تأثیر بحران دریای سرخ بر اقتصاد بین‌المللی
بحران اخیر در دریای سرخ و وادارشدن شرکت‌های کشتیرانی به دورزدن آفریقا برای انتقال بار خود به اروپا، تأخیرات جدی در عرضه کالاهای مصرفی چون یخچال، تلویزیون، رایانه و خودرو از آسیا ایجاد کرده است.
محمود فاضل- دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بینالملل: بحران اخیر در دریای سرخ و وادارشدن شرکت‌های کشتیرانی به دورزدن آفریقا برای انتقال بار خود به اروپا، تأخیرات جدی در عرضه کالاهای مصرفی چون یخچال، تلویزیون، رایانه و خودرو از آسیا ایجاد کرده است. اخلال جدید در زنجیره تأمین پس از مشکلات ناشی از شیوع ویروس کووید 19 در سالهای 2020 و 2021 که به عنوان عامل اصلی تورم در کشورهای غربی معرفی شده است، انتظار میرود موجب موج جدیدی از افزایش قیمت کالا و خدمات شود. نرخ حمل‌ونقل کانتینری بین آسیا، اروپا و آمریکا به دلیل کاهش ظرفیت حمل‌ونقل در حال افزایش است. قیمت حمل کانتینر 12 متری از آسیا به شمال اروپا از قیمت چهار هزار دلار عبور کرده که نسبت به دوره قبل از بروز تنش در منطقه، به میزان 173 درصد افزایش داشته است. قیمت حمل کانتینر از آسیا به مدیترانه نیز به پنج هزارو 175 دلار رسیده است. شرکت دانمارکی مرسک نیز اعلام کرد چهار کشتی از پنج کشتی باری را که در دریای سرخ گیر افتاده بودند، به سمت کانال سوئز باز می‌گرداند و مسیر طولانی‌تر آفریقا را برای دوری از احتمال حملات در این منطقه در پیش می‌گیرد. اما پنج کشتی شرکت مرسک که عازم آسیا هستند، از کانال سوئز عبور کرده و در راه جنوب هستند تا از یمن بگذرند. شرایط خدمه این کشتی‌ها و ده‌ها هزار محموله آن مشخص نیست. برنامه سفرهای شرکت مرسک نشان می‌دهد چهار کشتی جنوا، لوندرینا، ابا و گرترود که در روزهای اخیر در جنوب دریای سرخ و بندر جده عربستان لنگر انداخته بودند، به سمت «دماغه امید نیک» تغییر مسیر داده‌اند. کشتی پنجم از یمن عبور نخواهد کرد. بازگشت این کشتی‌ها از کانال سوئز هزینه مجددی برای عبور از این کانال به شرکت کشتیرانی مرسک تحمیل می‌کند و باعث تأخیر در ارسال محموله‌ها و بالارفتن هزینه سوخت برای دورزدن آفریقا می‌شود. از کانال سوئد برای عبور یک‌سوم کشتی‌های باری دنیا استفاده می‌شود و تغییر مسیر این کشتی‌ها به سمت جنوب برای دورزدن قاره آفریقا یک میلیون دلار هزینه مازاد سوخت برای هر سفر بین آسیا و شمال اروپا ایجاد می‌کند. انتظار میرود بحران جدید حداقل در سه‌ماهه اول سال جدید، بندر «پیره‌آس» یونان نیز را به عنوان یکی از مهمترین بنادر مدیترانه برای انتقال کالاهای آسیایی به اروپا، تحت تأثیر قرار دهد. ورود کشتی‌ها به بندر یادشده دو تا چهار هفته تأخیر خواهد داشت چراکه شرکت‌های بزرگ کشتیرانی خطوط کانتینری مانند Cosco Container Lines، CMA CGM، Evergreen Line و Orient Overseas Container Line تصمیم گرفته‌اند سه خط هفتگی خود از آسیا به بندر پیره‌آس را متوقف کنند. هم‌زمان سایر شرکت‌های بزرگ حمل‌ونقل کانتینری مسیر کشتی‌های خود را به علت حملات چریکهای حوثی تغییر دادند. بندر پیره‌آس یکی از دروازههای اصلی صادرات خودروهای برقی چینی به بازارهای اروپایی است. موقعیت ممتاز بندر در زمینه انتقال کالاهای چینی به اروپا از یک سو و پهلوگیری کشتی‌های ویژه گردشگران غول‌پیکر موجب افزایش چرخش مالی سازمان بندر فوق به میزان 13 درصد و افزایش سود قبل از بهره و مالیات به میزان 32.5 درصد و سود خالص به میزان 39.9 درصد در ۹ماهه اول سال در مقایسه به دوره نسبی سال 2022 شده است. آمریکا در 19 دسامبر یک عملیات چندملیتی برای حفاظت از تجارت در دریای سرخ به راه انداخت. آمریکا به همراه ۱۲ کشور دیگر ادعا کردند که حملات دریای سرخ یک مشکل بزرگ بین‌المللی و غیرقابل قبول است. آمریکا، استرالیا، بحرین، بلژیک، کانادا، دانمارک، آلمان، ایتالیا، یونان، ژاپن، هلند، نیوزیلند و انگلیس در بیانیه‌ای مشترک به رهبری واشنگتن خواستار پایان فوری «حملات غیرقانونی» و آزادی کشتی‌های توقیف‌شده و خدمه آنها شدند. به ادعای این کشورها در صورتی که حوثی‌ها (انصارالله یمن) به تهدید اقتصاد جهانی و جریان آزاد تجارت در آبراه‌های حیاتی منطقه ادامه دهند، باید عواقب آن را نیز بپذیرند. حمله به شناورها، از جمله کشتی‌های تجاری، با استفاده از پهپاد، قایق‌های کوچک و موشک‌ها، از جمله اولین استفاده از موشک‌های بالستیک ضد کشتی علیه کشتی‌های تجاری، تهدیدی مستقیم برای آزادی ناوبری در یکی از مهمترین آبراه‌های جهان است. آمریکا امیدوار بود که با راه‌اندازی یک نیروی دریایی جدید، پاسخ بین‌المللی محکمی به حملات حوثی‌های یمن به کشتی‌های دریایی در دریای سرخ بدهد، اما یک هفته پس از راه‌اندازی آن، گروهی از متحدان عملا از آن کنار کشیدند. ایتالیا و اسپانیا دو متحد اروپایی آمریکا که به‌عنوان مشارکت‌کنندگان در عملیات نگهبانی از دریای سرخ از آنها نام برده شده است از ائتلاف دریایی بین‌المللی فاصله گرفتند. پنتاگون مدعی بود در نیروی ائتلافی دفاعی بیش از ۲۰ کشور شرکت دارند تا اطمینان حاصل شود که تجارت میلیاردها دلاری کشتی‌ها در آب‌های دریای سرخ نزدیک یمن جریان داشته باشد اما تقریبا نیمی از این کشورها تاکنون نه به‌طور رسمی پیوستن خود به این گروه ضربت را اعلام کرده‌اند و نه خواهان پیوستن به آن شده‌اند. کمک‌های دیگر کشورها به این ائتلاف می‌تواند از اعزام کشتی‌های جنگی تا صرفا فرستادن یک فرمانده نظامی را در بر بگیرد.
