آنچه تاکنون در جشنواره فیلم کن گذشته و آنچه در راه است
هفتاد‌و‌هشتمین دوره جشنواره فیلم کن در حال برگزاری است و امسال نیز سینمای ایران در این رویداد بین‌المللی حضور پررنگی دارد. فیلم «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی نخستین اکرانش را در جشنواره فیلم «کن» تجربه کرد.
مترجم، نسترن آستانه: هفتاد‌و‌هشتمین دوره جشنواره فیلم کن در حال برگزاری است و امسال نیز سینمای ایران در این رویداد بین‌المللی حضور پررنگی دارد. فیلم «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی نخستین اکرانش را در جشنواره فیلم «کن» تجربه کرد.
سعید روستایی، ملودرام‌ساز ایرانی، پس از فیلم «برادران لیلا» در سال ۲۰۲۲، با بازگشت به خط رقابتی کن، ثابت می‌کند در به تصویر کشیدن درد زنانه زیر سایه پدرسالاری استعداد دارد. این تحلیلی است که ورایتی از ساخته جدید روستایی نوشته است: «روستایی پس از فیلم «برادران لیلا» در سال ۲۰۲۲، به کن بازگشته است. این سومین فیلم او است که با «ابد و یک روز» آغاز شد، که بر روی زنی مقاوم و نسبتا مستقل تمرکز دارد. پسر مهناز، علیار، انرژی بمب ساعتی خود را به فعالیت‌هایی همچون راه‌اندازی حلقه قمار در مدرسه، قلدری با همکلاسی‌ها و فریاد‌زدن بر سر هر بزرگسالی که در کارهای او دخالت می‌کند، تبدیل می‌کند. با‌این‌حال، این مشکل اضافه‌ای برای مهناز، پرستار بیمارستان ایجاد می‌کند که پس از مرگ همسر اولش، دو فرزند (فرزند دوم دختری آرام است) را در خانه مادرش بزرگ می‌کند. یک رابطه عاشقانه با امدادگر حمید (پیمان معادی) به نقطه‌ای رسیده است که او می‌خواهد خواستگاری کند که نیازمند رضایت خانواده‌اش از خارج از شهر است.
پرده اول صحنه‌ها و شخصیت‌هایی را که بر زندگی و کار مهناز تسلط دارند، آشکار می‌کند. روستایی به وضوح نشان می‌دهد ما در یک خرده‌‌جهان ناقص ریشه دوانده‌ایم که هیچ‌کس در بهترین حالت خود نیست. حمید همیشه بیماران را برای افزایش درآمد خود تحت فشار قرار می‌دهد. مهناز از رفتارهای ضداجتماعی علیار دفاع می‌کند و اعتراضات موجه همکارش را که پسرش باعث ناراحتی او می‌شود، نادیده می‌گیرد.
به استثنای مادر راستگوی مهناز، زنان در زندگی او در این شلوغی اولیه به حاشیه می‌روند. خواهر کوچک‌تر او، مهری (سها نیاستی) و دخترش ندا به سختی ثبت می‌شوند؛ زیرا قهرمان داستان ما بر سر‌و‌کله‌زدن با مردان برای تغییر وضعیت خانواده مدرن خود و ایجاد ریشه‌های جدید از نظر اجتماعی قابل قبول، تمرکز می‌کند. روستایی در تلفیق لحظات تحول‌بخش از طریق صحنه‌هایی که بر‌اساس دیگر فعالیت‌ها سوار شده‌اند، برتری دارد. در گوشه‌ای از یک اتاق شلوغ، کسی به چشم دیگری نگاه می‌کند و اکنون هیچ چیز مثل قبل نخواهد بود. بزرگ‌ترین لحظات خارج از صحنه اتفاق می‌افتند. ما شاهد ساختار و پیامد هستیم؛ زیرا مهناز برای درک آنچه زندگی‌اش شده، تلاش می‌کند. از آنجا که لحظات احساسی به سمت افراط سوق داده می‌شوند، محیط‌های خانگی و کاری با نگاهی روایی و دقیق و با جزئیات جذاب ترسیم شده‌اند.
آنچه فیلم‌های قبلی روستایی را متمایز می‌کند، نحوه از بین بردن فاصله بین فرهنگ ایرانی و جهان غرب است. سبک او با دوربین پویا، تدوین کارآمد و داستان‌گویی مبتنی بر طرح بسیار نزدیک‌تر به فیلم‌های استودیویی آمریکایی به نظر می‌رسد. در‌حالی‌که این باید «زن و بچه» را بیشتر قابل درک کند و روان‌شناسی آن به‌سادگی قابل جمع‌بندی نیست. تماشاگران احتمالا احساس سردرگمی خواهند کرد؛ زیرا مهناز به شیوه‌هایی فزاینده خودتخریبانه و غیرمنطقی عمل می‌کند تا به پایانی برسد که تسکین‌دهنده است، اما راه‌‌حل واقعی ندارد».
برخی از لحظات برجسته اولیه کن
کن روز سه‌شنبه با ادای احترام به رابرت دنیرو، ستاره سینما افتتاح شد؛ ۴۹ سال پس از اینکه «راننده تاکسی» جایزه اصلی جشنواره، نخل طلا را از آن خود کرد. دنیرو از نخل طلای افتخاری خود برای انتقاد از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده که هدف همیشگی انتقادات اوست، استفاده کرد. او همچنین به ستایش برخی از نخبگان سینما، از جمله لئوناردو دی‌کاپریو و کوئنتین تارانتینو پرداخت.
در اواخر هفته، جدیدترین فیلم ریچارد لینکلیتر، «موج نو»، مورد توجه منتقدان قرار گرفت. بازی جنیفر لارنس در فیلم «بمیر، عشق من» ساخته لین رمزی، شایعاتی درباره اسکار را به همراه داشته است. کریستن استوارت، در میان انبوه بازیگرانی که اولین کارگردانی خود را در کن امسال رونمایی می‌کنند، «گاه‌شماری آب» را در بخش «نوعی نگاه» جشنواره به نمایش گذاشت. استوارت با فیلم خود سعی دارد این مطلب را که کارگردانی برای تعداد کمی از افراد است، از بین ببرد.
از جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ چه انتظار می‌رود
فیلم «طرح فنیقی» ساخته وس اندرسون، یک کمدی جاسوسی با بازی بنیسیو دل‌تورو و میا تریپلتون که در طول تشویق ایستاده بعد از تماشای اثرش به‌شدت احساساتی شد، نقدهای متوسطی دریافت کرد. ترکیبات نقاشانه و بسیار دقیق طراح تولید، آدام استاک‌هاوزن و فیلم‌بردار، برونو دلبونل، در اینجا به وضوح نمایش داده می‌شوند، اما روایت نشان می‌دهد شاید وقت آن رسیده باشد که اندرسون سبک خود را تغییر دهد.
از جمله فیلم‌های کم‌حاشیه اما مورد تحسین قرار‌گرفته، درام بلوغ «رنوار» ساخته چیه هایاکاوا که در توکیو دهه ۱۹۸۰ اتفاق می‌افتد و کمدی سیاسی صنعت فیلم مصر، «عقاب‌های جمهوری» ساخته طارق صالح (برنده بهترین فیلم‌نامه ۲۰۲۲ برای «پسر بهشتی») نیز برای نخل رقابت می‌کنند. هایاکاوا در سال ۲۰۲۲ دوربین طلایی را از بخش «نوعی نگاه» برای «طرح ۷۵» برد و «رنوار» اولین فیلم رقابتی او است.
فیلم «خواهر کوچک» ساخته حفسیه هرزی که روایتی فرانسوی-الجزایری از آشکارسازی هویت است، در روز چهارم به نمایش درآمد و می‌تواند جایزه داوران یا حتی جوایز بهترین بازیگر زن را برای نادیا ملیتی که مصاحبه خوبی از ریچل هندلر در Vulture گرفت، کسب کند.
فیلم اتوبیوگرافیک کارلا سیمون با نام «رومریا» از اسپانیا، درباره یک فیلم‌ساز مشتاق که به دنبال یادگیری درباره تاریخچه خانواده‌اش و به‌ویژه پدر مرحومش است که در اوایل دهه ۱۹۹۰ در سنین جوانی بر اثر ایدز درگذشت روایت می‌شود نیز روز چهارشنبه با نقدهای مثبت همراه بود. فیلم‌برداری هلن لوارت که فیلم «الینور کبیر» اسکارلت جوهانسون در بخش «نوعی نگاه» را نیز فیلم‌برداری کرده و با کارهایش (مانند شیمر، هتل سرنوشت) یک چهره ثابت در کن است، شایسته توجه هیئت داوران قرار گرفته است.
