آزمون انسانیت، در جامعه در حال پیرشدن
حادثه تلخ ضرب‌وجرح یک سالمند توسط فرزندش در آبادان، اگرچه تنها یکی از هزاران مورد مداخله روزانه اورژانس اجتماعی کشور است، اما بار دیگر وجدان جمعی ما را تکان داد تا با نگاهی عمیق‌تر به این پرسش بیندیشیم: چگونه می‌توان جامعه‌ای ساخت که در آن، سالمندی نشانه حرمت باشد، نه ضعف؟
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
سعید خادمی*
حادثه تلخ ضرب‌وجرح یک سالمند توسط فرزندش در آبادان، اگرچه تنها یکی از هزاران مورد مداخله روزانه اورژانس اجتماعی کشور است، اما بار دیگر وجدان جمعی ما را تکان داد تا با نگاهی عمیق‌تر به این پرسش بیندیشیم: چگونه می‌توان جامعه‌ای ساخت که در آن، سالمندی نشانه حرمت باشد، نه ضعف؟
سازمان بهزیستی کشور به‌عنوان دبیرخانه شورای ملی سالمندان، بر ضرورت گسترش «فرهنگ تکریم سالمندان» و آموزش مهارت‌های مراقبت، گفت‌وگو و مدارا در خانواده‌ها تأکید دارد. بر‌اساس برآوردهای جمعیتی، ایران در مسیر شتابان پیری جمعیت قرار دارد و تا سال ۱۴۳۰، بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد. این آینده نه‌چندان دور، مسئولیتی سنگین بر دوش ما می‌گذارد تا امروز پایه‌های احترام، مراقبت و امنیت روانی و اجتماعی سالمندان را در فرهنگ عمومی نهادینه کنیم.
در چنین بستری، اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی به‌عنوان خط مقدم حمایت از آسیب‌دیدگان و خشونت‌دیدگان، نقشی حیاتی دارد. این نهاد با شماره ۱۲۳ به صورت شبانه‌روزی در خدمت مردم است و روزانه بیش از ۷۰۰ تماس بحرانی در سراسر کشور ثبت می‌شود؛ تماس‌هایی که پشت هر یک از آنها، قصه‌ای از اضطراب، خشونت یا بی‌پناهی نهفته است.
اورژانس اجتماعی با هدف کاهش بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی فعالیت می‌کند و خدمات خود را به گروه‌های متنوعی ارائه می‌دهد؛ ازجمله زنان و دختران در معرض آسیب اجتماعی، همسران آزار‌دیده و زوجین متقاضی طلاق، کودکان خیابانی و کار و کودکان آزار‌دیده، افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، دختران و پسران فراری از منزل، افرادی که قصد یا اقدام به خودکشی کرده‌اند، مبتلایان به اختلال هویت جنسی و تمامی افرادی که نیازمند حمایت فوری اجتماعی و روانی هستند.
در ماجرای اخیر آبادان، تیم اورژانس اجتماعی وارد عمل شد؛ ضمن بررسی وضعیت جسمی و روانی سالمند، اقدامات حمایتی و قضائی را هماهنگ کرد و با همکاری نیروی انتظامی و دستگاه قضائی، فرد متعرض شناسایی و بازداشت شد. این نمونه، جلوه‌ای از همکاری مؤثر میان نهادهای اجتماعی در صیانت از حقوق انسانی و کرامت سالمندان است. اما هیچ سازوکاری، جایگزین فرهنگ احترام و مهربانی در خانواده‌ها نمی‌شود. خشونت، در هر شکلی، زخمی بر روح جامعه است و سالمندآزاری، زخمی بر وجدان جمعی ما. اکنون که جمعیت ایران به‌سرعت رو به سالخوردگی می‌رود، باید بدانیم آینده سالمندی، آینده خود ماست؛ رفتار امروز ما با پدران و مادران سالخورده، تصویر فردای ما در نگاه فرزندان‌مان است.
بهزیستی کشور با همه ظرفیت‌های خود، از آموزش در «مراکز مثبت زندگی» و بهره‌گیری از ظرفیت‌های اجتماعی مانند طرح سلامت اجتماعی «سلام» تا مداخله فوری اورژانس اجتماعی و برنامه‌های آگاهی‌بخشی رسانه‌ای، می‌کوشد این پیام را به گوش همه برساند: هیچ خشونتی توجیه ندارد، هیچ رنجی نباید پنهان بماند و هیچ سالمندی نباید بی‌پناه باشد.
در روزگاری که کشورمان با شتاب به سوی سالخوردگی پیش می‌رود، ارزشمندترین نشانه بلوغ اجتماعی، تکریم و حمایت از سالمندان است؛ زیرا جامعه‌ای که به موسپیدهای دنیادیده خود احترام می‌گذارد، آینده جوانانش را تضمین کرده است.
*مشاور رئیس سازمان بهزیستی کشور در امور فرابخشی و ارتباطات و راهبر روابط‌عمومی و امور بین‌الملل
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
