همبستگی مدنی در عصر جهانیشدن
توماس پیکتی در سالهای اخیر چندین اثر درخورتوجه درباره نابرابری در سرمایهداری کنونی منتشر کرده که برخی از آنها به بحثهای زیادی دامن زدهاند. کتاب مشهور او با عنوان «سرمایه در سده بیستویکم» به تصویر فرایند و ساختار نابرابری در جهان امروز پرداخته است.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
شرق: توماس پیکتی در سالهای اخیر چندین اثر درخورتوجه درباره نابرابری در سرمایهداری کنونی منتشر کرده که برخی از آنها به بحثهای زیادی دامن زدهاند. کتاب مشهور او با عنوان «سرمایه در سده بیستویکم» به تصویر فرایند و ساختار نابرابری در جهان امروز پرداخته است. پیکتی در این اثر با تمرکز بر اقتصاد کشورهای پیشرفته و با مطالعه دادههای آماری و مستندات، روند رشد و تحول نابرابری را از قرن هجدهم به این سو نشان داده است. پیکتی به طور ویژه به وضعیت امروز جهان هم توجه کرده و تلاش کرده با در نظر گرفتن روندی که سرمایه طی کرده، به ترسیم چشمانداز آینده نیز بپردازد. پیکتی با مطالعه پیشرفتهترین اقتصادهای جهانی، جعلیبودن یکی از کلیشههای مرسوم و پرتکرار جهان سرمایهداری را عیان کرده است.
او نشان داده که نرخ رشد سرمایه فراتر از نرخ رشد عمومی اقتصادی بوده و این مسئله به رشد عمیق نابرابری منجر شده است؛ به طوری که به رکورد آغاز قرن بیستم نزدیک شده است. «سرمایه در سده بیستویکم» اگرچه بسیار خوانده شد و به مباحث گستردهای دامن زد؛ اما نقدهای تأملبرانگیزی نیز درباره آن منتشر شد. یکی از مهمترین این نقدها این بوده که پیکتی در اثرش به ریشهها و سرچشمههای تولید نابرابری توجه چندانی نکرده است. در ایران حتی کتابی با عنوان «توماس پیکتی و هزارتوی سرمایهداری» منتشر شده که به نقد و بررسی اثر مشهور پیکتی مربوط است.
«سرمایه در سده بیستویکم» بسیار مفصل است و ازاینرو در این کتاب چکیدهای از آن ارائه شده و سپس چهرههای شناختهشده چپ، کسانی مانند جان بلامی فاستر، الکس کالینیوکس، دیوید هاروی، ریچارد ولف، مایکل پیتس و پرابات پاتنایک در مقالاتی به نقد و بررسی کتاب پیکتی پرداختهاند. بهتازگی گفتوگویی مفصل میان پیکتی و مایکل ساندل در کتابی با عنوان «برابری چیست»، با ترجمه جلال علوینیا در نشر نگاه منتشر شده و این دو چهره مطرح اقتصاد سیاسی و فلسفه سیاسی به بحث درباره وضعیت نابرابری و ضرورت همبستگی برای تغییر وضعیت جهان پرداختهاند. «برابری چیست» در 9 فصل با این عناوین نوشته شده: «چرا باید نگران نابرابریها باشیم»، «کاهش جایگاه پول»، «محدودیتهای اخلاقی بازار»، «جهانیشدن و پوپولیسم»، «شایستهگرایی»، «قرعهکشی برای ورود به دانشگاه و نمایندگی سیاسی»، «مالیات، همبستگی و گروه اجتماعی»، «مرزها، مهاجرت و دگرگونی اقلیمی» و «آینده جنبش چپ: اقتصاد و هویت». در این گفتوگو، توماس پیکتیِ اقتصاددان، و مایکل ساندلِ فیلسوف سیاسی، ریشههای ساختاری نابرابری و پیامدهای آن را در دموکراسیهای مدرن واکاوی میکنند.
پیکتی با اتکا به دادههای تاریخی و ساندل با تکیه بر استدلالهای اخلاقی، در نقطهای مشترک به هم میرسند: نقد عملکرد احزاب چپ میانه که با پذیرش بیقیدوشرط منطق بازار و جهانیشدن، زمینه ظهور پوپولیسم و سیاستهای هویتگرایانه را فراهم آوردهاند. طرفین در این بحث، ضمن آسیبشناسی نظامهای آموزشی و مالیاتی، راهکارهایی مشخص برای گذار از این وضعیت ارائه میدهند. پیشنهادهایی نظیر «کالازدایی» از خدمات اساسی، بازتعریف مفهوم موفقیت، اعمال مالیاتهای تصاعدی بر ثروت و استقرار نوعی «حاکمیتگرایی جهانشمول». این کتاب دعوتی است به بازاندیشی در مبانی اقتصاد سیاسی و جستوجوی راهی برای احیای همبستگی مدنی در عصر جهانیشدن.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
