نهی از منکر؛ از واهمه تا اصلاح
اگر شما هم جزء افرادی باشید که در تهران استفاده از مترو را برای سفر و تردد ترجیح می‌دهید، قطعا اخیرا در برخی از ایستگاه‌های مترو با صحنه جدیدی مواجه شده‌اید. تعدادی از افراد با لباس‌هایی شخصی و ماسک بر صورت یا در حال فیلم‌برداری از برخی بانوان هستند یا در حال تذکر لسانی به افرادی که دارای حجاب نامناسبی بوده یا بدون حجاب کامل در ایستگاه‌ها حضور داشته و در حال تردد در این اماکن هستند.
حسین بشیری-وکیل دادگستری: اگر شما هم جزء افرادی باشید که در تهران استفاده از مترو را برای سفر و تردد ترجیح می‌دهید، قطعا اخیرا در برخی از ایستگاه‌های مترو با صحنه جدیدی مواجه شده‌اید. تعدادی از افراد با لباس‌هایی شخصی و ماسک بر صورت یا در حال فیلم‌برداری از برخی بانوان هستند یا در حال تذکر لسانی به افرادی که دارای حجاب نامناسبی بوده یا بدون حجاب کامل در ایستگاه‌ها حضور داشته و در حال تردد در این اماکن هستند. این افراد تذکردهنده که اکثرا با صدایی رسا و محکم در حال تذکردادن هستند، با نگاهی ممتد و مستمر افراد تذکرگیرنده را مخاطب خود قرار داده و از آنها درخواست دارند که خواسته آنان یعنی رعایت کامل حجاب را استجابت کنند.
این صحنه‌ها دارای نکات قابل تأملی است و ذهن اکثر شهروندان موافق و مخالف چنین رفتاری را به خود مشغول می‌دارد که آیا این شیوه و روش تذکر مؤثر خواهد بود و آیا هدف تعیین‌شده برای چنین اقدامی را محقق خواهد کرد یا خیر؟ و در کنار این پرسش‌ها، علامت‌سؤال‌های متعدد دیگری در اذهان شکل می‌گیرد.
آیا این اقدام دارای مجوز قانونی است یا خیر و اگر دارای مجوز است چه نهاد یا ارگان این مجوز را صادر کرده است؟ اگر نیت بر نهی از منکر به واسطه مجوز قانونی است چرا این افراد با لباس شخصی و صورت‌های پوشیده اقدام به چنین امری میکنند و چرا از ارائه مجوز قانونی خود خودداری میکنند؟
آیا این اقدام فقط در جهت یک حرکت ترهیبی و بازدارنده رخ می‌دهد یا بر اساس یک احساس تکلیف انجام می‌شود و اگر چنین است چرا بعضا با بیانی زمخت و تحکم‌آمیز انجام می‌شود؟ این اقدام چقدر در اصلاح حجاب بانوان در جامعه اثرگذار است و آیا افرادی که با این‌گونه تذکرات حجاب خود را کامل میکنند و در چند قدم آن‌طرف‌تر مجددا حجاب از سر برمی‌دارند، تحت تأثیر چنین حرکاتی قرار می‌گیرند؟
آیا توجه می‌شود چنین صحنه‌هایی اتفاقا موجب آزار بانوانی می‌شود که دارای حجاب کامل و مناسب هستند، زیرا این نگاه‌های درشت و ممتد تذکردهندگان بر بانوان برای رصد و رؤیت افراد بدحجاب یا بی‌حجاب، ناخودآگاه این‌گونه افراد باحجاب را دچار تنش احساسی می‌کند؟ مهم‌تر از همه این سؤالات این پرسش مطرح می‌شود نتیجه چنین اقدامی تا به حال دقیقا چه بوده و تا چه اندازه توانسته دستاورد مثبت مؤثری داشته باشد و تا چه اندازه موجب ناراحتی و عصبانیت دیگر مسافران
شده است؟
باید خاطرنشان کرد همان‌گونه که بارها متذکر شده است، موضوع حجاب در جامعه امری دقیق، ظریف و ریشه‌دار است که نگاه همه‌جانبه و قابل دفاع و اقناع‌گر مسئولان و دغدغه‌مندان در جامعه را می‌طلبد و همیشه باید این سؤال در انتهای هر تصمیم و اقدامی در نظر گرفته شود که «ثم ماذا؟». فراموش نکنیم که وقتی در مقدمه قانون اساسی کشور می‌خوانیم «خانواده، واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان است و توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده که زمینه‌ساز اصلی حرکت تکاملی و رشدیابنده انسان است، اصل اساسی بوده و فراهم‌کردن امکانات جهت نیل به این مقصود از وظایف حکومت اسلامی است. زن در چنین برداشتی از واحد خانواده، از حالت «شیء‌بودن» یا «ابزار کار بودن» در خدمت اشاعه مصرف‌‌زدگی و استثمار، خارج شده و ضمن بازیافتن وظیفه خطیر و پُر‌ارج مادری در پرورش انسان‌‌های مکتبی پیشاهنگ و خود هم‌رزم مردان در میدا‌ن‌‌های فعال حیات است و در نتیجه پذیرای مسئولیتی خطیرتر و در دیدگاه اسلامی برخوردار از ارزش و کرامتی والاتر خواهد بود»؛ باید به اعتبار چنین نگاه و اعتقادی اقداماتی هم که برای اصلاح برخی ناهنجاری‌ها انجام می‌شود، با تفکر و تعقل و عاقب‌اندیشی همراه باشد.
نکته اساسی این است که «قانون و عمل به آن» و همچنین «اعمال قانونی یک قانون» باید بین مردم و قانون‌گذار و مجری قانون فصل‌الخطاب باشد و تجری از قانون از یک سو و اعمال سلیقه‌ای و دلبخواهی یک الزام قانونی نه‌تنها مثمر ثمر نخواهد بود، بلکه می‌تواند رفتاری برای ملتهب‌کردن جامعه و سوءاستفاده بدخواهان باشد.
