کام تلخ عسلویه

شرق: میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است که به صورت مشترک در خلیج فارس میان ایران و قطر واقع شده است. این میدان بیش از ۵۰ درصد گاز ایران را تأمین می‌کند و ۴۵ درصد از خوراک پالایشگاه‌‌های بنزین ایران از میدان پارس جنوبی تأمین می‌شود.

با‌این‌حال، قطر چیزی نزدیک به 65 درصد میدان گازی پارس جنوبی یا به گفته قطری‌ها گنبد شمالی را در اختیار گرفته است و ایران تنها از حدود 35 درصد این میدان بهره‌برداری می‌کند. قطر اما به همین نقطه بسنده نکرده و در سال گذشته میلادی قراردادهای بزرگی برای این میدان بسته است. چین در کمتر از یک سال دو قرارداد خیره‌کننده گاز با قطر بسته است؛ اولی به ارزش ۶۰ میلیارد دلار و دومی قراردادی ۲۷‌ساله که بناست سالانه چهار میلیون تن گاز مایع مورد نیاز دومین اقتصاد جهان را تأمین کند. اما این تنها اقبال گنبد شمالی قطر نیست و در مدت حدود یک سال قراردادهای مهمی در زمینه سرمایه‌گذاری مشترک با دو شرکت فرانسوی توتال و تکنیپ، همچنین شرکت آمریکایی کونوکو فیلیپس و شرکت هلندی‌-‌بریتانیایی شل بسته و چندین قرارداد پیمانکاری دیگر با غول‌های انرژی جهان امضا کرده است. در مقابل، نگرانی‌ها درباره افت فشار پارس جنوبی شدت گرفته است. بر‌ اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال ۱۴۲۰ احتمالا میزان کل عرضه گاز طبیعی به ۸۹۸.۷ میلیون مترمکعب در روز برسد؛ این در حالی است که میزان مصرف همه بخش‌ها برابر با ۱۴۱۰.۸ خواهد بود؛ در نتیجه روزانه ۵۱۲ میلیون مترمکعب کمبود گاز در بازار داخلی ایران رخ می‌دهد.

تحریم و فقر سرمایه‌گذاری و فقر فناوری مهم‌ترین موانع توسعه میدان گازی پارس جنوبی از سمت ایران بوده‌اند. پیش از این جواد اوجی، وزیر نفت، در صحن علنی مجلس اعلام کرده بود ما در حوزه گاز به 80 میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری نیاز داریم تا میادین مشترک و بخش‌هایی از فازهای پالایشگاه پارس جنوبی را که توسعه پیدا نکرده است و سایر میادین مستقل گازی را توسعه بدهیم. البته او پیش‌ از‌ این هم گفته بود که با توجه به بررسی‌ها در هشت سال آینده در چهار شرکت اصلی نفت و گاز برای تکمیل پروژه‌های خود به 240 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارند و اگر در این صنعت سرمایه‌گذاری تداوم نداشته باشد، در آینده باید شاهد واردات گاز و فراورده‌های نفتی به کشور باشیم.

با‌این‌حال، دولت سیزدهم بارها وعده داده بود روسیه در صنعت نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری می‌کند و بیش از یک سال پیش در تیر سال 1401 دولت از امضای تفاهم‌نامه 40 میلیارد دلاری شرکت ملی نفت ایران و گازپروم روسیه خبر داد؛ تفاهم‌نامه‌ای که در آن توسعه میدان‌های گازی کیش و پارس شمالی، فشارافزایی میدان پارس جنوبی، توسعه شش میدان نفتی، سوآپ گاز و فراورده، تکمیل طرح‌های ال‌ان‌جی، احداث خطوط لوله صادرات گاز و همکاری‌های علمی و فناورانه دیده شده بود. اما حالا روس‌ها هم نیامده‌اند و شرکت ملی نفت ایران دیروز در قراردادی با چهار مجموعه مپنا، قرارگاه خاتم‌الانبیا، پتروپارس و اویک، طرح فشار‌افزایی میدان پارس جنوبی را کلید زد. بر این اساس، قرار است تا چهار سال آینده ۲۸ سکو با اولویت مناطق دچار افت فشار و مناطق مرزی با قطر احداث شود. این قرارداد با بودجه ۲۰ میلیارد دلار انجام می‌شود. وزیر نفت در این مراسم مدعی شد عایدی کشور از اتمام این طرح ۹۰۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است. اما سعید ساویز، کارشناس انرژی، به «شرق» می‌گوید: مشکل فقط سرمایه‌گذاری نیست و ایران برای فشارافزایی در میدان پارس جنوبی نیاز به فناوری دارد و اگرچه این طرح می‌تواند گاز را از سر سکو تا عسلویه منتقل کند، اما افت فشار مخازن را چه می‌کنیم؟