پایانِ «عاطفهِ» رگبار

 اهالی سینما ماه‌هاست که رخت سیاه به تن دارند. مدت‌هاست با ناباوری، عزیزان هنر این کشور را به خاک می‌سپاریم و با فاصله‌ای کوتاه باز به سوگ عزیزی دیگر می‌نشینیم. 6 آذرماه برای اهالی سینما و علاقه‌مندان، یکی دیگر از این روزهای تلخ بود. پروانه معصومی بر اثر عفونت ریوی در بیمارستانی در شهر رشت از دنیا رفت. او سال‌ها ترجیح داد جایی دور از پایتخت زندگی کند. معصومی دانش‌آموخته دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه ملی ایران بود، اما عاشق بازیگری. سال 1350 برای او شروع تجربه در سینما بود؛ آن هم با فیلم «بی‌تا» که حضورش آنچنان چشمگیر نبود، اما شروع خوبی محسوب می‌شد. بی‌شک «رگبار» نقطه عطف زندگی هنری پروانه معصومی است. بهرام بیضایی نقش اول زن این فیلم را به معصومی سپرد. فیلمی که نخستین اثر بلند و سینمایی بهرام بیضایی هم بود. بهرام بیضایی تصمیم گرفت زنی معمولی را در اولین ساخته سینمایی‌اش تصویر کند؛ برخلاف آثار بعدی این کارگردان که زنان قصه‌های او عموما مقتدر و آرمان‌خواه بودند. با این حال «رگبار» برای پروانه معصومی خوش‌یمن بود و همین فیلم در سینما درخشید. او در گفت‌وگویی به شانس حضورش در این فیلم سینمایی اشاره کرد: «شانس را فقط مربوط به اولین فیلم سینمایی خودم، رگبار (بهرام بیضایی) می‌دانم. نمی‌گویم که در این فیلم درخشیدم، اما توانستم خوب بازی کنم». «غریبه و مه» و «کلاغ» همکاری‌های بعدی پروانه معصومی با بهرام بیضایی بود. او سال‌ها بازیگر ثابت فیلم‌های بیضایی بود و در تمام این آثار درخشید. «گل‌های داوودی» از آن دست فیلم‌هایی است که مخاطبان بسیاری داشت و معصومی برخلاف تجربه‌های پیشینش در این فیلم با طیف بیشتری از مخاطبان ارتباط برقرار کرد. او برای بازی در این فیلم، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از سومین جشنواره فیلم فجر شد.

پروانه معصومی در طی سال‌ها حضورش مقابل دوربین سینما، با کارگردان‌های بزرگی همکاری کرد که ناصر تقوایی یکی از آنها بود. «ناخدا خورشید» به‌یقین تجربه متفاوتی برای معصومی بود. او در این فیلم نقش یک زن بومی جنوبی و همسر ناخدا را بازی کرد. نقشی که اگرچه کوتاه بود اما اثرگذاری ویژه‌ای در فرایند قصه ایفا می‌کرد. کیومرث پوراحمد، جلال مقدم، خسرو معصومی، رخشان بنی‌اعتماد، سیامک شایقی، محسن مخملباف و داوود میرباقری از جمله کارگردان‌های مطرحی هستند که معصومی مقابل دوربین آنها ایفای نقش کرد.

معصومی نخستین بار سال ۱۳۶۳ در سریال «کوچک جنگلی» به کارگردانی بهروز افخمی در قاب تلویزیون حاضر شد و بعدها در سریال‌هایی چون «امام علی (ع)»، «مسافر ری»، «پلیس جوان»، «یوسف پیامبر (ع)» و «مثل هیچکس» بازی کرد. پروانه معصومی سال‌های زیادی را به بازی در تلویزیون و حضور در سریال‌های متعدد اختصاص داد؛ آن‌قدر که از سال‌هایی به بعد محبوبیتش میان مخاطبان تلویزیون بیشتر شد. «جهیزیه‌ای برای رباب» و «شکوه زندگی» از دیگر آثاری است که معصومی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم فجر برای بازی در آنها شد. آخرین حضور پروانه معصومی در قاب تصویر، سریال «در کنار پروانه‌ها» به کارگردانی داریوش یاری بود که سال ۱۴۰۰ از شبکه دو پخش شد.

پیکر پروانه معصومی پس از انتقال به تهران، روز چهارشنبه هشتم آذر ماه در امامزاده ابوطالب فرحزاد به خاک سپرده می‌شود.

سیدمهدی حقی از نزدیکان پروانه معصومی در گفت‌وگویی با ایسنا با اعلام جزئیاتی از مراسم تشییع پیکر این هنرمند، بیان کرد: فردا ـ سه‌شنبه ـ هفتم آذرماه ساعت ۱۰ صبح، مراسم تشییع از ساختمان خاتم الانبیاء به سمت شهرداری رشت برگزار می‌شود.

پس از آن پیکر این هنرمند به تهران منتقل شده و در آرامگاه خانوادگی ایشان در امامزاده ابوطالب به خاک سپرده خواهد شد. حقی تأکید کرد: اراده خانم معصومی بر این بود که در امامزاده ابوطالب فرحزاد و در مقبره خانوادگی به خاک سپرده شوند.

او در عین‌حال یادآور شد: از سوی خانه هنرمندان تلاش‌ بسیاری برای خاکسپاری ایشان در قطعه هنرمندان صورت گرفت اما خانواده خانم معصومی تأکید داشتند ایشان در امامزاده ابوطالب به خاک سپرده شوند.