چرا خودروهای ایرانی نو سهمیه بنزین یارانهای ندارند؟
هماوردی مردم و خودروسازان
در جریان تحولات اخیر درباره موضوع قیمت سوم بنزین، یک نکته بسیار برجسته وجود دارد؛ طبق مصوبه مربوطه، افرادی که تاکنون خودرو نداشتهاند و اکنون خودروی نوشماره (صفر) خریداری میکنند، بنزین سهمیهای دریافت نخواهند کرد و سوخت آنها با نرخ سوم (پنج هزار تومان) محاسبه میشود.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
در جریان تحولات اخیر درباره موضوع قیمت سوم بنزین، یک نکته بسیار برجسته وجود دارد؛ طبق مصوبه مربوطه، افرادی که تاکنون خودرو نداشتهاند و اکنون خودروی نوشماره (صفر) خریداری میکنند، بنزین سهمیهای دریافت نخواهند کرد و سوخت آنها با نرخ سوم (پنج هزار تومان) محاسبه میشود. این تصمیم موجی از نگرانی را برانگیخت. در این زمینه وقتی مقامات دستگاه اطلاعرسانی دولت یا حتی مقامات وزارت نفت به توضیح چرایی این قضیه فراخوانده شدند، عملا از همه چیز گفتند، الا اینکه چرا چنین تصمیمی اتخاذ شده است. حتی برخی معتقد بودند این بند از مصوبه از منظر عدالت اجتماعی و منطق کارشناسی مورد نقد جدی است.
ظاهر امر که واقعا چنین است؛ یعنی شهروندی که مثلا یک خودروی معمولی از کارخانه میخرد، چرا نباید مانند بقیه شهروندان از سوخت یارانهای و نیمهیارانهای بهرهمند شود؟ مگر غیر از این است که خودروهای مذکور ازجمله خودروهای پرمصرف هستند؟ آیا این مصداق عدالت است؟ با این اوصاف چرا چنین تصمیمی اتخاذ شده است؟
به نظر میرسد منشأ این قضیه را باید در صنعت خودروسازی کشور جستوجو کرد. این صنعت با ادعاهای بزرگی مانند اینکه حجم زیادی از اشتغال را در کشور ایجاد کرده و البته خیلی دلایل دیگر، در تمام این چند دهه از انواع و اقسام حمایتهای ریز و درشت برخوردار بوده است.
به عنوان نمونه حتی از این صنعت تحقیق و تفحص هم به عمل آمد ولی به دلایل نامعلومی به هیچ نتیجهای نرسید. واقعیت آن است که هیچ مقام اجرائی و تقنینی جرئت رویارویی با این صنعت را ندارد. رانتهای بیحدوحسابی که به این صنعت اعطا شد، موجب شده قدرت فوقالعاده زیادی پیدا کند و حتی در لابیهای کلان سیاستگذاری و تصمیمگیری نیز نظر خود را اعمال و اجرائی کند (مثلا درباره موضوع واردات خودرو). شهروند بینوای ایرانی هم چارهای جز انتخاب از بین خودروهای تولیدی این صنعت ندارد و درحالیکه به اندازه همان خودروی خارجی پول میدهد اما فقط یک خودروی داخلی پرمصرف نصیبش میشود. این خصیصه را میتوان به طیف اعظم خودروهای تولید داخل منتسب کرد. خودروی حتی دستدوم خارجی به نظر میرسد خیلی کمتر از این خودروهای صفر کیلومتر بنزین مصرف میکند. جالب آنجاست که زور هیچ وزارتخانه و مقام و وزیر و وکیل هم به این صنعت نمیرسد، کمااینکه به ضرس قاطع در تمام این سالها حافظان منافعی در دستگاههای گوناگون و نظامهای تصمیمگیری برای خودشان منتصب و منتسب کردهاند.
پرسش این است که در همه این سالها چرا صنعت مذکور دست به یک خانهتکانی اساسی (حداقل از نظر وضعیت مصرف سوخت) نزده است؟
پاسخ این است که وقتی بنزین یارانهای در کار باشد، آنگاه میزان مصرف یک خودرو صرفا در اولویتهای اول و مهم قرار نخواهد داشت. این در حالی است که همواره خودروسازان به آمار تولید خودروهای پرمصرف خود افتخار کرده و ایرانیان را مجبور و وادار به انتخاب از بین همانها کردهاند. از سوی دیگر، وزارت نفت را در برابر «آپوریای» بنزین قرار دادهاند. آپوریا به معنای مسائل سخت و دشوار و بدون گذرگاه است. این وزارتخانه با آنکه تمام توان خود در بخش پاییندستی را متوجه تولید بنزین کرده اما با این وضع خودروهای پرمصرف هرگز هیچ شانسی برای موفقیت در عبور از موازنه تولید و مصرف ندارد. مصرف همواره افزونتر از تولید است و راهکاری جز واردات بنزین باقی نگذاشته است. در هنگامهای که خودروسازان مدالها و افتخارات عدیدهای را بر سینه میدوختند، احتمالا وزارت نفت در اضطراب تأمین و ذخیرهسازی و عرضه بنزین میسوخته است. این نابرابری جایگاه البته نه به سود مردم است و نه به سود کشور.
اکنون آنچه مدیران وزارت نفت و همچنین مسئولان اطلاعرسانی دولت هرگز بر زبان نیاوردهاند، این است که نوبت به خودروسازان رسیده که در موقعیت اضطراب قرار گیرند. بدون تردید میدانیم زور دولت به خودروسازان نمیرسد، اما زور مردم به آنها میرسد. تصمیمی که بهتازگی اتخاذ شد، قسمی تنش بین خودروسازان و مردم است. وقتی قرار است بنزین یارانهای و نیمهیارانهای به خودروهای صفر کیلومتر و پرمصرف نرسد، پس چرا مردم باید این خودروها را بخرند؟
این نوعی هماوردی میان اراده عمومی برای یک «خواستِ ملی» است. اگر مردم پول خود را بازپس بگیرند (یعنی همان پولی که بابت خرید یا پیشخرید خودرو به این خودروسازها پرداخت کردهاند)، تکلیف برای این شرکتها نیز مشخص خواهد شد. مردم قرار نیست هم پول کلان بابت خودروهای ضعیف بدهند و هم اینکه هیچ میزانی بنزین یارانهای دریافت نکنند. شاید یک خودروی مناسب دستدوم در مقایسه با یک خودروی صفر بدون سهمیه بنزین ارجحیت داشته باشد.
هیچ موجودیتی توان رویارویی با قدرت اراده مردم را ندارد؛ چه برسد به چند شرکت خودروسازی که اینک قرار است معنای اضطراب و تشویش را درک کنند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
