نشست اقتضائات و ظرفیت‌های سنجش تأثیر سیاست‌ها و طرح‌های دولتی در وزارت تعاون برگزار شد:
سنجش تأثیر در ایران: فراتر از شکست‌های قبلی
نخبگان حوزه سنجش تأثیر، دیروز (یکشنبه ۶ مهر)، در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دور هم جمع شدند. میزبان این جلسه محمدامین صمیمی، مشاور اجتماعی و نوآوری وزیر بود. محمد فاضلی (جامعه‌شناس و نویسنده کتاب ارزیابی تأثیر اجتماعی)، ابوتراب طالبی (دبیر کمیسیون فرهنگی و اجتماعی هیئت دولت)، سلیمان پاک‌سرشت (مدیرعامل مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی) و پویا علاءالدینی (عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران و همکار پروژههای ارزشیابی بین‌المللی) متخصصان حاضر در این نشست بودند. پیام افشاردوست (دبیر نشست) در مقدمه مکتوبی که از پیش نوشته و برای حضار ارسال کرده بود، موضوع نشست را این‌طور توضیح داد: «بخش‌های مختلف بوروکراسی بر اساس خصلت طبیعی خود، سیاست‌ها، برنامه‌ها، طرح‌ها و پروژههای متعددی را تعریف یا اجرا می‌کنند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
نخبگان حوزه سنجش تأثیر، دیروز (یکشنبه ۶ مهر)، در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دور هم جمع شدند. میزبان این جلسه محمدامین صمیمی، مشاور اجتماعی و نوآوری وزیر بود. محمد فاضلی (جامعه‌شناس و نویسنده کتاب ارزیابی تأثیر اجتماعی)، ابوتراب طالبی (دبیر کمیسیون فرهنگی و اجتماعی هیئت دولت)، سلیمان پاک‌سرشت (مدیرعامل مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی) و پویا علاءالدینی (عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران و همکار پروژههای ارزشیابی بین‌المللی) متخصصان حاضر در این نشست بودند. پیام افشاردوست (دبیر نشست) در مقدمه مکتوبی که از پیش نوشته و برای حضار ارسال کرده بود، موضوع نشست را این‌طور توضیح داد: «بخش‌های مختلف بوروکراسی بر اساس خصلت طبیعی خود، سیاست‌ها، برنامه‌ها، طرح‌ها و پروژههای متعددی را تعریف یا اجرا می‌کنند. این اقدامات حتی در صورت اختصاص بودجه، گذشتن از سد موانع و وتوهای مختلف و اجرای کامل و کارآمد، با بودجه مشخص‌شده و در زمان مشخص‌شده، معلوم نیست تا چه میزان می‌تواند اثربخش باشد یا مسئله حل کند». سنجش تأثیر دقیقا از اثربخشی و پیامد طرح‌ها و سیاست‌ها می‌پرسد. حال، مسئله اینجاست که «سنجش تأثیر در عمل چقدر می‌تواند به بهبود اقدامات دولتی کمک کند؟». این اولین پرسش نشست بود. تأکید روی اینجا و اکنون یا «در عمل» دقیقا ناظر بر این مهم است که بهترین سیاست‌ها نیز وقتی در بستر نامناسب پیاده شوند، نمی‌توانند مفید باشند. حالا این پرسش مقابل افرادی قرار گرفته بود که به طریقی در حوزه ارزیابی (assessment) و ارزشیابی (evaluation) دانش یا تجربه‌ای ارزنده دارند.
محمد فاضلی موضع خود را در قبال کارکردی که سنجش تأثیر می‌تواند برای ایران امروز داشته باشد، با ارجاع به تجربه خود در سه نهاد متفاوت شرح داد: «زمانی فکر می‌کردم داستان ندانستن، مسئله معرفتی است و اگر ارزیابی تأثیر را بیاوریم و کارگاه برگزار کرده و کنشگران را وارد ماجرا کنیم، تأثیرگذاری را بیشتر می‌کنیم». این جامعه‌شناس و فعال اجتماعی تجربیات خود را در این زمینه این‌طور جمع‌بندی کرد: «هر سه مدل -تجربه شهرداری، وزارت نیرو و دولت- شکست خورد. امروز حرفم این است که معرفت در بستر روابط قدرت کار می‌کند». به بیان فاضلی از دل توازن قدرت است که سنجش تأثیر اجتماعی موضوعیت پیدا می‌کند. او به دلیل، قدرت نداشتن جامعه ایرانی و نبود توازن قدرت لازم برای اجرای این طرح‌ها، نگاه خوش‌بینانه‌ای به تأثیرگذار‌بودن سنجش تأثیر ندارد. به عقیده او اینستاگرام و تلگرام تأثیر به‌مراتب بیشتری نسبت به ارزیابی‌های تأثیر داشته‌اند، به همین دلیل است که آنها را مسدود می‌کنند.
در ادامه این نشست، پاک‌سرشت با بیشتر صحبت‌های فاضلی هم‌دل و همراه بود. او بحث خود را با خاطره‌ای شروع کرد که تأییدکننده نگاه اهمیت «توازن قدرت» در بحث سنجش تأثیر بود. او در ادامه گفت: «هم‌اکنون یک وضعیت نااطمینانی شدید به وجود آمده است و مردم هم به دولت بدبین هستند. شرایط تاریخی نشان می‌دهد که این وضعیت، اتفاقا مستعد تصمیمات و مداخلات جدید (بدون برنامه‌ریزی و مطالعه) است؛ یعنی همان سندروم
Do Something».
پویا علاءالدینی، یکی دیگر از افراد حاضر در این نشست بود. او در ابتدا توضیح داد که از دهه ۸۰ با سازمان‌های بین‌المللی در ایران و خارج از کشور پروژههای سنجش تأثیر متعددی را پیش برده است. آن‌طورکه او توضیح داد، هیچ‌کدام از طرح‌ها و پروژههای سنجشی که در ایران انجام داد، موفقیت‌آمیز نبودند. او گفت: «در شرایطی به این آشفتگی همه‌چیز نادرست در‌می‌آید؛ ارزشیابی هم نادرست از کار در‌می‌آید». این استاد دانشگاه اما چند نکته مهم را نیز به بحث افزود. او تأیید کرد که سنجش تأثیر کاری عمیقا سیاسی است، چر‌اکه بر جریان بودجه اثر می‌گذارد. با این مقدمه او تأکید کرد که نباید انتظار داشت فراگیر‌شدن ایده سنجش تأثیر خیلی «شیک و راحت» جلو برود. علاءالدینی به عنوان کسی که سابقه کار -به بیان خودش- «ارزشیابی اثربخشی» را داشت، توضیح داد که در کشورهای جهان که این اتفاق رخ می‌دهد، از همان ابتدای کار شرایطی تمهید می‌شود که این ارزشیابی را ممکن می‌کند. به بیان او وقتی سند طرح و پروژه‌ای نهایی می‌شود در آن اهداف و ایندیکاتورهای (indicator) سنجش آن نیز قید شده است و در طول اجرای پروژه داده‌های لازم جمع‌آوری می‌شوند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
