غربالگری در مناطق هدف حمله

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

ایلنا: مدیر کل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت نسبت به شیوع اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) در جامعه پس از جنگ هشدار داد. محمدرضا شالبافان درباره اختلال استرس پس از سانحه توضیح داد: «متعاقب اتفاقاتی که آسیب روانی جدی به همراه دارند، یعنی فرد یا به‌طور جدی در معرض آسیب جانی قرار گرفته باشد یا شاهد آسیب جانی فردی دیگر باشد؛ به‌گونه‌ای که در حضورش فردی مجروح یا کشته شده باشد، یا خودش به‌شدت نگران باشد که هر لحظه ممکن است آسیب جانی جدی ببیند، در روان‌پزشکی به آن «ترومای روانی» می‌گوییم».

 او ادامه داد: «در پی این‌گونه اتفاقات، ممکن است اختلالات مختلفی برای افراد به وجود بیاید. برخی از افراد پس از چنین اتفاقاتی ممکن است دچار علائمی شوند؛ از جمله، تجربه وقوع مجدد ضربه به صورت مکرر، مشکلات جدی در خواب، احساس بیش‌برانگیختگی، تعریق، زود از کوره دررفتن و از دست دادن آرامش سابق. همچنین ممکن است فرد دچار احساس کرختی، بی‌انگیزگی و بی‌حوصلگی شود. اگر این اتفاقات پس از سانحه رخ دهند و به‌طور جدی باعث آزار و اختلال در عملکرد فرد شوند، به این حالت، اختلال آسیب روانی حاد یا اختلال استرس حاد گفته می‌شود و تا یک ماه پس از وقوع علائم، با همین عنوان شناخته می‌شود». او اضافه کرد: «در این بازه یک‌ماهه، اگر علائم فرد رو به بهبود روند – چه با درمان و چه گاه بدون درمان – به اختلال دیگری تبدیل نمی‌شود. اما اگر این علائم بیش از یک ماه ادامه پیدا کنند و موجب اختلال در عملکرد فرد و ناراحتی عمیق او شوند که منجر به افت آشکار در شرایط زندگی‌اش شود، آن‌گاه تبدیل به اختلالی به نام «PTSD» یا «اختلال استرس پس از سانحه» می‌شود». 

شالبافان افزود: «این یکی از اختلالاتی است که در جوامع ممکن است رخ دهد، به‌ویژه پس از اتفاقاتی مانند جنگ، زلزله، سیل و امثال آن، شیوع آن در جامعه افزایش می‌یابد. این اختلال از معدود اختلالاتی در روان‌پزشکی است که بروز آن مستقیم متعاقب یک آسیب جدی اجتماعی و فردی برای اشخاص رخ می‌دهد». بر اساس اعلام او، بسیاری از افرادی که مبتلا به PTSD شده‌اند، اگر علائم آنها درمان شود، ممکن است بهبود یابند؛ اما متأسفانه، در صورتی که افراد درمان مؤثر دریافت نکنند، ممکن است برای مدت‌ها یا حتی سال‌ها با این علائم درگیر باشند و این موضوع موجب ناراحتی و آزار جدی آنها شود که این امر طبیعتا بر شرایط خانواده، دوستان و همکاران آن فرد نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. این مسئول در وزارت بهداشت، با اشاره به تأثیر مداخلات درمانی زودهنگام در اختلال استرس پس از سانحه گفت: اما نکته بسیار مهم، همین بازه یک‌ماهه است که پس از تروما فرصت بسیار مناسبی برای انجام درمان‌های مؤثر وجود دارد و اگر این فرصت از دست برود و درمان دیرتر آغاز شود، متأسفانه احتمال پاسخ‌دهی به درمان کاهش می‌یابد و ممکن است فرد به‌ سمت اختلال استرس پس از سانحه مزمن سوق داده شود.

مدیر کل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در پاسخ به این پرسش که کدام گروه‌ها بیشتر در معرض ابتلا به PTSD هستند؟ افزود: «اصولا اختلال استرس حاد و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، در سنین پایین‌تر، بیشتر ممکن است رخ دهند. یعنی در نوجوانان و کودکان، متعاقب تروما، احتمال بیشتری وجود دارد که به‌ سمت اختلالات سلامت روان بروند و در صورتی که درمان نشوند، بیشتر احتمال دارد که اختلال‌شان مزمن شود». او ادامه داد: «برخی از گروه‌های جمعیتی نیز به واسطه شغل‌ و حضورشان در صحنه‌های خاص، مانند نیروهای امدادی، آتش‌نشانان، پلیس، نظامیان و پزشکان ممکن است با صحنه‌هایی مواجه شوند که منجر به تروما و آسیب روانی شود. بنابراین باید توجه ویژه‌ای به این عزیزان داشت. با این حال، در چنین شرایطی، جمعیت عمومی نیز در معرض خطر بالاتری قرار می‌گیرند و آنها نیز باید مورد توجه قرار گیرند. مهم‌ترین نکته این است که خود افراد مطلع و آگاه باشند و علائم را بشناسند». او در پاسخ به این سؤال که آیا وزارت بهداشت برنامه‌ای برای شناسایی اختلال استرس پس از سانحه میان افراد در جریان جنگ اخیر دارد؟ گفت: «ارزیابی‌های سلامت روان از همان روز نخست تهاجم دشمن در مناطق آسیب‌دیده آغاز شده است. اما با فروکش‌کردن جنگ و برقراری آتش‌بس پایدار در کشور، ما برنامه‌های جدی‌ای داریم تا به‌ویژه در مناطقی که بیشتر آسیب دیده‌اند، جمعیت عمومی را برای شناسایی اختلال استرس حاد و اختلال استرس پس از سانحه غربالگری کنیم. امیدواریم بتوانیم با تشخیص زودهنگام، درمان‌های سریع و کمک مؤثر، به آسیب‌دیدگان یاری برسانیم».