفان آن تبدیل شده است و مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق احساس نمی‌کند ایران از او و دولتش حمایت می‌کند. اما این نشست یک میهمان دیگر هم داشت که تلاش می‌کرد جلوی دوربین چندان ظاهر نشود و آن حضور ترکی بن‌محمد، وزیر مشاور و عضو شورای وزیران عربستان بود که در اوج حمله حوثی‌ها به تأسیسات آرامکو در این نشست حضور یافته بود. گفته می‌شد قرار بوده محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، خود در این نشست شرکت کند، اما در نهایت از حضور در آن خودداری کرد و نماینده خود را فرستاد. بنابراین به نوعی می‌توان گفت این نشست کشورهای آزرده‌خاطر از ایران بود که صرفا می‌خواستند وحدت خود را در ناراحتی از ایران نشان دهند. شاید مخاطب حاضران در این دو نشست، ایران بوده؛ کما‌اینکه به صراحت هم بیان شد موضوع ایران، محور گفت‌وگوهای آنها بوده است. بااین‌حال، تهران نباید این گردهمایی‌ها را نه آن‌قدر جدی بگیرد که آنها به سمتی بروند که اختلافات عمیقشان را کنار بگذارند و علیه ایران متحد شوند و نه آن‌قدر به آن بی‌اعتنا باشد که این کشورها احساس کنند تقویت سیاست‌های ضد ایرانی‌شان، واکنشی را از جانب تهران برنمی‌انگیزد؛ به‌ویژه اینکه اولا حاضران در نشست نقب بر‌خلاف نشست عقبه اردن، ایدئولوژی و سیاست مشترکی ندارند که آنها را همیشه کنار هم نگه دارد، ثانیا تنها چیزی که آنها را کنار هم آورده، دلخوری از ایران است که با مذاکره، دیپلماسی و اتخاذ سیاست‌های صحیح از سوی تهران قابل رفع است و می‌توان جلوی صف‌بندی آنها را در برابر تهران گرفت.