افزایش پرسش‌برانگیز ذخایر نفت آمریکا

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: درحالی‌که تحلیلگران نفتی پیش‌بینی کرده بودند ذخایر نفت آمریکا کاهش یابد، در یک اقدام شوکه‌کننده این ذخایر افزایش یافت. گزارش رسمی اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) نشان می‌دهد موجودی انبارهای تجاری این کشور سه میلیون بشکه بیشتر شده و به ۴۲۶٫۷ میلیون بشکه رسیده؛ هم‌زمان ظرفیت پالایشگاه‌ها حوالی ۹۶.۴ درصد بوده است.

این یعنی با وجود فعالیت بالای پالایشگاه‌ها، حجم نفت ذخیره‌شده در تانکرها کم نشده و حتی بیشتر هم شده است. پیش از انتشار این آمار رسمی نیز مؤسسه نفت آمریکا (API) از افزایش ۱.۵ میلیون بشکه‌ای دخایر خبر داده بود؛ عددی که خلاف انتظار بسیاری از تحلیلگرانی بود که انتظار کاهش موجودی‌ها تا حدود 800 هزار بشکه را داشتند.

پس از انتشار گزارش API سؤالات زیادی میان تحلیلگران ایجاد شد، چرا‌که به دو دلیل افزایش ذخایر عجیب بود: اول اینکه بازار انتظارِ کاهش داشت و دوم اینکه در میانه فصل تابستان که معمولا ذخایر کاهشی می‌شود، این اتفاق افتاد. با این حال کمی بعد EIA در خلاصه هفتگی خود جزئیاتی را ارائه کرد که فهم ماجرا را 

روشن‌تر کرد.

این گزارش نشان می‌داد تولید بنزین و سوخت‌های میانی در هفته رشد کرده اما انبار نفت خام هم‌زمان بالا رفته است. یعنی بخشی از رشد موجودی می‌تواند نتیجه افزایش واردات یا کاهش صادرات در همان هفته‌ یا زمان‌بندی خرید پالایشگاه‌ها باشد؛ ضمن اینکه با نزدیک‌شدن به انتهای فصل رانندگی تابستانی (اواخر آگوست تا اوایل سپتامبر)، تقاضای سوخت به‌ طور طبیعی ملایم‌تر می‌شود و از سرعت خالی‌شدن 

انبارها می‌کاهد.

رسانه‌های تخصصی انرژی جهان نیز همین رویکرد را بازتاب دادند. برای مثال، ریگزون با اتکا به این گزارش رسمی نوشت که ذخایر تجاری به ۴۲۶.۷ میلیون بشکه رسیده و ذخیره استراتژیک (SPR) حدود ۴۰۳.۲ میلیون بشکه ثبت شده است. این یعنی موجودی فعلی هنوز حدود شش درصد پایین‌تر از میانگین پنج‌ساله برای این مقطع سال است؛ یعنی افزایش این هفته «جهت» را عوض نکرده، اما برای بازار سیگنال احتیاط فرستاده است. همچنین چشم‌انداز رسمی EIA به رکوردشکنی تولید آمریکا در ۲۰۲۵ و کمی افت در ۲۰۲۶ اشاره دارد؛ بنابراین اگر چند هفته پیاپی هم افزایش ذخایر تکرار شود، بیشتر به مازاد عرضه مقطعی و ملایم‌شدن تقاضا برمی‌گردد تا یک چرخش بنیادین.

با این حال افزایش ذخایر آمریکا به تعبیر برخی نیز دلالت بر احتمال افزایش تنش‌های سیاسی و سیاست‌های امنیت اقتصادی این کشور دارد. برای مثال مرتضی بهروزی‌فرد، کارشناس انرژی، درگفت‌وگو با «شرق» با تأکید بر اینکه میانگین نسبت به پنج سال گذشته هنوز پایین است، علت افزایش ذخایر را از یک سو پایین‌بودن قیمت و از سوی دیگر نامشخص‌بودن آینده خاورمیانه اعلام کرد. او توضیح داد‌ وقتی قیمت پایین است و آینده نامعلوم، طبیعتا شرکت‌های تجاری مجاب می‌شوند‌ ذخایر تجاری‌شان را قدری افزایش دهند 

و این کاملا طبیعی است.

فریدون برکشلی، رئیس مرکز مطالعات انرژی وین اما در گفت‌وگو با «شرق» خاطرنشان می‌کند‌ برنامه ایجاد و نگهداری ذخایر استراتژیک نفتی به سال ۱۹۷۴ و پس از تحریم نفتی آمریکا و چند کشور غربی حامی اسرائیل در جنگ بازمی‌گردد. طبق پیشنهاد و نظر هنری کیسینجر، کشورهای موسوم به کشورهای صنعتی (‌OECD)، موظف شدند‌ آژانس بین‌المللی انرژی را در پاریس ایجاد کنند و متعاقبا هر کشور عضو، موظف شد‌ ذخایر استراتژیک نفتی (Strategic Petroleum Reserves) ایجاد کند و به فراخور شرایط و میزان مصرف معادل سه ماه نفت خام ذخیره‌سازی کند. آمریکا با 1.3 میلیارد بشکه بالاترین میزان ذخیره‌سازی را به خود اختصاص داده بود. 

کشورهای اروپایی، ژاپن و استرالیا هم ذخیره‌سازی استراتژیک داشتند. در‌این‌میان موضوعی که به لحاظ ژئوپلیتیکی اهمیت پیدا می‌کرد، این بود که عزم کشورها و به‌ویژه آمریکا برای به حداکثر رساندن میزان ذخیره‌سازی در شرایط و دوره‌های مختلف، غالبا دلالت بر این می‌شد که آمریکا قصد داشت وارد ماجراجویی‌های نظامی بین‌المللی شود».

او می‌گوید: «این رویه خصوصا در دوره ریاست‌جمهوری کلینتون، پیش از اقدامات نظامی در یوگسلاوی سابق و جورج دبلیو بوش پسر، قبل از اقدامات نظامی در عراق و افغانستان، کاملا دیده شد. اما در سال‌های پس از خودکفایی آمریکا در تأمین نفت برای مصرف داخلی و متعاقبا امکان صادرات که به یُمن موفقیت‌های این کشور در تولید نفت شیل پیش آمد، آمریکا نسبت به نگهداری حداکثری ذخایر استراتژیک نفتی کم‌اعتنا شد؛ زیرا‌ دیگر وابستگی خاصی به نفت وارداتی نداشت».

این کارشناس ادامه می‌دهد: «به‌علاوه با شرایطی که پس از کرونا و افت تقاضای نفت چین پیش آمد، اوپک (و اوپک پلاس)، ناچار شدند‌ حجم بالایی از ظرفیت تولید خود را از بازار خارج کنند. بنابراین عملا دغدغه مصرف‌کنندگان عمده نفت درباره امکان تحریم از سوی تولیدکنندگان، آن‌طور که در دهه ۱۹۷۰ میلادی دیده شد، تقریبا منتفی شد. درواقع ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود‌ در عمل ذخایر استراتژیک را مانند ذخایر تجاری نگاه‌ می‌کرد و برای کنترل قیمت از ذخایر استراتژیک با انگیزه‌های تجاری استفاده می‌کرد».

برکشلی معتقد است‌ آمریکا خود را از آژانس بین‌المللی انرژی در پاریس هم بی‌نیاز می‌داند و عجیب نیست که ترامپ از آژانس بین‌المللی انرژی نیز خارج شود. خصوصا که آژانس بین‌المللی انرژی در همسویی با معاهده بین‌المللی تغییرات آب‌و‌هوایی پاریس، مرتبا بر طبل سیاست کربن صفر این معاهده که آمریکا از آن خارج شده، می‌کوبد.

او تأکید می‌کند‌ ساختار بازار جهانی نفت و انرژی در حال گذاری ساختاری است و ابزارها و مکانیسم‌های گذشته برای مدیریت اقتصاد انرژی تغییر کرده است.