فرهنگ تعاون؛ زیربنای توسعه و عدالت اجتماعی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شهریار احمدبیگی  -    مدیر کل تشکیل و ترویج تعاونی‌ها

توسعه پایدار هر جامعه‌ای نه‌تنها به رشد اقتصادی، بلکه به سرمایه اجتماعی و فرهنگ مشارکت وابسته است. در این میان، فرهنگ تعاون به‌ عنوان یک سرمایه اجتماعی کلیدی و عامل تقویت انسجام و تاب‌آوری جامعه اهمیت ویژه‌ای دارد. تعاون فقط یک سازوکار اقتصادی نیست، بلکه یک نگرش اجتماعی و اخلاقی است که بر همیاری، اعتماد و مسئولیت جمعی استوار است.

تعاون و یاریگری بر مشارکت‌دادن سرمایه‌های انسانی و مادی تأکید دارد. آیین یاریگری از دیرباز در این سرزمین کهن جاری و ساری بوده و تمدن و شبکه موفق کاریز حاصل همین یاریگری بوده است.

آموزهای دینی و فرهنگی ایران نیز زمینه‌ای غنی برای ترویج تعاون فراهم کرده‌اند؛ از «تعاونوا علی البر و التقوی» در قرآن تا سنت‌های دیرینه «همیاری» و «یارگیری» در جوامع روستایی و شهری.

با این حال، در دهه‌های اخیر، بنا به دلایل مختلف، بسیاری از ظرفیت‌های تعاون به حاشیه رانده شده است. معتقدم اگر تعاون و یاریگری بر پایه مشارکت داوطلبانه و مردم‌محور باشد، می‌تواند سرچشمه بسیاری از پیشرفت‌های مادی و معنوی شود. فرهنگ تعاون به انسان‌ها می‌آموزد منافع فردی در گرو تحقق منافع جمعی است و توسعه پایدار بدون مشارکت فعال مردم ممکن نیست.

بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از مزایا و ظرفیت‌های تعاونی‌ها بهره برده‌اند و در حوزه‌هایی چون ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی، مشارکت شهروندی و کاهش نابرابری، از رهگذر تعاون، به نتایج چشمگیری دست یافته‌اند. این تجربه‌ها نشان می‌دهد که تقویت تعاونی‌ها نه‌تنها برای اقتصاد، بلکه برای انسجام اجتماعی و تاب‌آوری جامعه اهمیت دارد.

ترویج فرهنگ تعاون می‌تواند تاب‌آوری اجتماعی، مشارکت مردمی در تصمیم‌گیری‌ها و توزیع عادلانه فرصت‌ها را افزایش دهد. تجربه‌های موفق در ایران و جهان نشان می‌دهد جوامعی که همکاری و اعتماد در آنها نهادینه شده، توانایی بیشتری در مدیریت بحران‌ها، کاهش نابرابری و رشد اقتصادی پایدار دارند.

امروزه، بازتعریف فرهنگ تعاون در قالب نهادهای نوین، از جمله تعاونی‌های دانش‌بنیان، شبکه‌های اجتماعی محلی، صنایع خلاق و اقتصاد دیجیتال، ضرورت دارد. این بازتعریف به معنای تلفیق ارزش‌های سنتی با ابزارهای مدرن برای ایجاد جامعه‌ای همدل، مشارکت‌جو و خلاق است. علاوه بر این، فرهنگ تعاون می‌تواند فضای اعتماد میان دولت، نهادهای عمومی و مردم را ارتقا دهد و زمینه‌ساز حکمرانی مشارکتی و برنامه‌ریزی‌های همدلانه در سطح ملی باشد.

در نهایت، فرهنگ تعاون نه‌تنها یک ضرورت اخلاقی، بلکه یک راهبرد توسعه‌ای و سیاستی است. رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و نهادهای دولتی می‌توانند نقش مؤثری در گسترش این فرهنگ ایفا کنند و زمینه را برای ایجاد جامعه‌ای پایدار، عادلانه و توانمند فراهم آورند. اگر آموزه‌های کهن یاریگری و تعاون با ابزارهای نوین مشارکت و نوآوری اجتماعی ترکیب شوند، می‌توان به جامعه‌ای زنده، خلاق و همبسته دست یافت که سرچشمه پیشرفت‌های مادی و معنوی نسل‌های آینده خواهد بود.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.