بحران اعتصاب کشاورزان اروپایی

محمود فاضلی:‌اعتراضات کشاورزان در اروپا به اوج خود رسیده است؛ به طوری که کشاورزان به سمت پارلمان اروپا تخم‌مرغ و سنگ پرتاب کردند و هم‌زمان با نشست رهبران اتحادیه اروپا در بروکسل آنها نیز به تجمعات اعتراضی خود ادامه دادند. معابر اصلی شهر بروکسل با هزارو 300 تراکتور مسدود شد و پرسنل امنیتی با تجهیزات ضد‌شورش در محل مستقر هستند. در این تظاهرات معترضانی از ایتالیا، اسپانیا و دیگر کشور‌های اروپایی حضور دارند. در پرتغال، کشاورزان راهی مرز اسپانیا شدند تا برخی از جاده‌های ارتباطی بین دو کشور را مسدود کنند. کشاورزان معترض خواستار تعرفه‌های عادلانه و تشریفات اداری کمتر هستند.

در توافق‌نامه سال ۲۰۱۹ بین کشورهای اروپایی موسوم به «قرارداد سبز» که شامل تغییر رویه‌های گسترده برای دستیابی به وضعیت «کربن خنثی» و هدفش کربن‌زدایی و دیجیتالی‌کردن اقتصاد اروپا بود، برخی از این تغییرات عمده در نحوه سیاست‌گذاری‌ها باید به گونه‌ای باشد که هدف دستیابی به خنثی‌سازی کربن در آب و هوا تا سال ۲۰۵۰ محقق شود؛ اما سیاست‌گذاران اروپایی نتوانستند اثرات ثانوی تصمیمات خود از‌جمله بر کشاورزان را به‌خوبی لحاظ کنند. چه‌بسا که این آشفته بازار فعلی موجب کاهش رشد اقتصادی در تمام کشورهای بزرگ اروپایی شده است. این توافق دو هدف عمده را دنبال می‌کرد: «کاهش ۵۰‌درصدی مصرف سموم و کود و اینکه ۲۵ درصد محصولات کشاورزی باید تا سال ۲۰۳۰ ارگانیک» شود. با توجه به تهدید وجودی ناشی از تخریب محیط زیست، قرارداد سبز اروپا همچنان به‌ دنبال تضمین پایداری تنوع زیستی و اکوسیستم است. در ماه نوامبر گذشته، سیاست‌مداران اتحادیه اروپا لایحه پیشنهادی «استفاده پایدار از آفتکش‌ها» را کنار گذاشتند. اگرچه هدف این لایحه ترویج کشاورزی ارگانیک بود؛ اما در نهایت این بند به تصویب نرسید. این موضوع نه‌تنها از سوی کشاورزان؛ بلکه از سوی سیاست‌مداران دست‌راستی نیز حمایت شد؛ چراکه معتقد بودند این لایحه می‌تواند بر کیفیت محصول تأثیر منفی بگذارد.

کمیته سازمان‌های حرفه‌ای کشاورزی - کنفدراسیون عمومی تعاونی‌های کشاورزی، اصلی‌ترین مخالف این لایحه بود. این گروه معتقد است: «فراموش نکنیم که این پیشنهاد از ابتدا ایدئولوژیک بود و هیچ ارتباطی با واقعیت‌های موجود کشاورزی نداشت و بدون پیش‌بینی‌های بودجه‌ای لازم خواستار تغییرات

غیرواقعی است.

در بسیاری از بخش‌های اروپا، اعتراضات وارد فاز مسدودکردن جاده‌ها شد که منعکس‌کننده شدت خشم کشاورزان درباره افزایش قیمت‌ها، دستمزدهای پایین و مقررات زیست‌محیطی اتحادیه اروپا است. چه‌بسا رقابت در صنایع غذایی محلی وضعیت را بدتر هم می‎کند و امید چندانی برای کشاورزان باقی نمی‌گذارد. مصیبت کشاورزان نه‌تنها به اقدامات خاص سیاست دولتی مرتبط است؛ بلکه تلاشی برای سرپیچی از مقررات زیست‌محیطی اتحادیه اروپا است. معضلی که کشاورزان اروپایی ایجاد کردند؛ نه‌تنها به اقدامات دولت‌ها مرتبط است؛ بلکه تلاشی برای سرپیچی از مقررات زیست‌محیطی کل اتحادیه اروپا و چشم‌انداز سیاست‌های پایدار آینده است. کشاورزان در آلمان به طرح دولت برای کاهش یارانه گازوئیل معترض هستند و کشاورزان فرانسه به مقررات بیش از حد در زمینه فعالیت‌های کشاورزی اعتراض دارند. کشاورزان هلندی نیز به برنامه‌های زیست‌محیطی دولت با هدف کاهش جمعیت دام زنده به‌ منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای اعتراض می‌کنند. این اعتصابات بخش حمل‌ونقل و تحویل کالاهای مختلف را نیز مختل کرده و در نتیجه زنجیره تأمین نیز به کلی متوقف شده و اقتصاد کل منطقه را تحت تأثیر قرار داد. پافشاری بر تظاهرات، درگیری با پلیس، تعطیلی‌های سراسری، مسدود‌شدن جاده‌ها و تظاهرات گسترده پیامدهای شدیدی بر بخش تجارت و تولید خواهد داشت، کشاورزان مناطق بندری را هم با هدف ایجاد اختلال در زیرساخت‌های لجستیکی هدف قرار داد. در تابستان و پاییز سال گذشته، به ‎دلیل سیل و آتش‌سوزی جنگل‌ها اروپا مجبور شد با خسارات گسترده‌ای در حوزه محصولات کشاورزی دست‌و‌پنجه نرم کند. در نتیجه بسیاری از کشاورزان دام و محصولات خود را از دست دادند و متحمل خسارات مالی شدیدی شدند. برای پر‌کردن این شکاف، اتحادیه اروپا باید به توافقی برسد تا قیمت‌های عادلانه برای کشاورزان تضمین شود تا گذار به سمت اقتصاد سبز هموار شود.

کشاورزان در یونان نیز به این اعتصاب پیوستند. نخست‎وزیر محافظه‎کار یونان با اشاره به اعتراضات سراسری کشاورزان اعلام کرد که دولت در چارچوب توانایی‎های مالی خود همواره در کنار بخش اولیه اقتصاد قرار دارد و به خواسته‎های عادلانه کشاورزان رسیدگی می‎کند. مصمم هستیم درباره کشاورزان کشورمان راه‌حلی پیدا کنیم. تا حد امکان با مطالبات کشاورزان منصفانه برخورد می‎کنیم. کشاورزان معترض معتقدند قوانین سخت‌گیرانه‌تر محیط‌زیستی هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی را بالا برده و از سوی دیگر، بسیاری از محصولات ارزان‌قیمت از کشور‌های دیگر وارد شده و به کسب‌و‌کار آنان آسیب می‌زند. کشاورزان می‌گویند که دستمزدشان پایین است، مالیات و قوانین سبز ادامه کار را برای آنها سخت کرده و از رقابت ناعادلانه ناشی از سیاست‌های تجارت آزاد اتحادیه اروپا زیان می‌بینند. کشاورزان در‌حال‌حاضر خواهان اقداماتی درباره محدودکردن واردات محصولات کشاورزی از اوکراین و کاهش برخی مقررات زیست‌محیطی هستند. دولت یونان اعلام کرده کشاورزان در سال 2024 نیز از پرداخت مالیات ویژه بر سوخت معاف خواهند بود.