امیدهای شکننده زیر سایه جنگ و گرسنگی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: در دل ویرانه‌های غزه، جایی که هر خیابان به یادآور روزهای آوارگی و وحشت بدل شده، مردم با چشمانی نگران و دستانی خالی، برای یک لقمه نان و اندکی امید می‌جنگند. ماه‌هاست که بمباران‌ها نه‌تنها خانه‌ها و زیرساخت‌ها را درهم کوبیده، بلکه احساس امنیت و آرامش را نیز از زندگی اهالی این سرزمین ربوده است. کودکانی که روزگاری با صدای بازی و خنده فضای محله‌ها را پر می‌کردند، امروز در صف‌های طولانی کمک‌های غذایی، با نگاهی درمانده و گرسنه، چشم به آینده‌ای نامعلوم دوخته‌اند. در چنین شرایطی، بحران گرسنگی و بی‌ثباتی هر روز عمیق‌تر می‌شود و سایه جنگ، همچنان بی‌رحمانه بر سر مردم گسترده مانده است. هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که جنگ غزه این‌قدر طولانی شود. در حالی که حادثه هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و شوک ناشی از کشته‌شدن بیش از هزارو ۲۰۰ نفر و گروگان‌گیری بیش از ۲۰۰ نفر جهان را در بهت فروبرد، بسیاری انتظار داشتند این بحران، همچون دوره‌های پیشین، با توافقی جدید میان اسرائیل و گروه‌های مقاومت منطقه‌ای به پایان برسد. اما آنچه امروز شاهد آن هستیم، نه‌فقط ادامه جنگ، بلکه ویرانی گسترده شهرهای غزه و بی‌خانمانی بخش بزرگی از جمعیت این منطقه است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بارها تأکید کرده است که عملیات نظامی تا نابودی کامل حماس ادامه خواهد داشت؛ هدفی که بسیاری از تحلیلگران دستیابی به آن را در کوتاه‌مدت ناممکن می‌دانند. در همین حال، هر تحول یا تغییر در صحنه بین‌المللی امیدهای تازه‌ای برای پایان بحران به وجود می‌آورد. بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و وعده‌های صلح او، آتش‌بس ۶۰ روزه را به دنبال داشت، اما این آتش‌بس دوام نیاورد و اوضاع به‌سرعت به حالت قبل بازگشت.

بحران غذا در غزه و چرخش اسرائیل

در هفته‌های اخیر، موضوع قحطی و بحران غذایی در غزه بار دیگر توجه جهانیان را جلب کرده است. تصاویر کودکان نحیف و صف‌های طولانی برای دریافت غذا، فشارها را بر اسرائیل افزایش داد. پس از دو ماه محدودیت شدید بر ورود کاروان‌های امدادی سازمان ملل و تمرکز کمک‌ها بر بنیاد بشردوستانه‌ای که مورد حمایت آمریکا بود، ارتش اسرائیل ناچار شد تغییر سیاست دهد و به ‌طور رسمی اعلام کرد‌ برای عبور کاروان‌های کمک‌رسانی مسیرهای امن ایجاد می‌کند. اجرای «وقفه‌های بشردوستانه» جدید در سه نقطه از غزه (شهر غزه، دیر‌البلح و مواسی) باعث شد کاروان‌های سازمان ملل و سایر نهادهای امدادی بتوانند حجم بیشتری از مواد غذایی و دارو را وارد منطقه کنند. علاوه بر این، سه هواپیمای امدادی اردن و امارات اجازه یافتند کمک‌های خود را به ‌صورت هوایی بر فراز نوار غزه تخلیه کنند؛ هرچند مقدار این کمک‌ها در مقایسه با نیاز گسترده مردم غزه ناچیز بود. در حالی که اسرائیل همچنان وجود قحطی را انکار می‌کند و بخشی از مسئولیت را متوجه حماس می‌داند، تصاویر دلخراش از وضعیت کودکان و خانواده‌ها، فشار جامعه جهانی را بر این حکومت تشدید کرده است. نتانیاهو به‌تازگی گفته است: «در هر شرایطی باید اجازه ورود حداقل کمک‌های بشردوستانه داده شود». اما این تغییر سیاست تا چه اندازه پاسخ‌گوی نیازهای مردم است؟ بسیاری از مقامات و سازمان‌های بین‌المللی تأکید دارند که ارسال زمینی کاروان‌های امدادی تنها راه پاسخ‌گویی به ابعاد بحران فعلی است و پرتاب کمک‌های هوایی، صرفا نقش مُسکن موقت را ایفا می‌کند. سازمان جهانی غذا اعلام کرده است که در هفته گذشته چهارهزار‌و ۲۰۰ تن مواد غذایی به غزه ارسال کرده و در صورت تداوم تسهیل شرایط، امکان تغذیه کل جمعیت ۲.۱‌میلیونی غزه برای سه ماه آینده وجود دارد. با این حال، مقامات امدادی هشدار می‌دهند که اقدامات اسرائیل باید ادامه‌دار باشد تا از وقوع قحطی و بحران بهداشتی گسترده پیشگیری شود.

تأثیرات اجتماعی و روانی بحران غذا

با وجود اعلام رسمی بازشدن مسیرها، بسیاری از ساکنان غزه هنوز از دریافت مستقیم کمک‌ها محروم هستند. مروت نجم، مادر 9 فرزند، با اشاره به احساس امنیت نسبی در روزهای اخیر می‌گوید: «هنوز هیچ سازمانی با ما تماس نگرفته است. فقط منتظریم پیامی بیاید تا شاید بتوانیم سهمیه‌ای دریافت کنیم. پسر ۱۷‌ساله‌ام چند روز پیش کیسه آردی را تهیه کرده بود، اما آن را از او سرقت کردند». بازار سیاه و افزایش قیمت مواد غذایی نیز همچنان بر زندگی مردم سایه افکنده است، هرچند گزارش‌هایی از کاهش نسبی قیمت‌ها در روزهای اخیر منتشر شده است. دوعا مسعود، معلمی که همراه خانواده‌اش در منطقه مواسی آواره شده، وضعیت فعلی را چنین توصیف می‌کند: «چند روز پیش یک بسته ماکارونی را ۳۵ شِکِل خریدم، امروز همان بسته را ۱۵ شِکِل تهیه کردم. قیمت آرد هم که تا چندی پیش هر کیلوگرم ۱۰۰ شِکِل بود، حالا بعضی فروشنده‌ها آن را به ۲۵ شِکِل می‌فروشند. اما برای ما آوارگان، همه چیز همچنان وعده است و کمک عملی هنوز دریافت نکرده‌ایم». براساس آمار منتشرشده از سوی وزارت بهداشت غزه که حماس کنترل آن را در اختیار دارد، فقط در ۲۴ ساعت شش نفر بر اثر سوءتغذیه جان خود را از دست داده‌اند و سازمان جهانی بهداشت نسبت به افزایش قابل توجه موارد مرگ‌ومیر در ماه جولای هشدار داده است. بنا بر گزارش‌ها، در همین ماه ۶۳ نفر از جمله ۲۴ کودک زیر پنج سال بر اثر سوءتغذیه فوت کرده‌اند؛ این در حالی است که در شش ماه نخست سال فقط ۱۱ نفر قربانی سوءتغذیه شده بودند.

چشم‌انداز مبهم؛ امید به صلح و رفع بحران

در کنار بحران غذا، موضوع آتش‌بس همچنان در کانون توجهات دیپلماتیک قرار دارد. دونالد ترامپ و کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا و رهبر حزب کارگر بریتانیا، در دیدار خود محور گفت‌وگوها را بر لزوم آتش‌بس و پایان بحران انسانی در غزه قرار داده‌اند. با این حال استارمر حاضر نشده مانند مکرون، فلسطین را به عنوان یک کشور به رسمیت بشناسد. هم‌زمان، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، وعده داده است که در مجمع عمومی سازمان ملل، شناسایی رسمی کشور فلسطین را مطرح کند؛ اقدامی که می‌تواند معادلات سیاسی را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد اما در واقعیت موجود تأثیر چندانی نخواهد داشت. در حالی که برخی مقامات اسرائیلی افزایش حمایت اروپا از استقلال فلسطین و ارسال کمک‌ها به غزه را عامل تشدید مواضع حماس می‌دانند، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که تنها راه عبور از بحران فعلی و منزوی‌کردن حماس، دستیابی به توافقی جامع و برقراری آتش‌بس پایدار و همچنین به رسمیت شناخته‌شدن کشور فلسطین با هدایت جریان‌های میانه‌رو است.