یکی از ضعف‌های مجلس، اقلیت تأثیرگذار است

درست زمانی که بی‌ثباتی بازار ارز و جهش قیمت‌ها موجب نگرانی جامعه و ترس از افزایش قیمت‌ها شده است، مجلسی‌ها برای روشن‌شدن دلایل این وضعیت، با حضور تیم اقتصادی دولت جلسه‌ای غیرعلنی تشکیل دادند؛ اما گویا دولتی‌ها حرف قانع‌کننده‌ای برای افکار عمومی و نمایندگان مجلس نداشتند و دلیل گرانی و افزایش نرخ ارز را تمام و کمال به بیرون مرزها و دشمن حواله دادند. با این ادعا، دولت به ظاهر مسئولیتی را متوجه خود و مدیران و وزرای ضعیف اقتصادی ندانست و با فرار به جلو کوشید از خود مسئولیت‌ها را متوجه تحریم‌ها و تلاش دشمنان برای آسیب‌رساندن به کشور کند. در‌حالی‌که شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم که نمایندگی مردم قصرشیرین، سرپل‌ذهاب و گیلانغرب در مجلس را برعهده دارد، در گفت‌وگو با «شرق» بیان کرد که بیشترین دلیل شرایط فعلی اقتصادی کشور، ناشی از ضعف مدیران داخلی است که بدون هیچ تخصص و توانمندی و سابقه‌ای به دلیل وابستگی‌های حزبی و جناحی و گاهی نسبی یک‌شبه مدیر ارشد شده‌اند. او نه‌تنها پذیرش این مسئولیت از سوی این مدیران ضعیف را ناشی از عدم اعتقاد و بی‌انصافی آنها دانست؛ بلکه تأکید کرد که این رفتار، بی‌مسئولیتی به ملت، نظام و کشور است. حیدری در ادامه گفت‌وگوی خود اظهار کرد که در قرن 21 جایی برای آزمون و خطا نیست؛ اما با وجود افراد متخصص و نخبه و و اقتصاددان زیادی که در کشور داریم، دولت همه این افراد توانمند را کنج دیوار گذاشته و افراد بی‌تجربه را آورده و بر کرسی‌های مهم اجرائی نشانده است. رئیس کمیته مرزی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین از مدیران ضعیف اجرائی خواست با استعفای خود باب اصلاح روند مدیریتی کشور را باز کنند؛ هرچند که اعتقاد دارد مدیران ضعیف، مردم را بدهکار خود می‌دانند و فرهنگ عذرخواهی در بین آنها جا نیفتاده است.

‌مدتی است که به دلیل نظارت ناکافی دولت بر بازار و ضعف نظارتی مجلس بر دولت فشار اقتصادی بر مردم تشدید شده است و دولت توان پاسخ‌گویی درباره شرایط جدید را ندارد و با مقصر‌دانستن دشمن از خود سلب مسئولیت می‌کند. توضیح شما در‌این‌باره چیست؟

وضعیت اقتصادی موجود محصول عملکرد غلط دولت است؛ چرا‌که اشرافی بر مسائل اقتصادی ندارد و قوانین دست‌و‌پاگیر و قوانینی که در قالب آیین‌نامه‌ها تنظیم می‌شوند، نیز مشکل‌ساز هستند. در تنظیم آیین‌نامه‌های اجرائی در دولت قوانین نقض شده و اجرا نمی‌شود. مصداق‌های زیادی در‌این‌باره وجود دارد. مثلا در بحث سرمایه‌گذاری یا تولید، نقطه اساسی که همه از آن غافل هستند، مسئله صنایع و تولید است. به این نحو که وقتی در تابستان دولت برق کم می‌آورد، برق صنایع تولیدی را قطع می‌کند و در زمستان هم وقتی گاز کم می‌آورد، گاز صنایع را قطع می‌کند. وقتی صنعت چند ماه به خاطر سرما و گرما تعطیل می‌شود، طبیعی است که تولید و اشتغال و قدرت کم می‌شوند. این یک نکته به‌ظاهر ساده، اما فوق‌العاده مهم است که از بی‌تدبیری دولت ناشی می‌شود. دولت فرصت دارد که زمستان برای تابستان برق ذخیره کند و تابستان برای زمستان گاز را تقویت کند؛ اما با کمال تأسف این کار را انجام نمی‌دهد و منتظر می‌ماند در کشور بحران پیش بیاید، سپس وسط بحران می‌خواهند آن را مدیریت کنند. مدیریت پیشگیری از بحران واقعا در این دولت وجود ندارد و یکی از ضعف‌ها و معضلات بزرگ این دولت محسوب می‌شود؛ یعنی در مدیریت اقتصادی و مدیریت بحران و سرمایه‌گذاری و تولید و ایجاد اشتغال ناتوان است. یکی از خیانت‌ها به ملت و حاکمیت و نظام، انتصاب مدیران نالایق و بی‌کفایتی است که در این دولت یک‌شبه مدیر ارشد می‌شوند. این موارد معضلات و مشکلات کشور است و باید راهی برای مقابله با آنها پیدا کرد.

به اعتقاد من اگر منابع دنیا را هم در اختیار برخی از این مدیران بی‌کفایت قرار دهیم، نمی‌توانند کاری از پیش ببرند و منابع را حیف‌ومیل می‌کنند. ما در کشور منابع کم نداریم و برابر با چند کشور اروپایی روی زمین و زیر زمین منابع در اختیار داریم؛ اما مدیران بی‌کفایت ما با سوءمدیریت‌ها به نحوی عمل کرده‌اند که اوضاع اقتصادی کشور به اینجا برسد. علاوه بر افزایش قیمت ارز، شاهد افزایش قیمت گوشت هم هستیم. در‌این‌باره این سؤال مطرح است که آیا گوسفند و دام دلار می‌خورد که با افزایش قیمت دلار قیمت گوشت قرمز هم بالا می‌رود؟ بنابراین معتقدم افزایش قیمت‌ها به مسائل داخلی وابسته است و به اشتباه و برای انحراف افکار عمومی افزایش قیمت ارز و همه چیز را به بیرون مرزها گره می‌زنند. یک نمونه از اظهارنظرات وزرای دولت سیزدهم همان اظهارات غیرکارشناسی وزیر صمت است که باعث تعجب همگان شد. وزیر صنعتی که در رأس صنعت و معدن کشور قرار دارد، می‌گوید وقتی قیمت دلار بالا می‌رود، قیمت خودرو هم افزایش می‌یابد و وقتی قیمت دلار کاهش می‌یابد، قیمت خودرو هم پایین می‌آید. این اظهارنظر وزیر حکایت از یک حرف عامیانه است که در کوچه و بازار بیان می‌شود؛ اما همان حرف از دهان وزیر صنعت کشور بیرون آمده است.

‌ تیم اقتصادی دولت هم دلیل افزایش قیمت دلار را صرفا عوامل خارجی و کار دشمن دانسته و هیچ سهمی از این نابسامانی بازار را متوجه ضعف مدیریت خود نمی‌دانند.

متأسفانه همین‌طور است. افکار عمومی سؤال می‌کند چرا باید نوسان قیمت‌ها فقط متأثر از دلار باشد؟ چرا ناتوانی دولت و مدیریت ضعیف آن صرفا به خارج از مرزها و در فتنه دشمن تعریف شود؟ یعنی همه مشکلات را به خارج از مرزها حواله می‌دهند تا از ناتوانی مدیران اجرائی کشور غافل شویم. امروز ضعف ما در حوزه اجراست و مجلس قوانین خوبی تصویب می‌کند و  رهبری هم بارها تذکر می‌دهند و نسبت به وضعیت موجود توصیه کرده‌اند؛ اما وقتی ساختار اجرائی کشور ضعف جدی و اساسی دارد، نباید منتظر شرایط بهتر باشیم. وضعیت امروز و نوسانات بازار و ناتوانی در کنترل قیمت‌ها و دیگر مسائل و مشکلات، ناشی از کم‌توانی مدیرانی است که آنها را بدون هیچ تخصص و توانمندی یک‌شبه در پست‌های بالای اجرائی منصوب می‌کنیم.

مدیرانی که هیچ سابقه و تجربه کاری ندارند و صرفا به دلایل وابستگی‌های جناحی و سیاسی و بعضا وابستگی‌های نسبی پست‌های مهم اجرائی کشور را تصاحب می‌کنند؛ در‌حالی‌که در قرن 21 جایی برای آزمون و خطا وجود ندارد؛ اما با وجودی که افراد متخصص و نخبه و توانمند و اقتصاددان زیادی در کشور داریم، همه را کنج دیوار گذاشته‌اند و افرادی غیرتوانمند و بی‌تجربه را می‌آورند و کرسی‌های مهم اجرائی کشور را اشغال می‌کنند. این موارد گرفتاری و مشکلات کشور است؛ بنابراین معتقدم نظام جمهوری اسلامی را نه دشمنان خارجی مثل آمریکا و اسرائیل می‌توانند از پا دربیاورند و نه کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌توانند به ما آسیبی برسانند؛ بلکه آنچه به ما آسیب جدی می‌رساند، همین مدیران بی‌کفایتی است که در این دولت دیده می‌شود.

‌با توجه به توضیحاتی که دادید، از نظر شما شرایط فعلی اقتصادی چقدر متأثر از تحریم‌ها و فشار خارجی است و چقدر ناشی از مشکلات داخلی؟

سیاست خارجی ما متأثر از اوضاع داخلی است. هر چقدر ما در داخل کشور قدرتمند باشیم، بیرون از مرزها قدرتمندتر خواهیم بود. از آنجایی که وضعیت اقتصادی ما ضعیف است، این نکته بر تصمیمات خارجی و روابط خارجی و قدرت دیپلماسی ما نیز اثرگذار است؛ بنابراین هر زمان که از داخل قدرتمند بودیم و توانسته‌ایم اقتصاد خوبی داشته باشیم، به همان میزان وزیر خارجه ما قدرت مانور بیشتری در خارج از مرزها داشته است؛ اما وقتی از این جهات ضعیف شده‌ایم، دستگاه دیپلماسی ما برای امضای قراردادهای چندساله هم مشکل داشته است؛ بنابراین اوضاع داخلی فعلی ما به نحوی است که قدرت مانور را از وزیر خارجه ما هم گرفته است. برای اینکه قدرت سیاسی و دیپلماسی و ملی ما افزایش پیدا کند، نیازمند اقتصاد خوب، دولت مقتدر و توانمند و کارآمد هستیم؛ اما متأسفانه در‌حال‌حاضر فاقد آن دولت توانمندیم. دولت درگیر مسائل روزمره شده است؛ در‌حالی‌که باید استراتژی و برنامه هدفمندی داشته باشد و برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت داشته باشد؛ اما مدیریت دولت به روزمرگی افتاده و این آسیب و آفت جدی کشور ما است.

‌همان‌طور که گفتید، مدیران ضعیف با سوءمدیریت خود باعث شده‌اند وضعیت کشور به اینجا بکشد، به نظر شما چرا در کشور ما مرسوم نیست که مسئولان ضعیف نسبت به سوءمدیریت خود، با عذرخواهی و استعفا مسئولیت کارشان را بپذیرند تا افراد باکفایت و کاربلد روی کار بیایند؟

بخشی از مدیران که مسئولیت‌های بزرگ می‌پذیرند؛ اما توانمندی لازم را ندارند و کنار نمی‌کشند، بی‌اعتقاد و بی‌ایمان‌اند. از نظر اخلاقی و دینی هم پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند اگر کسی مسئولیتی قبول کرد؛ اما در انتصاباتش افراد نالایق را انتخاب کرد و افراد توانمند را کنار گذاشت، با این کار خیانت به خدا، خیانت به رسول و خیانت به مردم کرده است؛ بنابراین کسانی که ناتوان و ضعیف‌اند؛ اما از دین دم می‌زنند، بی‌دین و بی‌انصاف‌اند؛ چرا‌که اگر دین داشتند، وقتی تجربه‌ای ندارند، این مسئولیت را قبول نمی‌کردند.

نکته دیگری که وجود دارد، این است که این افراد از قدرت لابی برخوردارند و این لابی سازمان‌یافته است و منافع مشترک گروهی را تأمین می‌کند. این گروه از یکدیگر حمایت می‌کنند و افراد ضعیف را در رأس یک سازمان یا استان قرار می‌دهند و از این وضعیت بهره‌برداری می‌کنند. این انتصابات به نفع ملت نیست؛ بلکه برای منافع این عده و تشکیلات سازمان‌یافته خاصی است که به ملت و نظام و حاکمیت خیانت می‌کنند.

‌متأسفانه گاهی دیده شده که مجلس هم وارد لابی می‌شود.

دقیقا همین‌طور است. نقد جدی هم در‌این‌باره به مجلس وارد است؛ چرا‌که بخشی از مجلس با کمال تأسف وارد لابی شده است. در همین مجلس وقتی طومار امضا می‌کنند و برخلاف عرف و روال از شخصی دعوت می‌کنند که رئیس‌جمهور شود، طبیعی است که دیگر جرئت انتقاد از دولت و کابینه او را هم ندارند. مجلس باید مطالبه‌گر و مستقل باشد و تحت تأثیر لابی‌های دولت قرار نگیرد. مجلس نباید مدیران ضعیف را پوشش دهد؛ بلکه باید آنها را برکنار کند. یکی از ضعف‌های مجلس، بخش اقلیت مجلس است که البته مورد نقد اکثریت مجلس هم قرار دارد؛ اما کار خودش را پیش می‌برد. بارها شده است که مجلس استیضاح وزرای ضعیف را کلید می‌زند؛ اما این اقلیت تأثیرگذار از این تصمیم حمایت نمی‌کند. در تحقیق و تفحص و حتی سؤال هم این بدنه اکثریت را حمایت نمی‌کند. استیضاح را امضا می‌کنیم، این گروه لابی می‌کنند و با خواهش و تمنا و التماس امضاهای نمایندگان قدرتمند و معتقد به استیضاح وزرای ضعیف را پس می‌گیرند. با کمال تأسف این نمایندگان ضعیف، قدرت را از مجلس می‌گیرند و مجلس را با این رفتار خود تضعیف می‌کنند.

این نقد جدی بر مجلس وارد است و امیدواریم در این مدت باقی‌مانده از عمر مجلس یازدهم، نمایندگان با قدرت و اقتدار به وظیفه‌ای که در قبال مردم و نظام دارند، به‌خوبی عمل کنند؛ چرا‌که خروجی مصوبات مجلس، دولت است. دولت ضعیف بر همه تصمیمات درست مجلس اثر می‌گذارد؛ بنابراین مقصر مشکلات فعلی کشور را نباید در بیرون مرزها جست‌وجو کرد؛ این نوع برخورد باعث انحراف از واقعیت‌ها و نظارت بر مدیران ضعیف می‌شود. مشکلات کشور ناشی از مدیران ضعیف و نالایق و بی‌تجربه‌ای است که با کمال تأسف بدون رزومه و توانمندی و سابقه تصدی‌های بزرگی را برعهده گرفته‌اند و صندلی‌های مدیریتی را اشغال کرده‌اند.

‌از نظر شما ضرورت جاافتادن فرهنگ عذرخواهی و استعفای مدیران ضعیف در کشور تا چه حد است؟

متأسفانه مدیران ضعیف، فرهنگ عذرخواهی از مردم را ندارند و ملت را بدهکار خودشان می‌دانند. اگر روحیه عذرخواهی دارند، الان بهترین فرصت است؛ چرا‌که اوضاع اقتصادی کشور بدتر از این نمی‌شود. پس اگر انصاف و دین و وجدان دارند، به دلیل ناتوانی از انجام وظایف محوله از مردم عذرخواهی کنند و حداقل 10 نفرشان استعفا دهند تا افراد کارآمد روی کار بیایند و باب خوبی برای اصلاح روند مدیریتی کشور باز شود.