زمستان سخت کاراکاس

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: محاصره فولادی نیروی دریایی ایالات متحده در کارائیب کامل شده و با کاهش درخور توجه ترافیک نفتکش‌ها، حکومت کاراکاس اکنون با بحرانی وجودی روبه‌روست؛ بحرانی که در آن «ناوگان ارواح» دیگر نمی‌تواند اکسیژن مالی را به ریه‌های اقتصاد ورشکسته حکومت مادورو برساند. دونالد ترامپ در اقدامی که معادلات امنیتی نیم‌کره غربی را دگرگون کرد، دستور داد «محاصره کامل و همه‌جانبه» علیه تمام نفتکش‌های تحریمی که قصد ورود‌ یا خروج از ونزوئلا را دارند، اجرا شود. او در پستی در شبکه اجتماعی «تروث‌سوشال» اعلام کرد‌ ونزوئلا اکنون توسط بزرگ‌ترین ناوگان دریایی که تا به حال در تاریخ آمریکای جنوبی گردآوری شده، محاصره شده است. این تصمیم که نشان‌دهنده تشدید فاحش فشار ایالات متحده بر حکومت نیکلاس مادورو پس از ماه‌ها درگیری فزاینده، توقیف‌های دریایی و عملیات‌های ضد مواد مخدر است، پیامی روشن دارد: «واشنگتن می‌گوید‌ دیگر اجازه نخواهد داد حیاط‌خلوت آمریکا به پناهگاهی برای خشونت و قاچاق تبدیل شود». ترامپ حکومت حاکم بر ونزوئلا را به دلیل آنچه «سرقت دارایی‌های آمریکا»، «قاچاق مواد مخدر» و «قاچاق انسان» نامید، رسما به‌ عنوان یک «سازمان تروریستی خارجی» (FTO) تعیین کرد و به مقامات آمریکایی دستور داد ترافیک تمام نفتکش‌های تحریم‌شده را متوقف کنند.

این اعلامیه درست یک هفته پس از آن صادر شد که نیروهای آمریکایی نفتکش «اسکیپر» را در سواحل ونزوئلا توقیف کردند؛ عملیاتی که مقامات آمریکایی آن را بخشی از یک فشار اجرائی تهاجمی علیه محموله‌های نفتی غیرقانونی و شبکه‌های فرار از تحریم توصیف کردند. پام باندی، دادستان کل ایالات متحده، در توضیحی که ابعاد امنیتی این پرونده را روشن می‌کند، فاش کرد نفتکش توقیف‌شده برای انتقال نفت به نفع بازیگران تحریم‌شده مرتبط با ونزوئلا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. او افزود این کشتی با حکم قانونی ایالات متحده توقیف شده و اکنون طبق قوانین آمریکا در فرایند مصادره قرار دارد. این اقدام، یکی از مشهودترین گام‌ها در افزایش مداوم فشار آمریکا بر ونزوئلا در هفته‌ها و ماه‌های اخیر است؛ زیرا دولت ترامپ استراتژی سخت‌گیرانه‌ای را با هدف قطع درآمدهای حکومت مادورو احیا کرده است.

از اوایل پاییز، ایالات متحده حضور دریایی و گارد ساحلی خود را در کارائیب به‌شدت گسترش داده است. فرماندهی جنوبی آمریکا اعلام کرده ‌این تقویت نیرو با هدف ایجاد اختلال در مسیرهای قاچاق مواد مخدر، اجرای تحریم‌ها و حفاظت از منافع امنیت ملی آمریکا طراحی شده است. نیروهای آمریکایی همچنین چندین شناور مشکوک به حمل مواد مخدر را در آب‌های بین‌المللی نزدیک ونزوئلا رهگیری و منهدم کرده‌اند؛ عملیاتی که پنتاگون آن را بخشی از یک کمپین گسترده‌تر علیه سازمان‌های جنایی فراملی می‌داند. مقامات دولت ترامپ بارها چهره‌های ارشد دولت مادورو را به همکاری با کارتل‌های قدرتمند مواد مخدر و شبکه‌های مرتبط با تروریسم متهم کرده‌اند؛ اتهاماتی که در کیفرخواست‌های ایالات متحده و پرونده‌های وزارت دادگستری که به چندین سال قبل بازمی‌گردد، به تفصیل آمده است. وزارت دادگستری آمریکا چندین مقام ونزوئلایی را به جرائم «نارکو‌تروریسم» متهم کرده و استدلال می‌کند سود حاصل از مواد مخدر برای بی‌ثبات‌کردن منطقه و سرازیر‌کردن سیل فنتانیل و سایر مواد مخدر مرگ‌بار به ایالات متحده استفاده می‌شود.

ترامپ در پست روز سه‌شنبه خود تهدید کرد حضور نظامی آمریکا «‌بزرگ‌تر خواهد شد و شوکی که به آنها وارد می‌شود، شبیه هیچ‌چیز که قبلا دیده‌اند نخواهد بود»؛ مگر اینکه حکومت مادورو «نفت، زمین و سایر دارایی‌هایی را که قبلا از ما دزدیده است» بازگرداند. این اشاره‌ای آشکار به ملی‌شدن هلدینگ‌های مرتبط با آمریکا در ونزوئلا‌ست. در دوران هوگو چاوز، سلف مادورو، ونزوئلا پروژه‌های نفتی را که توسط شرکت‌های آمریکایی اکسون و کونوکو فیلیپس اداره می‌شد، مصادره کرد. این اتفاق پس از آن رخ داد که شرکت‌های آمریکایی شرایط قراردادهای جدید را که به دولت ونزوئلا کنترل اکثریتی بر سرمایه‌گذاری‌های مشترک می‌داد، رد کردند و این موضوع منجر به نبردهای طولانی دادگاهی شد.

بازگشت عقاب‌ها به کارائیب

بلومبرگ گزارش داده است‌ ترامپ این محاصره را بخشی از یک تشدید تنش گسترده‌تر می‌داند و مقامات آمریکایی سیگنال داده‌اند افزایش نیروهای دریایی، ادامه توقیف نفتکش‌ها و گسترش رهگیری‌ها، نشان‌دهنده یک فاز تقابلی‌تر در کمپین فشار دولت علیه حکومت مادوروست. ناو هواپیمابر «یو‌اس‌اس جرالد آر‌ فورد»، بزرگ‌ترین ناو هواپیمابر نیروی دریایی، ماه گذشته همراه با ده‌ها جنگنده جت و یک گروه ضربت شامل ناوهای جنگی دیگر وارد منطقه شد. داده‌های ردیابی پرواز و عکس‌ها نشان می‌دهد که جنگنده‌های رادارگریز اف-۳۵ای (F-35A)، هواپیماهای جنگ الکترونیک ای‌اِی-۱۸جی گراولر (EA-18G Growler)، هلیکوپترهای نجات اچ‌اچ-۶۰دبلیو (HH-60W) و هواپیماهای نجات اچ‌سی-۱۳۰جی (HC-130J) در پورتوریکو مستقر شده‌اند. علاوه بر این، هواپیماهای سوخت‌رسان که توانایی سوخت‌گیری بمب‌افکن‌ها و جنگنده‌ها در آسمان را دارند، به جمهوری دومینیکن منتقل شده‌اند.

این محاصره یادآور آخرین محاصره بزرگ ایالات متحده در سال ۱۹۶۲ است که توسط جان اف‌ کندی، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، برای متوقف‌کردن تحویل موشک‌های شوروی به کوبا اجرا شد. اکنون نیز هدف مشابهی دنبال می‌شود. دولت ونزوئلا که طبق ادعای واشنگتن «در سال‌های اخیر از نفتکش‌های مرتبط با ایران و روسیه برای دور‌زدن تحریم‌های آمریکا استفاده کرده است»، توقیف هفته گذشته و دستور محاصره را به‌شدت محکوم کرد. دولت ونزوئلا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «رئیس‌جمهور ایالات متحده به شیوه‌ای کاملا غیرمنطقی تلاش می‌کند یک محاصره دریایی نظامی فرضی را بر ونزوئلا تحمیل کند تا ثروت‌های میهن ما را بدزدد... ونزوئلا هرگز دوباره مستعمره امپراتوری یا هیچ قدرت خارجی دیگری نخواهد شد».

ناوگان ارواح

تأثیر این سیاست بر ترافیک دریایی، فوری و محسوس بوده است. از زمان توقیف نفتکش «اسکیپر» در هفته گذشته، تعداد کشتی‌هایی که منتظر ورود به بنادر ونزوئلا هستند، از حدود ۴۵ فروند پیش از توقیف به حدود ۱۲ فروند در روز سه‌شنبه کاهش یافته است. داده‌های کشتیرانی نشان می‌دهد ‌تهدید توقیف باعث شده نفتکش‌ها در سواحل ونزوئلا سرگردان شوند و برخی کشتی‌ها به‌جای ریسک رهگیری‌شدن، دور زده و بازگشته‌اند. سامیر مدنی از مؤسسه ردیابی «تانکر ترکرز» (TankerTrackers.com) گزارش داده هفت نفتکش دیگر در بندر خوزه و بندر آموای ونزوئلا نزدیک به یک هفته است که متوقف شده‌اند. همچنین پنج کشتی ورودی دیگر طی چهار تا پنج روز گذشته مسیر خود را تغییر داده و به سمت بنادر دیگری رفتند. یکی از این کشتی‌ها، نفتکش «بولداریس» با پرچم بنین بود که حامل ۳۰۰ هزار بشکه نفتای روسیه (رقیق‌کننده‌ای که ونزوئلا برای مخلوط‌‌‌‌کردن با نفت سنگین خود استفاده می‌کند) بود؛ این کشتی در اقیانوس هند تغییر مسیر داد و اکنون به سمت اروپا بازمی‌گردد. بقیه کشتی‌ها نیز خالی بودند.

علاوه بر این، حداقل شش ابرنفتکش (VLCC) که قرار بود در دو هفته آینده نفت خام را در بنادر ونزوئلا بارگیری کنند، دور زده‌اند. شرکت مشاور انرژی «کپلر» اعلام کرد که صادرات نفت ونزوئلا به دلیل یک حمله سایبری به صادرکننده نفت این کشور و توقیف نفتکش توسط آمریکا، در حال حاضر «قفل» شده است. ونزوئلا آمریکا را متهم کرده که پشت حمله‌ای است که سیستم‌های اداری صادرکننده نفت دولتی را فلج کرده و مانع از خروج تعدادی از نفتکش‌های پر از نفت از بنادر کشور شده است. داده‌های دریایی نشان می‌دهد ‌بیش از ۱۰ میلیون بشکه نفت بر روی نفتکش‌های دیگر در اطراف ونزوئلا قرار دارد. این مقدار معادل حجمی است که هشت کشتی بسیار بزرگ حامل نفت خام (بزرگ‌ترین نفتکش‌های موجود در دریا) می‌توانند جابه‌جا کنند.

استثنای شورون

در میان این آشفتگی، شرکت نفتی آمریکایی شورون (Chevron) تا قبل از فرمان ترامپ‌ همچنان به ‌عنوان یکی از آخرین صادرکنندگان بزرگ نفت ونزوئلا باقی مانده بود. تهدید توقیف کشتی‌ها، ترافیک معمولا شلوغ کشتی‌های «ناوگان تاریک» را که نفت این کشور آمریکای لاتین را به چین و کوبا می‌بردند، مختل کرده است. اما برای شورون، اوضاع همچنان عادی است؛ این شرکت همچنان نفتکش‌های خود را به سواحل خلیج آمریکا می‌فرستد و عملیاتش تاکنون تحت تأثیر تنش‌های فزاینده بین ترامپ و مادورو قرار نگرفته است. داده‌های «تانکر ترکرز» نشان می‌دهد‌ یک روز پس از آنکه نیروهای آمریکایی سوپرتانکر «اسکیپر» را توقیف کردند، دو کشتی حامل نفت خام برای شورون بندر باخو گرانده در دریاچه ماراکایبو را ترک کردند و هر دو به مقصد آمریکا بودند.

سخنگوی شورون روز سه‌شنبه و قبل از فرمان ترامپ اعلام کرد‌ عملیات این شرکت در ونزوئلا بدون اختلال و با رعایت قانون ادامه دارد. شورون مدت‌هاست ‌به دلیل فعالیت در ونزوئلا با انتقاد مواجه است، اما قدرت ماندگاری درخور توجهی در این کشور نشان داده‌؛ جایی که بیش از صد سال حضور داشته است. منتقدان می‌گویند عملیات این شرکت به نفع مادورو تمام می‌شود. ‌تحت مجوز شورون برای فعالیت در ونزوئلا، حدود نیمی از نفتی که این شرکت و شرکت دولتی PDVSA استخراج می‌کنند، به دولت مادورو می‌رسد که سپس تلاش می‌کند آن را با استفاده از ناوگان سایه به چین یا کوبا بفروشد. با‌این‌حال، مایک ورث، مدیرعامل شورون، در مصاحبه‌ای تصریح کرد ‌قوانینی که شورون تحت آنها فعالیت می‌کند، به این شرکت اجازه نمی‌دهد ‌با درآمد حاصل از فروش نفت خام، مالیات یا حق‌الامتیازی به ونزوئلا پرداخت کند. او گفت: «آنها از نظر کارهایی که ما می‌توانیم انجام دهیم، بسیار محدودکننده هستند». تولید از میادین مشترک شورون که حدود سه هزار نفر را در استخدام دارد، از زمان اعطای مجوز توسط دولت بایدن در اواخر ۲۰۲۲، به حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است. این میزان حدود یک‌سوم کل تولید نفت ونزوئلا را تشکیل می‌دهد.

چشم‌انداز فروپاشی یا بقا

برخی تحلیلگران مدعی می‌شوند که این محاصره منعکس‌کننده اجرای دیرهنگام قوانین ایالات متحده است و پیامی روشن می‌فرستد که حکومت‌های مرتبط با مواد مخدر و تروریسم دیگر بدون عواقب عمل نخواهند کرد. آنها استدلال می‌کنند که قطع درآمدهای نفتی غیرقانونی، حکومت‌های اقتدارگرا را تضعیف کرده و از جوامع آمریکایی در برابر خشونت کارتل‌ها محافظت می‌کند. ایوانان رومرو، مشاور انرژی مستقر در هیوستون و معاون سابق وزیر نفت ونزوئلا، معتقد است‌ محاصره نفتی به معنای پایان حکومت مادورو خواهد بود. او می‌گوید: «اگر قبلا درآمد مواد مخدر را قطع کرده باشید و سپس از شر نفت خلاص شوید، ما درباره فروپاشی نهایی صحبت می‌کنیم. اگر کشتی‌ها را توقیف کنید، این افراد فقط چند روز فرصت دارند». با‌این‌حال، برخی تحلیلگران محتاط‌‌‌‌‌‌تر‌ هستند. فرانسیسکو رودریگز، اقتصاددان ونزوئلایی دانشگاه دنور، هشدار می‌دهد این اقدام می‌تواند باعث کمبود شدید مواد غذایی در این کشور ۲۸ میلیون نفری شود. او می‌گوید: «هیچ کشوری در نیم‌کره غربی تاکنون متحمل محاصره‌ای نشده است که منبع اصلی درآمد صادراتی‌اش را قطع کند». فروش نفت خام مدت‌هاست ‌بیش از ۹۰ درصد درآمد صادراتی ونزوئلا را تشکیل می‌دهد. رودریگز همچنین معتقد است درخواست ترامپ برای انتقال ثروت نفتی به ایالات متحده، قوانین ونزوئلا و قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند. همچنین رایان گودمن، استاد حقوق دانشگاه نیویورک، در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «این الفبای حقوق بین‌الملل است که محاصره نظامی نه‌تنها نقض منشور سازمان ملل، بلکه جنایت تجاوز است»؛ مگر اینکه در پاسخ به یک حمله مسلحانه باشد.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.