هنر ایران به گزارش زنان

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شهرزاد رویایی

نشست خبری نمایشگاه جدید موزه هنرهای معاصر تهران با عنوان «به گزارش زنان» و با حضور رضا دبیری‌نژاد، رئیس موزه هنرهای معاصر، توکا ملکی، افسانه کامران و سجاد باغبان ماهر به‌عنوان پژوهشگران و گردانندگان نمایشگاه، روز یکشنبه ۲۹ تیر در محل این موزه برگزار شد.

رضا دبیری‌نژاد، رئیس موزه هنرهای معاصر تهران، در ابتدای جلسه با اعلام بازنشستگی حسن نوفرستی، روابط‌عمومی این موزه، از او تجلیل ‌و بیان کرد: «روابط‌عمومی یکی از کارهای سخت و پیچیده است که به خودی خود سختی‌های دیگری هم دارد. قرار است از این به بعد شاهین زمانی کارهای روابط‌عمومی موزه هنرهای معاصر تهران را انجام دهد که تا پیش از این در بخش بین‌الملل فعال بود».

او به این بهانه از سال‌ها تلاش نوفرستی تجلیل کرد. در ادامه نوفرستی با یادی از منصور ملکی و اینکه او عامل حضور در این سمت بوده است، قدردانی کرد. او اشاره کرد: «حضور من در موزه هنرهای معاصر تهران با پیشنهاد آقای ملکی بود و با همکاری شما توانستم کارها را پیش ببرم. البته آقای دبیری‌نژاد نظرش این است که در آینده نیز در خدمت موزه باشم و امیدوارم این اتفاق بیفتد».

دبیری‌نژاد درباره نمایشگاه‌های موزه هنرهای معاصر تهران گفت: «ایده نمایشگاه جدید از آغاز سال جاری مطرح شد و مقدماتش را از اواسط نمایشگاه پیکاسو انجام دادیم تا بتوانیم بعد از نمایشگاه پیکاسو، این مهم را در هفته آخر خرداد به ثمر برسانیم، اما متأسفانه با روزهای جنگ تحمیلی ۱۲‌روزه مواجه شدیم و با توجه به شرایط، تصمیم گرفتیم الان آن را برگزار کنیم‌».

او تصریح کرد: «در دوره جدید، تأکید ما بر نمایش آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران بود. موزه‌ها هسته‌ای مرکزی شامل گنجینه‌شان دارند که سعی می‌کنند روایتی را از دل اینها بیرون بیاورند و به نمایش عمومی بگذارند که بر مبنای اهدافی مشخص، آثار انتخاب می‌شود».

دبیری‌نژاد گفت: در نمایشگاه‌های پیشین موزه، نمایش آثار زنان هنرمند خیلی زیاد نبوده، درحالی‌که نزدیک به ۶۵ هنرمند زن در گنجینه داریم و تصمیم گرفتیم آثار هنرمندان نوگرای زن را که از آنها در موزه اثر داریم، به نمایش بگذاریم. بر این اساس که حس کردیم باید هنر نوگرا را معرفی کنیم و در این میان، قطعا یکی از شاخص‌های هنر نوگرا، حضور زنان است. در دوره متأخر یکی از ویژگی‌های معاصریت حضور زنان است و بر این اساس بود که نمایشگاه «به گزارش زنان» را انتخاب کردیم. امروز به حجم زیادی از اسامی زنان هنرمند معاصر رسیدیم که دیگر نمی‌شود بدون آنها نمایشگاه یا حراج هنری برگزار کرد».

او در ادامه بیان کرد: «افسانه کامران استاد دانشگاه و پژوهشگر هنری، توکا ملکی پژوهشگر هنر و سجاد باغبان‌ماهر کارشناس هنر و کیوریتور، گروه کیوریتوری نمایشگاه «به گزارش زنان» را تشکیل می‌دهند. به دلیل اینکه موزه هنرهای معاصر تهران تا به حال مدیر خانم نداشته، تصمیم گرفتیم یک رئیس افتخاری برای موزه هنرهای معاصر تهران در روز افتتاحیه نمایشگاه داشته باشیم که توکا ملکی عهده‌دار این مسئولیت شده است».

رئیس موزه هنرهای معاصر تهران در ادامه درباره فعالیت‌های جانبی این نمایشگاه توضیح داد: «روز پنجشنبه این هفته در گالری‌های خانه هنرمندان ایران و روز جمعه در گالری‌های تهران، نمایشگاه‌هایی را با موضوع هنرمندان زن خواهیم داشت. در کنار نمایشگاه، موزه هنرهای معاصر تهران نشست‌هایی را با موضوع زنان هنرمند برگزار می‌کند که مسئولیت آن را افسانه کامران بر عهده خواهد داشت».

توکا ملکی در ادامه نشست بیان کرد: «باور دارم برای روایت تاریخ هنر باید در نقاط مختلف ایستاد و قصه را روایت کرد که یکی از این نقاط، جایگاه زنان و نقش زنان نوگرا‌ست و این زنان هنرمند دیدگاهی دارند که قطعا تاریخ هنر را تکمیل کرده است. این به معنای تفکیک جنسیتی و پررنگ‌کردن نقش زنان یا مردان نیست، بلکه بازخوانی هر‌کدام از آثار هنری است که بدون هر‌یک تاریخ هنر ناقص خواهد بود».

او تأکید کرد: «ما وقتی با آثار موجود در گنجینه که تا به حال دیده نشده‌اند مواجه شدیم، شگفت‌زده بودیم و این فرصتی بود که از زوایای مختلف بتوانیم آنها را بررسی کنیم. همچنین گفتنی است که همه آثار زنان در گنجینه به نمایش درمی‌آید مگر بعضی که بنا بر مرمت اثر با مشکلاتی رو‌به‌رو است، اما هیچ‌یک بنا به موضوع یا نام هنرمند حذف نمی‌شود».

ملکی اظهار کرد: «در این نمایشگاه به این می‌پردازیم که زنان به چه موضوعات، تکنیک‌ها و شاخصه‌هایی پرداختند و چقدر به جریان‌های هنر نوگرا توجه داشتند که همه این موارد سبب شد به این تقسیم‌بندی برسیم که آثار را چیدمان و معرفی کنیم».

تفکیک بخش‌های مختلف نمایشگاه

توکا ملکی درباره چگونگی تقسیم‌بندی بخش‌های مختلف نمایشگاه توضیح داد: «اولین بخش نمایشگاه، پیشگامان است که نخستین هنرجویان زن هنر نوگرا را معرفی می‌کنیم. دومین بخش، پرتره است که زنان چطور به این موضوع پرداختند و به چه سوژه‌هایی توجه کردند. بخش سوم، هنر انتزاعی است که شاخص‌ترین آثار را در میان آثار زنان هنرمند همچون بهجت صدر دیدیم. بخش چهارم، منظره‌نگاری است که زنان آثار شاخصی در این حوزه دارند. بخش پنجم، زندگی روزمره است که زنان توجه خاصی به موضوعات روزمره و اجتماعی دارند. بخش ششم، نوسنت‌گرایی است که زنان به شیوه خودشان به این موضوع پرداختند. بخش هفتم، به سابقه تشکیل گروه‌های هنری و گروه دنا که تنها گروه مختص زنان در آن زمان است، می‌پردازد. بخش هشتم و آخر، پرداختن زنان هنرمند به مسائل اجتماعی است که نمونه‌های شاخصی وجود دارد».

افسانه کامران نیز درباره نشست‌های پژوهشی توضیح داد: «یکی از وظایف موزه‌ها، پرداختن به موضوعات تحلیلی و پژوهشی است و اینکه چه طیفی از پژوهش‌ها را در بر می‌گیرد. در سال‌های اخیر این علاقه به پژوهش گسترش پیدا کرده ‌که یکی از کلیدواژه‌های آنها، بازنمایی است اما من امیدوارم این آثار از بازنمایی گذر کند و به مسائل مهم‌تر بپردازد».

او در پایان تصریح کرد: «آن چیزی که به روایت گنجینه موزه درمی‌آید، باید با دیگر محل‌های نمایش آثار، متفاوت باشد؛ بنابراین موزه می‌تواند این امکان را فراهم کند تا مواجهه مستقیم با این موضوعات برای پژوهشگران ایجاد شود».

سخنران چهارم، سجاد باغبان‌ماهر، پژوهشگر و یکی از کیوریتورهای این نمایشگاه، گفت: «برگزاری این نمایشگاه به ما سفارش داده شده بود که بر‌اساس تعداد هنرمندان و آثار، نمایشگاهی را تنظیم کنیم، اما محدودیت‌های زیادی داشتیم. به‌عنوان یک معلم موزه‌داری، همیشه گفته‌ام که گردآوری و تکمیل گنجینه، یکی از امور مهم موزه‌داری است. موزه نمی‌تواند از جایی به بعد بگوید که دیگر بازنشسته شده است».

او ادامه داد: «‌۱۲۱ اثر از ۶۵ هنرمند در سالن‌ها به نمایش گذاشته می‌شود که بسیاری از آنها تاکنون به نمایش درنیامده بودند. اما این تعداد اثر، ما را به هدف خود نمی‌رساند و می‌خواستیم کار به ‌گونه‌ای باشد که آثار هنرمندان زن را به ‌صورت دایره‌المعارف در بر بگیرد. در نتیجه از گالری‌داران و نگارخانه‌داران خواستیم که آثار زنان هنرمندی را که با آنها کار می‌کنند، در راستای این نمایشگاه به نمایش بگذارند».

باغبان‌ماهر افزود: «بیشتر آثار زنان، نقاشی هستند و در سایر حوزه‌ها آثار کمتری داریم. در مجموع، ۱۴ نمایشگاه خواهیم داشت که هفت نمایشگاه در فضای خود گالری‌ها و هفت نمایشگاه دیگر هم در گالری‌های خانه هنرمندان برگزار می‌شود. نمایشگاه‌های موزه و خانه‌ هنرمندان دوم مرداد و نمایشگاه‌های گالری‌ها سوم مرداد افتتاح می‌شود».

شاهین زمانی‌طهرانی، روابط‌عمومی موزه هنرهای معاصر تهران در پایان نشست از خبرنگاران حاضر  تشکر کرد و اظهار امیدواری کرد که برای پیشبرد موفق این سمت در ادامه راه  اتفاقات خوبی رقم بخورد.

نمایشگاه «به گزارش زنان» شامل آثار زنان هنرمند نوگرا، روز پنجشنبه در تاریخ دوم مرداد در موزه هنرهای معاصر تهران افتتاح می‌شود.