تنگناهای صنعت مینی ال‌ان‌جی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

پارسا ملکی: در بحبوحه نوسانات ژئوپلیتیکی و جدال بر سر آینده انرژی، آمریکا با رکوردشکنی بی‌سابقه در صادرات LNG، تاج بزرگ‌ترین صادرکننده جهانی را در سال ۲۰۲۵ از آن خود کرد. بر اساس داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، صادرات گاز طبیعی مایع ایالات متحده در 10‌ماهه اول سال به حدود ۷۰ میلیون تن رسید که با افزایش ۲۲‌درصدی نسبت به دوره مشابه ۲۰۲۴، مسیر عرضه جهانی را به سوی آسیا و اروپا تغییر داده است. این دستاورد نه‌تنها امنیت انرژی متحدان غربی را تضمین می‌کند، بلکه با پیش‌بینی رسیدن کل صادرات سال به ۹۵ میلیون تن (معادل ۱۳۱ میلیارد متر مکعب)، بازار جهانی را وارد فاز جدیدی از رقابت فشرده و سؤال‌های بزرگ درباره پایداری بلندمدت گاز طبیعی به‌ عنوان سوخت انتقالی کرده است.

رشد عرضه جهانی؛ تمرکز بر ظرفیت‌های جدید

عرضه LNG در سال‌های آتی بر پایه سرمایه‌گذاری‌های گسترده پس از بحران اوکراین پیش خواهد رفت. EIA تخمین می‌زند ظرفیت صادرات آمریکا تا سال ۲۰۲۹ به بیش از ۱۶۰ میلیون تن در سال برسد که بیش از دو برابر سطح پیش‌بینی‌شده برای سال ۲۰۲۵ (۹۵ میلیون تن) است. پروژه‌هایی مانند Plaquemines با ظرفیت ۲۰ میلیون تن و Golden Pass با ۱۸ میلیون تن، انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۵ به بهره‌برداری برسند و حدود ۴۰ میلیون تن ظرفیت جدید ایجاد کنند. گزارش Global LNG Capacity Tracker از آژانس انرژی آمریکا، پیش‌بینی می‌کند بین سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰، حدود ۲۹۰ میلیارد متر مکعب (معادل ۲۱۰ میلیون تن) ظرفیت جدید مایع‌سازی به بهره‌برداری برسد. سهم اصلی این اقدام به آمریکا حدود ۱۰۰ میلیون تن، قطر ۵۰ میلیون تن از گسترش میدان شمالی که مشترک با پارس جنوبی ایران است و کانادا ۱۴ میلیون تن اختصاص دارد. فناوری‌های مدولار زمان ساخت پروژه‌ها را به کمتر از سه سال کاهش داده‌اند، اما انتشار متان در فرایند مایع‌سازی همچنان چالشی عمده به شمار می‌رود. مزیت رقابتی آمریکا نه‌تنها در حجم عرضه، بلکه در پیوند قیمت‌گذاری به هِنری هاب ریشه دارد. این رویکرد، LNG آمریکایی را رقابتی‌تر از قراردادهای نفت‌محور رقبا مانند قطر می‌سازد و ریسک‌های بازار را از طریق قراردادهای بلندمدت با چین و هند تعدیل می‌کند.

پویایی تقاضا و بازارها و نقش آسیا و اروپا

تقاضای جهانی LNG در سال ۲۰۲۵ عمدتا توسط آسیا هدایت می‌شود. پیش‌بینی می‌شود واردات چین ۱۰ درصد بیشتر شود و به بیش از ۸۷ میلیون تن برسد، در حالی که هند با هدف دوبرابر‌کردن مصرف گاز تا سال ۲۰۳۰ از LNG برای کاهش آلودگی هوا بهره می‌برد. گزارش (Future of LNG (PwC‌ در ژوئن ۲۰۲۵ نشان می‌دهد شاخص JKM شاخص قیمت LNG آسیا از متوسط ۱۲ دلار در هر میلیون واحد حرارتی (MMBtu) در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۱ دلار در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است. این کاهش که ناشی از عرضه مازاد و تقاضای متعادل است، نقدینگی بازار را افزایش داده و LNG را به رقیبی جدی برای نفت تبدیل کرده، به‌ویژه در بخش حمل‌ونقل دریایی که انتشارها را ۲۵ درصد نسبت به نفت کاهش می‌دهد. اما در اروپا، تمرکز، بر تنوع‌بخشی واردات قرار دارد. پس از کاهش وابستگی به گاز روسی، واردات LNG از آمریکا و قطر ۴۰ درصد افزایش یافته و ترمینال‌های شناور در آلمان و هلند فعال شده‌اند. این روند بازار را به سوی قراردادهای ترکیبی سوق داده است اما آسیا بیشتر بر حجم عرضه تأکید دارد، درحالی‌که اروپا کاهش انتشار کربن را اولویت می‌دهد. با این حال سهم LNG از کل انرژی اولیه جهانی حدود هشت درصد است و پیش‌بینی

 (IEA (World Energy Outlook‌ رشد ۵۰درصدی منابع تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ را نشان می‌دهد که نقش LNG را به‌ عنوان سوخت انتقالی موقتی محدود می‌کند.

وضعیت ایران؛ پتانسیل محدودشده توسط تحریم‌ها

ایران با ذخایر ۳۴ تریلیون مترمکعب گاز، پتانسیل صادرات ۲۰ میلیون تن LNG سالانه تا سال ۲۰۳۰ را دارد، اما تحریم‌ها این ظرفیت را به‌شدت مهار کرده‌اند. EIA اعلام می‌کند صادرات LNG ایران در سال ۲۰۲۵ صفر مانده است، در حالی که صادرات نفت خام در نیمه اول سال، به ‌طور متوسط ۱.۷ میلیون بشکه در روز بوده و در سپتامبر به ۲.۱ میلیون بشکه معادل حدود ۳۱ میلیون تن نفت در سال، بر اساس تبدیل تقریبی ۷.۳ بشکه به یک تن، افزایش یافته است. تحریم‌های آمریکا علیه نهادها و کشتی مرتبط با تجارت انرژی جمهوری اسلامی همراه با اقدامات اتحادیه اروپا، سرمایه‌گذاری خارجی را دفع کرده‌اند. تفاوت میان صادرات نفت و گاز ریشه در الزامات زیرساختی دارد؛ نفت خام جابه‌جایی‌پذیرتر است و از مسیرهای تجاری غیررسمی بهره می‌برد، در حالی که LNG نیازمند کارخانه‌های مایع‌سازی با هزینه‌های میلیارد دلاری و فناوری‌های پیشرفته است که تحریم‌پذیری بالاتری دارند. تولید داخلی گاز ایران به ۲۵۰ میلیارد مترمکعب در سال رسیده و تمرکز بر بازارهای محلی ادامه دارد. تلاش برای رفع تحریم‌ها می‌تواند عرضه جهانی را دگرگون کند، اما مسائل سیاسی عامل تعیین‌کننده است. ایران می‌تواند بر پروژه‌های مینیLNG برای بازار خلیج فارس تمرکز کند، هرچند بدون دسترسی به فناوری روز دنیا، پیشرفت آن بسیار کند خواهد بود. در مجموع رکورد صادرات LNG آمریکا که در سال ۲۰۲۵، با حجم ۹۵ میلیون تنی پیش‌بینی‌شده، بازار جهانی را متعادل می‌سازد و آسیا را تغذیه می‌کند، در حالی که اروپا را در تنوع‌بخشی یاری می‌رساند. با این حال پایداری بلندمدت این صنعت به فناوری جذب و ذخیره کربن (CCS) -که دی‌اکسید کربن تولیدشده در فرایندها را جذب و ذخیره می‌کند- و ثبات سیاسی و ژئوپلیتیکی وابسته است.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.