گزارشی از همدلی مردم با اجاره‌نشین‌هایی که گرفتار جنگ شده‌اند
خانه رایگان برای مستأجران
«خانه رایگان»؛ این دو کلمه، این روزهای جنگ ایران و اسرائیل در شماری از آگهی‌های فضای مجازی به چشم می‌آید. مردمی که در خانه‌های خود را برای مستأجران باز گذاشته‌اند تا در روزهای پراضطراب جنگ، باری از دوش آنها بردارند. بر اساس گزارش‌های آماری، نسبت مستأجران به مالکان از دهه ۷۰ تاکنون مدام رو به افزایش بوده و تورم مزمن تعداد زیادی از خانواده‌های کشور را اجاره‌نشین کرده است. در این میان تهران مستأجرنشین‌ترین استان ایران است و چیزی حدود ۵۱ درصد مردم پایتخت اجاره‌نشین هستند. تهرانی که این روزها زیر آتش بی‌امان جنگ است و شمار زیادی از مردم تهران را آواره شهرهای دیگر کرده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: «خانه رایگان»؛ این دو کلمه، این روزهای جنگ ایران و اسرائیل در شماری از آگهی‌های فضای مجازی به چشم می‌آید. مردمی که در خانه‌های خود را برای مستأجران باز گذاشته‌اند تا در روزهای پراضطراب جنگ، باری از دوش آنها بردارند. بر اساس گزارش‌های آماری، نسبت مستأجران به مالکان از دهه ۷۰ تاکنون مدام رو به افزایش بوده و تورم مزمن تعداد زیادی از خانواده‌های کشور را اجاره‌نشین کرده است. در این میان تهران مستأجرنشین‌ترین استان ایران است و چیزی حدود ۵۱ درصد مردم پایتخت اجاره‌نشین هستند. تهرانی که این روزها زیر آتش بی‌امان جنگ است و شمار زیادی از مردم تهران را آواره شهرهای دیگر کرده است.
روایت‌هایی از مستأجران گرفتار جنگ
با مشت به در می‌کوبد. کسی از پشت در می‌گوید: «تعطیل است». زن می‌پرسد: «تا کی؟» صدای خفیف پشت در جواب می‌دهد: «خدا می‌داند!» سرعت اینترنت موبایل جواب‌گوی فیلترشکن‌ها نیست و کسی به نظافتچی خبر نداده که شرکت تعطیل است. نسرین در یک شرکت کوچک واردات موبایل در خیابان جردن کار می‌کند و از زمان شروع جنگ، کار تعطیل شده است. مدیرعامل شرکت، قبل از جنگ به دوبی رفته و برنگشته است. بعضی‌ها می‌گویند ممکن است دیگر برنگردد و بساط شرکت جمع شود. نسرین در یک آپارتمان کوچک ۵۰ متری در محله نواب مستأجر است و ماهانه هشت میلیون تومان اجاره می‌دهد. شعله‌ورشدن ناگهانی آتش جنگ ایران و اسرائیل، نسرین را آن‌قدر مضطرب و پریشان کرده که به یک دفتر معاملات املاک در نواب آمده است و بی‌وقفه اشک می‌ریزد. او پنج سال پیش از همسر خود جدا شده و مادر دو بچه هفت و ۱۲ ساله است. ساسان قربانی، مشاور املاک به «شرق» می‌گوید از وقتی که جنگ شروع شده است، مستأجران مضطرب شده‌اند. به گفته او جنگ درست در زمان اوج معاملات بازار اجاره مسکن رخ داده است و بسیاری از مستأجران بلاتکلیف مانده‌اند. صاحبخانه نسرین با قربانی چک و چانه می‌زند و بالاخره راضی می‌شود که او تا پایان تابستان در خانه‌اش بماند تا تکلیف جنگ مشخص شود اما آیا جنگ تا پایان تابستان تمام شده است؟ کسی چه می‌داند. اکبری که دستیار قربانی است، پک محکمی به سیگار می‌زند و می‌گوید وقتی جنگ ایران و عراق شروع شد، وسایلمان را برداشتیم که یک هفته از خانه برویم؛ حتی قفس مرغ مینا را با خود نبردیم اما دیگر هرگز خانه‌مان را ندیدیم. کسی چه می‌داند جنگ چه زمانی تمام می‌شود؟
زمان پایان مهلت قرارداد مغازه پیمان ۲۴ خرداد امسال بوده است؛ درست یک روز پس از شروع جنگ ایران و اسرائیل. پیمان یک مغازه فروش لوازم آشپزخانه در محله قصرالدشت دارد و حالا بیشتر از یک هفته است که مغازه تعطیل است و او از سویی نمی‌دانست که اگر قرارداد مغازه را تمدید کند، آیا با تداوم تعطیلی بازار از عهده پرداخت اجاره می‌آید و از سوی دیگر نمی‌دانست اگر اجاره مغازه را تمدید نکند دقیقا چه کار کند؟ با این حال مالک مغازه پیمان تماس گرفته و گفته است که فعلا نیاز نیست اجاره پرداخت کند. این تنها گوشه‌ای از تجربه متفاوت مستأجران در بازار اجاره است. حالا با شروع جنگ ایران و اسرائیل آگهی‌های زیادی در فضای مجازی منتشر شده است تا خانه‌های رایگان در اختیار مستأجران قرار دهد. کاربری که خود را محمدی معرفی کرده، عکس‌هایی از آپارتمانی ۹۰ متری در همدان منتشر کرده و نوشته است مستأجرانی که توانایی پرداخت اجاره خانه ندارند، می‌توانند تا پایان زمان جنگ در این خانه به صورت رایگان اقامت کنند. کاربر دیگری که خود را یک زن مجرد معرفی کرده، با انتشار عکس‌هایی از خانه خود نوشته که حاضر است تا پایان جنگ خانه خود را به صورت اشتراکی و به رایگان در اختیار یک زن دیگر قرار دهد. او قید کرده اولویت با زنان دانشجو یا شاغل بدون سرپرست است.
یک کاربر دیگر هم با انتشار عکسی از یک خانه قدیمی در بندرعباس نوشته است که یک خانه به صورت رایگان و تا پایان زمان جنگ به خانواده‌هایی که توانایی پرداخت اجاره ندارند واگذار می‌شود. او به «شرق» توضیح می‌دهد که خانه آگهی‌شده خانه موروثی او و خواهر و برادرانش است و آنها فعلا به این خانه نیاز ندارند. سعید لطفی، عضو هیئت مدیره اتحادیه مشاوران املاک تهران به «شرق» توضیح می‌دهد که با شروع جنگ ایران و اسرائیل معاملات املاک در تهران تقریبا متوقف شده است و انعقاد قرارداد اجاره یا خرید و فروش انجام نمی‌شود. او با اشاره به اینکه در هفته‌های پایانی بهار و تابستان معاملات بازار مسکن به اوج می‌رسد اما امسال با شروع جنگ ایران و اسرائیل وضعیت به کلی متفاوت شده و معاملات تقریبا متوقف شده است، می‌گوید با این حال شمار زیادی از صاحبخانه‌ها در یک حرکت همدلانه، قرارداد مستأجران را با همان نرخ‌های قبلی تمدید کرده‌اند یا فعلا از انعقاد قرارداد جدید خودداری و برخی از دریافت اجاره‌بها در شرایط جنگ خودداری کرده‌اند. لطفی تأکید می‌کند که امیدوار است دولت به مالکان املاک مسکونی و تجاری فشار مالیاتی نیاورد تا آنها بتوانند با فراغ بال بیشتری به مستأجران در شرایط جنگ کمک کنند.
تهران مستأجرنشین‌ترین استان کشور
چیزی نزدیک به نیمی از تهرانی‌ها مستأجر هستند. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران حدود ۵۱ درصد تهرانی‌ها مستأجر هستند و تهران مستأجرنشین‌ترین استان ایران به شمار می‌آید. بر اساس آخرین آمار موجود در اردیبهشت ۱۴۰۴ و مطابق آمارهای مرکز آمار ایران، در مناطق شهری ۶۹ درصد مالکیت و ۲۳ درصد استیجار وجود دارد. این آمار در روستاها ۸۹ درصد مالکیت و ۴.۴ درصد استیجار است. اجارهنشینی از دهه 70 خورشیدی تاکنون رو به افزایش بوده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران از دهه 30 خورشیدی نسبت مالکان مسکن به مستأجران به صورت مداوم در حال افزایش بود، اما این روند از دهه 70 شیب نزولی گرفت و اجارهنشینی به سرعت رشد کرد؛ به طوری که هم‌اکنون نزدیک به یک‌سوم جمعیت کشور و بیشتر از نیمی از تهرانی‌ها مستأجر هستند. گذشته از این مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش داده است که نرخ فقر مسکن در ۱۶ سال گذشته به صورت مداوم بیشتر شده و هم‌اکنون نرخ فقر مسکن در کشور به بیشتر از دو برابر میانگین جهانی رسیده است. بر اساس گزارشی که مرکز آمار ایران چندی پیش منتشر کرد، در سال ۱۳۳۵ خورشیدی تعداد خانوارهای ساکن واحدهای مسکونی ملکی یا صاحبخانه‌ها دومیلیونو۴۱۷هزارو ۱۳۸ خانوار بوده و در مقابل ۷۵۰هزارو ۱۱۰ خانوار مستأجر بوده‌اند. به عبارتی شمار مالکان ۳.۲ برابر مستأجران بوده است. بنا بر این گزارش در یک دهه بعد یعنی در سال ۱۳۴۵ خورشیدی دومیلیونو۹۸۷هزارو ۲۲۴ خانوار مالک مسکن خود بوده‌اند و ۸۱۲هزارو ۷۵۷ خانوار مستأجر بوده‌اند. در یک دهه بعد تعداد مالکان مسکن افزایش داشته و نسبت مالکان خانه به مستأجران ۳.۶ برابر بوده است. یک دهه پس از آن یعنی در سال ۱۳۵۵ خورشیدی شمار خانواده‌های مالک مسکن به چهارمیلیون‌و۷۰۹هزارو ۸۸۸ خانوار رسیده و در مقابل شمار مستأجران یک‌میلیون‌و‌چهارهزار‌و ۱۲۲ خانوار بوده است. در واقع در این سال نسبت مالکان به مستأجران حدود ۴.۶ برابر بوده است. در سال ۱۳۶۵ خورشیدی شمار خانوارهای مالک مسکن به شش‌میلیون و۸۱۴هزارو ۲۲۱ خانوار رسید و تعداد خانوار مستأجر یک‌میلیون و۱۵۲هزارو ۶۷۲ خانوار بود. در سال ۱۳۶۵ همچنان شمار مالکان مسکن رو به افزایش بود و نسبت مالکان به مستأجران به ۵.۹ برابر رسید.
در سال ۱۳۷۵ شمار مالکان هشت‌میلیون‌و۴۴۴هزارو ۲۰۸ خانواده گزارش شد و شمار مستأجران یک‌میلیون‌و۸۹۳هزارو ۵۵۲ خانوار ثبت شد. در نیمه دهه 70 روند خانه‌دارشدن افراد نزولی شد و نسبت مالکان به مستأجران به ۴.۴ برابر کاهش داشت. در سال ۱۳۸۵ خورشیدی تعداد مالکان مسکن ۱۱میلیون‌و۱۳هزارو ۲۳۵ خانوار قید شده است و شمار مستأجران سه‌میلیون‌و۹۸۱هزارو ۵۴۹ خانوار اعلام شد. نسبت مالکان به مستأجران در نیمه دهه 80 به ۲.۷ برابر ریزش کرد. در سال ۱۳۹۰ تعداد خانواده‌های مالک ۱۱میلیون و۸۷۵هزارو 3 خانوار گزارش شد و شمار مستأجران پنج‌میلیون‌و۶۰۷هزارو ۳۱۴ خانوار اعلام شد. به عبارت دیگر نسبت مالکان به مستأجران در ابتدای دهه 90 به ۲.۱ برابر افت کرد. بر اساس آخرین آماری که در سوم شهریور سال جاری توسط علیرضا مُهِلی، نماینده وزارت راه و شهرسازی در بندرعباس اعلام شده، تعداد خانوار مستأجر کشور به حدود هشت میلیون خانوار رسیده است. اگر بخواهیم بُعد خانوار را ۳.۲ نفر در نظر بگیریم، در واقع حدود ۲۵میلیون‌و ۶۰۰ هزار ایرانی و نزدیک به یک‌سوم ایرانی‌ها مستأجر هستند.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
